کفی طبی و ورزشی برای درمان مشکلات پا (انواع کفی)

بهترین نوع ارتز و کفی طبی با توجه به مدل کفشی انتخاب می‌شود که بیمار متناسب با موقعیت شغلی و اجتماعی خود ترجیح می‌دهد آن را به پا کند. برای مثال برای بیماران شاغل در محیط‌های رسمی اداری که به طور روزانه از پا درد معمول رنج می‌برند، کفی متناسب با کفش‌های رسمی تهیه می‌شود. کفی طبی کفش از پا حمایت می‌کند و وزن بدن را به شیوه‌ای یکنواخت‌تر توزیع می‌کند تا از تحمیل فشار بیش از حد بر یک بخش از کف پا، پا یا کمر جلوگیری شود.

کفی طبی

کفی طبی کفش نوعی ارتز است که برای اصلاح عملکرد کف پا و پایین‌تنه، یعنی کف پا، مچ پا، پا، زانو، ران و لگن، طراحی می‌شود. متخصص برای اصلاح عملکرد کف پا و پایین تنه کفی طبی خاصی را تجویز می‌کند که فشار روی ساختارهای آسیب دیده‌ی پا و پایین تنه را کاهش می‌دهد تا بیمار دیگر متحمل درد نشود و فرصت لازم برای بهبود این ساختارها ایجاد شود. به علاوه کفی‌های طبی تجویزی با کاهش دادن نیروهای غیرطبیعی یا آسیب‌شناختی وارد بر کف پا و پایین‌تنه از بروز مشکلات آتی در این بخش‌های جلوگیری می‌کند.

انواع کفی طبی

کفی نرم و شکل‌پذیر

کفی‌های طبی نرم شکل‌پذیر برای ایجاد لایه حفاظتی زیر پا یا کاهش فشار روی ناحیه آسیب‌دیده یا دردناک کف پا به کار برده می‌شود. این نوع کفی برای کنترل عملکرد غیرطبیعی کف پا نیز طراحی می‌شود. مواد مختلفی مانند چوب‌پنبه، چرم، فوم پلاستیکی و لاستیک در تهیه این نوع کفی به کار برده می‌شود. این نوع کفی از کفی فانکشنال یا عملکردی نرم‌تر و منعطف‌تر است. کفی شکل‌پذیر برای درمان پینه دردناک کف پا، زخم پای دیابتی، درد استخوانی کف پا و دیگر ناراحتی‌های کف پا به کار برده می‌شود.

کفی عملکردی یا فانکشنال

از کفی عملکردی یا فانکشنال برای اصلاح عملکرد پا و در نتیجه اصلاح عملکرد غیرطبیعی پایین‌تنه استفاده می‌شود. بعضی کفی‌های عملکردی نیز مانند کفی‌های نرم شکل‌پذیر برای حمایت از ناحیه‌های دردناک کف پا نیز طراحی می‌شود.

کفی طبی عملکردی برای درمان گستره وسیعی از عارضه‌های دردناک کف پا و پاین‌تنه کاربرد دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد مفصل انگشت شست پا و مفصل دیگر انگشتان
• درد پاشنه و قوس کف پا
• درد مچ و پاشنه پا

از آنجایی که عملکرد غیرطبیعی کف پا اختلال‌های پا، زانو و مفصل ران (لگن) را نیز به دنبال دارد، انواع کفی طبی عملکردی معمولاً برای درمان التهاب تاندون و بورس (بورسیت) مچ پا، زانو و مفصل ران و همچنین درد جلوی ساق پا تجویز می‌شود.

اگر چه اکثر پژوهشگران در زمینه استفاده از ارتزها برای درمان عارضه‌های خاصی مانند درد جلوی ساق پا یا التهاب تاندون آشیل مطالعه می‌کنند، اما شرایطی پیش می‌آید که کفی طبی باید در ورزش‌های معین نیز به کار برده شود.

کفی ورزشی و کفی فوتبالی

فوتبالیست‌ها هنگام تمرین و در هر مسابقه مدت زیادی می‌دوند و دچار آسیب‌دیدگی‌هایی می‌شوند که در میان مانند دوندگان شایع است، همچنین حرکت‌های سریعی که برای گرفتن توپ انجام می‌دهند نیز گاهی صدمات جدی را به دنبال دارد. آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد، مانند پیچ خوردن و رگ به رگ شدن مچ پا و کشیدگی تاندون آشیل در میان بازیکنان راگبی و فوتبال شایع است.

آن گروه از ورزشکاران که مانند بازیکنان فوتبال و راگبی کفش ورزشی مخصوص به پا می‌کنند، به کفی‌های خاصی مانند کفی فوتبالی برای کفش‌های جذب خود نیاز دارند. این کفی‌ فوتبالی باید هیل کاپ و نگهدارنده گودی کف پا داشته باشند تا بیشینه پایداری را به دست دهند. به علاوه کفی فوتبالی باید خاصیت ضربه‌گیری داشته باشد تا فشار و کشش روی عضله‌ها را کاهش دهد و از آسیب دیدگی جلوگیری کند.

کفی های مخصوص کف پا و قوزک پا نیز از دیگر انواع کفی های طبی می باشد.

کفش طبی

هر چه مشکل پا جدی‌تر باشد، باید کفش مخصوص‌تری با دقت بیشتر متناسب با کف پا تهیه شود تا کاملاً اندازه و راحت باشد و راه رفتن با پای آسیب پ‌دیده را راحت‌تر کند. برای تهیه چنین کفش طبی‌ ابتدا قالب‌گیری انجام می‌شود و سپس متخصصین کفش طبی را دقیقاً اندازه پا تهیه می‌کنند و تمام اصلاحات ضروری تجویز شده از سوی متخصص ارتوپد را در ساخت آن رعایت می‌کنند یا در صورت لزوم خود اصلاح دیگری را به آن اضافه می‌کنند.

مواد قابل استفاده در ساخت کفی

 کفی فیبر کربنی

یکی از ابداعات جدید مطرح شده در زمینه ساخت ارتز و کفی بهره‌گیری از تکنولوژی فیبر کربنی است. تکنولوژی کربن از فیبر کربن پیش اشباع در ساخت ارتز استفاده می‌کند. به‌کارگیری تکنولوژی کربن در ساخت ارتز و پروتز مزایایی دارد که بعضی از آن‌ها عبارت است از:

• سبک‌تر بودن
• افزایش انعطاف پذیری
• دوام بیشتر
• قدرت بیشتر

ارتزها و کفی‌های تهیه شده با استفاده از تکنولوژی کربن به طور میانگین نیمی از وزن فراورده‌های تهیه شده به روش‌های قدیمی را دارند و محکم‌تر، بادوام‌تر و منعطف‌تر هستند، بنابراین دوام بیشتر و عملکرد بهتر دارند.

آکریلیک

پلیمرهای متیل متاکریلات نخستین موادی بودند که برای تهیه کفی‌های سنتزی سفت به کار برده شدند. این کفی‌ها به راحتی ترک برمی‌دارند.

پلی‌پروپیلن

پلی پروپیلن پلاستیکی با وزن مخصوص پایین و سفتی بالا است. این ترکیب سبک و با مقاومت بالا برای تهیه کفی‌های طبی محکم مناسب است، اگر چه وجود هر گونه شیار یا فرورفتگی روی پوسته نهایی نقطه فشاری را ایجاد می‌کند که در نهایت به ترک خوردن کفی می‌انجامد.

تجویز و ساخت کفی

متخصص پا (پدیاتریست) برای طراحی و ساخت کفی طبی معاینه بیومکانیکی (زیست مکانیکی) کف پا و پایین تنه را انجام می‌دهد. زاویه‌های انگشتان پا، کف پا، مچ پا و مفصل ران اندازه‌گیری می‌شود تا شدت و سطح بدشکلی‌های عملکردی یا ساختاری تعیین شود. برای این کار از بیمار خواسته می‌شود روی تخت معاینه دراز بکشد یا بایستد. متخصص پا از بیمار می‌خواهد راه برود و یا بدود تا شیوه گام برداشتن بیمار و عملکرد‌های کف پا و پایین‌تنه را هنگام انجام فعالیت ارزیابی کند.

سپس متخصص پا از کف پای بیمار قالب سه بعدی می‌گیرد. برای این کار از بیمار خواسته می‌شود تا داخل جعبه فوم تراکم‌پذیر قدم بگذارد، سپس با گچ مخصوص شکسته‌بندی از پای بیمار قالب گرفته می‌شود. یا این که پا با اسکنر نوری یا مکانیکی اسکن می‌شود.

سپس از مدل سه بعدی به دست آمده و جزییات اصلاحی مورد نظر متخصص ارتوپد یا متخصص پا برای تهیه کفی طبی استفاده می‌شود. اکثر متخصصیان ارتوپدی با یک لابراتوار تخصصی برای ساخت کفی همکاری دارند، برخی نیز خود اقدام به تهیه کفی می‌کنند.

مزایا و معایب کفی طبی

مزایای کفی طبی بی‌شمار است. نخست این که چون کفی‌های طبی برای پای هر بیمار تهیه می‌شود، کفی کاملاً اندازه پای اوست. از طرفی چون به دقت متناسب با پای بیمار تهیه می‌شود می‌توان آن را از مواد بادوام محکم ساخت تا احتمال این که باعث ناراحتی یا تحریک پای بیمار بشود به حداقل برسد.

سودمندی کفی طبی کفش در درمان موثر و همیشگی عارضه‌های دردناک، از انگشتان پا تا کمر، به اثبات رسیده است. تاثیرگذاری کفی‌های طبی از طراحی ویژه آنها متناسب با ماهیت زیست مکانیک پای هر بیمار نشات می‌گیرد.

کفی‌های طبی به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا بدون احساس درد به تمرین و رقابت بپردازند. اکثر بیماران بزرگسال از کفی طبیعی استفاده می‌کنند تا فعالیت‌های روزمره را بدون تحمل درد به خوبی انجام دهند و احساس ناتوانی نکنند.

اما نقطه ضعف استفاده از کفی طبی سفارشی قیمت بالای آن‌ها در مقایسه با کفی‌های آماده است. اگر چه کفی‌های آماده علائم خفیف بسیاری از بیماران را تسکین می‌دهد، اما بر خلاف کفی طبی سفارشی قابلیت اصلاح علائم گوناگون را ندارد، چرا که کفی آماده متناسب با پایی با شکل معمول ساخته می‌شود.