تعداد زیادی از افراد در برخی از مراحل زندگی خود دچار پادرد میشوند که میتواند به صورت پا درد مزمن تا درد ناشی از آسیب دیدگی ناگهانی به وجود بیاید. به علاوه برخی اختلالات پزشکی میتوانند باعث بروز درد و ناراحتی در پاها شوند که برخی از آنها عبارتند از پای ورزشکاران، پلانتار فاسیا و بونیون. در صورتی که شما دچار هرگونه پا درد هستید باید به پزشک مراجعه نمایید تا علت بروز درد شما را مشخص کند و اقدامات درمانی مناسب را توصیه نماید.
اگر از درد پاشنه، مچ، پنجه و انگشتان پا رنج میبرید می توانید با مراجعه به مرکز جامع توانبخخشی امید بهترین برنامه درمانی را متناسب با علت دردتان دریافت کنید. متخصصین این کلینیک بعد از معاینه دقیق بیمار برنامه درمانی با رویکرد پلکانی را برای هر بیمار تجویز می کنند. درمان از روش های ساده مانند کفی و کفش طبی، ورزش، ماساژ، طب سوزنی و فیزیوتراپی آغاز می شود. در صورت لزوم درمان های پیچیده تر مانند انواع تزریق تحت هدایت دستگاه سونوگرافی برای بیمار توصیه میشود.
انواع پا درد
درد پاشنه
- درد پاشنه پا اغلب به علت پلانتار فاسیا به وجود میآید. پلانتار فاسیا به علت التهاب بافت نرم که وظیفه متصل کردن استخوان پاشنه به انگشتان پا را بر عهده دارد ایجاد میگردد. معمولاً درد در هنگام صبح بدتر میشود و بیمار دچار درد پاشنه و قوس کف پا خواهد شد.
- خار پاشنه یکی دیگر از علل بروز درد است که در این اختلال، زائدههای غیرعادی استخوانی در قسمت پاشنه ایجاد میشوند. این اختلال میتواند به علت پوشیدن کفش نامناسب، حالت نامناسب بدن یا فعالیت ورزشی سنگین به وجود بیاید.
- برخی از انواع کبودیهای عمیق در بافت نرم پاشنه پا یا سینه پا به علت آسیب دیدگی و راه رفتن روی جسم سخت به وجود میآیند که باعث بروز درد خواهند شد.
- شکستگی استخوان پاشنه یکی دیگر از علل بروز درد پا است که به علت وارد شدن ضربه به پا ایجاد میگردد. درد پاشنه، کبودی، تورم، و اختلال در راه رفتن از علائم اصلی شکستگی استخوان پاشنه محسوب میشوند. شکستگی استخوان پاشنه به علت زمین خوردن یا تصادفات خودرویی ایجاد میگردد.
درد سینه پا
- متاتارسالژیا اختلالی است که باعث بروز درد و التهاب در قسمت سینه پا میشود. پوشیدن کفش نامناسب شایع ترین علت بروز این اختلال است اما فعالیت جسمانی زیاد نیز باعث بروز چنین وضعیتی خواهد شد.
- مورتون نوروما به کلفت شدن بافت نرم اطراف اعصاب بین قسمت قاعده انگشتان پا گفته میشود که باعث بروز علائمی از قبیل درد، حس عجیب داشتن یا بی حسی در قسمت سینه پا میشود و این اختلال به علت پوشیدن کفش پاشنه بلند و تنگ ایجاد میگردد.
- التهاب استخوانهای کنجدی پا اختلالی است که در آن استخوانهای کنجدی دچار آسیب دیدگی و التهاب میشوند که این اختلال در میان دوندگان و افرادی که رقص باله کار میکنند بسیار شایع است.
درد قوس کف پا
- پلانتار فاسیا شایع ترین علت بروز درد قوس کف پا محسوب میشود. این اختلال معمولاً پاشنه و قوس کف پا را درگیر میکند.
- افتادگی قوس کف پا یا صافی کف پا یکی دیگر از اختلالات دردناکی است که در هنگام ایستادن و راه رفتن کف پاها کاملاً صاف میشود و بیمار دچار درد خواهد شد.
درد انگشتان کف پا
- نقرس یکی از علل بروز درد انگشتان پا محسوب میشود که معمولاً انگشت شست را درگیر میکند. نقرس یک نوع آرتروز است که در این اختلال زائدههای کریستالی در مفاصل انگشتان به وجود میآیند و باعث بروز درد و تورم خواهند شد.
- بونیون به تورم استخوان در امتداد پا و در قسمت انتهای انگشت شست گفته میشود که این اختلال به علت بد شکلی اولین مفصل انگشت به وجود میآید.
- انگشت چکشی اختلالی است که در انگشت دوم، سوم یا چهارم و در مفصل میانی ایجاد میگردد و باعث میشود انگشتان پا شبیه چکش به نظر برسند.
- پای چنگالی اختلالی است که در آن انگشتان به سمت بالا یا پایین خم میشوند و توانایی صاف شدن خود را از دست میدهند که این اختلال معمولاً به علت آسیب دیدگی عصب ناشی از مصرف مشروبات الکلی یا دیابت به وجود میآید.
- رشد ناخن به سمت داخل اختلالی است که پوست روی لبههای جانبی ناخن را میپوشاند و باعث بروز درد و عفونت خواهد شد.
- کشیدگی مفصل میانی انگشت شست علت تحت فشار قرار گرفتن انگشت به وجود میآید و معمولاً احتمال شکستگی انگشت در هر یک از استخوانهای انگشتان وجود دارد و ممکن است بیمار به انجام عمل جراحی نیاز داشته باشد.
- شکستگی انگشت یا شکستگی استخوان میتواند در هر یک از انگشتان پا ایجاد شود و در صورت بروز شکستگی خفیف یا شدید مراجعه به پزشک کاملاً ضروری است.
- هالوس ریجیدوس یک نوع آرتروز است که باعث بروز درد و سفتی در مفصل انگشت شست میشود و به طور پیشرونده ای بدتر میگردد.
- پینه پا به علت سفت و کلفت شدن پوست ناشی از التهاب در یک قسمت از پا یا انگشت به وجود میآید که پوشیدن کفش نامناسب شایع ترین علت بروز این اختلال محسوب میگردد.
- شکستگی استخوانهای کوچک در محل اتصال تاندون به انگشت شست تحت عنوان شکستگی استخوان کنجدی یاد میشود و باعث بروز درد خواهد شد.
علل شایع پادرد چیست؟
گاهی اوقات پا درد میتواند به علت برخی از فاکتورها و اختلالات شناخته شده به وجود بیاید که به شرح زیر میباشند:
غیر عادی بودن آناتومی پا
برخی از اختلالات شایع از قبیل صافی کف پا، قوس بیش از حد کف پا و آرتروز یا محدودیت حرکتی مفصل باعث بروز پا درد میشوند.
چاقی و اضافه وزن
چاقی و اضافه وزن باعث افزایش فشار بر رباط، عضله و مفاصل پا خواهد شد و شما را دچار درد مینماید.
فعالیت جسمانی بیش از حد
ایستادن یا راه رفتن به مدت طولانی به ویژه در مواردی که با فاکتورهای دیگری همراه گردد منجر به بروز پا درد خواهد شد. همچنین ایستادن یا راه رفتن روی سطوح سخت از قبیل آسفالت باعث میشود که پا تحت فشار قرار بگیرد. به طور کلی در صورتی که بدن به مدت طولانی تحت فشار قرار بگیرد شما دچار پا درد خواهید شد.
بارداری
علاوه بر افزایش وزن بدن ناشی از بارداری، تغییراتی که در این دوران به وجود میآید و باعث شل شدن رباطهای بدن میشود دو عامل مهم در بروز درد پا محسوب میشوند.
پوشیدن کفش نامناسب
پوشیدن کفش نامناسب زمینه بروز پا درد یا بدتر شدن آن را فراهم میکند. در صورتی که شما سایر فاکتورهای بروز پا درد را داشته باشید بیشتر از سایرین دچار این اختلال خواهید شد. به همین دلیل باید از کفشی استفاده کنید که سایز مناسبی دارد و پای شما در آن کاملاً راحت است. به خاطر داشته باشید که با بالا رفتن سن شکل پا تغییر میکند و شما به کفش دیگر با ساختار متفاوتی نیاز خواهید داشت. به عنوان مثال در صورتی که رباط و تاندونها انعطاف پذیری و قابلیت کششی خود را از دست بدهند شما به کفش بزرگتری نیاز دارید. یا در صورتی که دچار انگشت چکشی و بنیون شوید به کفش نیاز دارید که از قسمت سینه پا پهن است. پوشیدن کفش خیلی بزرگ باعث میشود که فشار زیادی به عضلات پا وارد شود و آنها درون کفش تغییر حالت بدهند که این امر ریسک بروز تاول پوستی و سیاه شدن ناخن را افزایش میدهد. تنگ بودن کفش باعث میشود که پای شما دچار خستگی و درد شود به همین دلیل باید در انتخاب کفش کاملا دقت داشته باشید.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در برخی موارد بروز پا درد در افراد مختلف و در سنین متفاوت شایع است. در صورتی که پا درد شما شدید شده است و به کمک روشهای خانگی بهبود پیدا نمیکند مراجعه به پزشکان بدن ضروری میباشد. برخی اختلالات خاص میتواند باعث بروز پا درد یا بدتر شدن آن شوند که در صورت بروز آنها مراجعه به پزشک برای ارزیابی و شروع فرایند درمان ضروری میباشد. برخی از این اختلالات به شرح زیر میباشند:
- دیابت یا سایر اختلالاتی که باعث بروز نوروپاتی محیطی میشوند و منجر به آسیب دیدگی عصب پاها خواهند شد.
- بیماریهای خود ایمنی از قبیل آرتریت روماتوئید
- هر گونه اختلالی که باعث تورم پاها شود از قبیل بیماری قلبی عروقی
درمان انواع پا درد
علاوه بر آنکه باید به پاهای خود استراحت بدهید توجه کردن به موارد زیر و پیروی کردن از آنها میتواند به تسکین درد پای شما کمک کند:
از کمپرس گرم و مرطوب استفاده کنید
در بعضی مواقع، درد کف پا به دلیل فشار زیاد بر روی عضلات و بافت همبند، ناشی از چاقی، اضافه وزن یا فعالیت ورزشی بیش از حد، به وجود میآید. در این صورت، قرار دادن پاها در آب گرم میتواند به تسکین درد کمک کند. شما باید پاهای خود را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه درون ظرفی حاوی آب گرم قرار دهید. میتوانید از نمک اپسوم نیز استفاده کنید و آن را به آب گرم اضافه کنید تا خاصیت تسکیندهندگی آب افزایش یابد. حدود ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری نمک اپسوم را به یک گالن آب گرم اضافه کنید. در صورتی که پاهای شما داغ و متورم یا خسته هستند، به جای آب گرم، از آب سرد استفاده کنید و پاهای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا تورم آنها کاهش یابد.
پاهای خود را بکشید
تحت فشار قرار گرفتن بیش از حد از عضلات باعث انقباض و اسپاسم آنها میشود که این امر منجر به خستگی پا خواهد شد. برای رفع این مشکل میتوانید به کشش پای خود بپردازید و بهترین زمان برای انجام حرکات کششی پا بعد از دوش گرفتن یا قرار دادن پا درون آب گرم است که عضلات شما کاملا شل شده اند. در بهترین حالت ممکن قرار بگیرید و مچ پا و مفاصل انگشت خود را به کمک دست یا یک حوله بکشید. برای هدف قرار دادن عضلات ساق پا میتوانید از طناب ورزشی استفاده کنید. برای کسب نتایج بهتر حداقل به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه پای خود را درگیر نمایید.
با پای خود ورزش کنید
انجام دادن تمرینات ورزشی مخصوص مچ پا کف پا و انگشتان پا به کشش و تقویت این نواحی کمک میکنند. برای انجام این حرکات به صورت زیر عمل کنید:
- به کمک انگشتان پای خود یک شی را بردارید و از یک مسیر به مسیر دیگر منتقل نمایید.
- در حالت ایستاده انگشتان خود را بالا بیاورید و پاشنه خود را از زمین جدا کنید.
- به پاشنه خود فشار بیاورید و پای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
- مچ پای خود را به صورت چرخشی بچرخانید.
- کف پای خود را روی یک توپ تنیس یا توپ گلف یا بطری آب یخ زده بچرخانید.
پای خود را ماساژ دهید
لوسیون یا روغن را به کف پاهای خود بمالید و به کمک انگشتان خود نواحی دردناک را ماساژ دهید. بر پلانتار فاسیا، ساختار طناب مانندی که از قسمت قوس کف پا به سمت پاشنه میرود تمرکز کنید. میتوانید پلانتار فاسیا را در هنگام چرخاندن انگشتان خود به سمت بالا احساس کنید. پلانتار فاسیا یک ساختار آناتومیکی بسیار مهم است که به ایجاد و حفظ قوس کف پا کمک میکند و در هنگام وارد شدن ضربه به پا ناشی از برخورد با زمین نقش ضربه گیر را ایفا میکند. سفتی و گرفتگی پلانتار فاسیا اغلب باعث بروز درد پاشنه پا خواهد شد. شما میتوانید با استفاده از حوله لوله شده به ماساژ پای خود بپردازید و نیازی به استفاده از حرکات دست نخواهید داشت.
از کفی طبی استفاده کنید
از کفی طبی استفاده کنید تا محافظت بیشتری از پای شما به عمل آید. میتوانید از کفی طبی آماده موجود در بازار استفاده نمایید تا فشار حاصل از راه رفتن و وارد شدن ضربه به کف پای شما کاهش پیدا کند. احتمال بروز درد و ناراحتی در قسمت سینه پا و پاشنه بسیار زیاد است و محافظت از قوس کف پا از این نواحی محافظت بیشتری به عمل میآورد. شما میتوانید برای تهیه کفی طبی به پزشک مراجعه کنید تا قالب پای شما را تهیه نماید و کفی سفارش شما را بسازد یا آنکه از کفی آماده استفاده کنید. کفی طبی از پای شما بیشتر محافظت میکند و از بروز برخی مشکلات خاص از قبیل پلانتار فاسیا و صافی کف پا جلوگیری خواهد کرد.
کفشهای خود را ارزیابی کنید
جهت تشخیص علت بروز درد پا، میتوانید کفشهای خود را بررسی کنید. برخی اوقات، پوشیدن کفش ورزشی میتواند به تسکین درد کمک کند. همچنین، برخی از انواع صندلهای موجود در بازار، با اشکال و اندازههای متفاوت، قابلیت محافظت از پا را دارند. در صورتی که کفش شما بهطور قابل توجهی فرسوده شده است، احتمال بروز درد پا افزایش خواهد یافت. پوشیدن این نوع کفشها میتواند باعث وارد آمدن ضربههای شدید به پا در هنگام راه رفتن شود. همچنین، پوشیدن کفشهای بیشتر از اندازه یا بسیار تنگ میتواند منجر به درد و خستگی پا شود. بنابراین، در انتخاب کفش باید بهطور کامل دقت کنید. اگر با مشکلاتی مانند بونیون، انگشت چکمه یا نوروما مواجه هستید، باید به انتخاب یک کفش مناسب که به خوبی پا را محافظت کند، توجه کنید.
پینه پای خود را برطرف کنید
پوست خشک و مرده پا باعث میشود که فشار زیادی به پا وارد گردد و منجر به ترک خوردن پا، خونریزی و عفونت خواهد شد. شما باید به مدت چند دقیقه پای خود را درون آب گرم قرار دهید سپس آنها را خشک کنید و به کمک سنگ پا یا سوهان پوست خشک آن را برطرف نمایید. در نهایت پوست خود را چرب کنید و جوراب بپوشید تا آب رسانی بهتر به پوست شما انجام گردد.
از طب سوزنی استفاده کنید
طب سوزنی یک طب قدیمی چینی است که با توجه به تحقیقات انجام شده میتواند به طرز قابل توجهی باعث کاهش پا درد شما شود. اگر دچار پا درد هستید به یک متخصص باتجربه مراجعه کنید تا مشکل شما را برطرف نماید.