راه رفتن غیر طبیعی یا غیر عادی زمانی است که فرد قادر به راه رفتن به روش طبیعی نباشد. این ممکن است به دلیل آسیب دیدگی، مشکلات زمینه ای یا مشکلات در پا باشد.
به نظر می‌رسد پیاده روی یک فعالیت بدون عارضه است. با این حال، سیستم‌های بسیاری از بدن مانند قدرت، هماهنگی و احساس وجود دارد که با هم کار می‌کنند و به فرد اجازه می‌دهند به صورتی که یک راه رفتن طبیعی تلقی می‌شود راه برود. هنگامی که یک یا چند مورد از این سیستم‌های متقابل به راحتی کار نکنند، می‌تواند منجر به راه رفتن غیر طبیعی شود.
“الگوی گام” به معنای راه رفتن فرد است. راه رفتن غیر عادی هنگامی اتفاق می‌افتد که سیستم‌های بدن که نحوه راه رفتن فرد را کنترل می‌کنند به روش معمول عمل نکنند.
در برخی موارد، ناهنجاری‌های راه رفتن ممکن است خود به خود برطرف شوند. در موارد دیگر، راه رفتن غیر طبیعی ممکن است دائمی باشد. در هر صورت، طب فیزیکی می‌تواند به بهبود راه رفتن فرد کمک کرده و علائم ناخوشایند را کاهش دهد.
راه رفتن غیر عادی هنگامی است که راه رفتن فرد با آنچه به صورت “طبیعی” طبقه بندی می‌شود متفاوت باشد. فیزیوتراپی برای افراد مبتلا به راه رفتن غیرطبیعی ناشی از یک مشکل عصبی مفید است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی انالیز و درمان راه رفتن غیر طبیعی و یا برای دریافت مشاوره در کلینیک سلامت امید پا با شماره تلفن‌های 02188801800 – 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
چرخه طبیعی راه رفتن
چرخه راه رفتن شش مرحله دارد:
- ضربه به پاشنه: تماس اولیه پاشنه با کف زمین است.
- صاف شدن پا: وزن به این پا منتقل می‌شود.
- وضعیت میانی: وزن بر روی این پا قرار دارد و متعادل است.
- برداشتن پاشنه پا: با بالا رفتن پا، پاشنه از زمین بلند می‌شود اما انگشتان پا در تماس با زمین قرار می‌گیرند.
- برداشتن انگشت پا: در حالی که پا به سمت بالا می‌رود انگشتان پا از زمین بلند می‌شوند.
- چرخش: پا به جلو رانده شده و پاشنه پا با ضربه با زمین در تماس قرار می‌گیرد (و چرخه راه رفتن تکرار می‌شود).
دلایل معمول راه رفتن غیر طبیعی چیست؟
ناهنجاری‌های راه رفتن می‌تواند در اثر صدمات یا بیماری‌هایی باشد که روی پا، مچ پا، زانو، پاها، باسن، نخاع، مغز یا گوش داخلی تأثیر می‌گذارد.
علل اسکلتی عضلانی راه رفتن غیر طبیعی
مشکل در راه رفتن ممکن است به دلیل مشکلات پا، مچ پا، زانوها، پاها، باسن یا پشت باشد، از جمله:
- آرتروز
- مشکلات کمر، مانند فتق دیسک
- آسیب دیدگی استخوان‌ها و بافت‌های نرم، از جمله رگ به رگ شدن، کشیدگی و التهاب تاندون
- تغییر شکل مادرزادی یا شرایطی که از بدو تولد وجود دارد
- میخچه، پینه، زخم یا زگیل
- عدم تعادل عضلات
دلایل نورولوژیک و اختلال حرکتی در راه رفتن غیر طبیعی
اختلالات حرکتی و اختلالات عصبی که بر مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد می‌تواند باعث راه رفتن غیر طبیعی شود از جمله:
- ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)، یا بیماری لو گریگ
- عفونت مغز یا نخاع، تومور یا ضربه
- آتاکسی مخچه
- فلج مغزی
- افتادگی پا
- بیماری هانتینگتون
- اسکلروز چندگانه
- دیستروفی عضلانی
- بیماری پارکینسون
- نوروپاتی محیطی
- سکته
گوش داخلی و دلایل حسی راه رفتن غیر طبیعی
مشکل در راه رفتن ممکن است به دلیل مشکلات گوش داخلی و حواس ناشی شود:
- عدم ایجاد موم گوش
- لابیرنتیت، یا یک عفونت حاد گوش داخلی
- بیماری منیر
- ناشنوایی حسی-عصبی
- مشکلات بینایی
سایر دلایل راه رفتن غیر طبیعی
مشکل در راه رفتن همچنین می‌تواند به دلیل شرایط یا مشکلات دیگری از جمله:
- زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر
- بیماری قلبی، از جمله آریتمی، نارسایی احتقانی قلب و بیماری عروق کرونر
- کم کاری تیروئید
- عوارض جانبی دارو
- مسمومیت، مانند مسمومیت با مونوکسیدکربن
- بارداری
- سبک زندگی بی تحرک همراه با شرطی سازی
- کمبود ویتامین، مانند کمبود B12
در برخی موارد، درمان علت اصلی ناهنجاری راه رفتن می‌تواند راه رفتن و سایر حرکات را بهبود بخشد. همچنین داروهایی برای اسپاستیک عضلانی وجود دارد که ممکن است به الگوی راه رفتن یا حرکت کمک کند.
راه رفتن غیر طبیعی
الگوی گام برداشتن نحوه راه رفتن فرد است. انواع مختلف مشکلات راه رفتن بدون کنترل شخص اتفاق می‌افتد. بیشتر آنها نه همه به دلیل شرایط جسمی است.
انواع راه رفتن‌های غیر طبیعی و علت آن در گروه‌های زیر دسته بندی شده است:
افتادگی پا
فرد مبتلا به افتادگی پا قادر به بالا بردن پا از مچ پا نیست. عضلات تحت تأثیر، خم کننده‌های خلفی (عضلات پا در مچ پا هستند) این مشخصه در هنگام راه رفتن کسی است که پای او روی زمین ول شود و نه اینکه به طور طبیعی قرار بگیرد. فردی که از افتادگی پا رنج می‌برد برای جبران ناتوانی در برداشتن صحیح پا مجبور است بیش از حد باسن خود را بلند کند.
ترندلنبرگ
ترندلنبرگ به دلیل ضعف عضلات گلوتئال (باسن) ایجاد می‌شود. این ضعف می‌تواند منجر به بی ثباتی در فرد شود. این مشخصه با افتادن لگن به یک طرف بدن در حالی که راه می‌رود باعث خم شدن بیشتر زانو برای برداشتن پا می‌شود.
پارکینسون
پارکینسون با پیاده روی نامنظم مشخص می‌شود. گام‌های فردی که از پارکینسون رنج می‌برد ممکن است کوتاهتر شود. این وضعیت در کسی که در مراحل بعدی پارکینسون قرار دارد بیشتر مشاهده می‌شود
آنها ممکن است در توقف، شروع و چرخش مشکل داشته باشند. به نظر می‌رسد که آنها در حال سقوط به جلو یا حالت خم به جلو هستند.
گردش
چرخش پا با کشیدن پا برای قام گذاشتن و برداشتن مشخص می‌شود. گردش پا به دلیل کمبود حرکت در زانو (خم شدن محدود زانو) یا اختلاف طول پا (یک پا می‌تواند کوتاه تر از دیگری باشد) رخ می‌دهد عضلات تحت تأثیر خم کننده‌های زانو هستند.
قیچی راه رفتن
راه رفتن قیچی شکل به این صورت است که پاها در مفصل ران و زانو کمی خم می‌شوند، هنگام راه رفتن ران‌ها مانند قیچی از روی یکدیگر عبور می‌کنند. راه رفتن قیچی در مبتلایان به فلج مغزی شایع است و فرد تمایل دارد روی نوک انگشتان خود راه برود (کف پا خم شود). عضلات آسیب دیده شامل خم کننده‌های کف پا (انگشتان پا را به سمت پایین می‌کشد)، خم کننده پشتی (انگشتان پا را به سمت بالا می‌کشد)، آبداکتورها (عضلات نزدیک به ران که کل پا را از پای دیگر دور می‌کند) و جمع کننده‌ها (عضلات نزدیک به ران که تمام پا را به سمت پای دیگر می‌آورد)
آتاکسی حسی
آتاکسی حسی با ضربه شدید پاشنه یا پا گذاشتن ناپایدار هنگام راه رفتن مشخص می‌شود. بی ثباتی وضعیتی (وقتی کسی تعادل در حالت ایستاده برایش دشوار باشد) معمولاً وجود دارد. آتاکسی حسی در اثر از دست دادن احساس در مفاصل ایجاد می‌شود.
راه رفتن روی پنجه
راه رفتن روی پنجه زمانی مشخص می‌شود که کسی روی انگشتان پا راه می‌رود و تمایل دارد وزن خود را روی قسمت پاشنه پای خود نگذارد. راه رفتن روی پنجه معمولاً به دلیل اسپاسم عضلات در عضلات خم کننده کف پا (عضلانی که انگشتان پا را به سمت پایین می‌کشد) ایجاد می‌شود.
عوارض احتمالی راه رفتن غیر طبیعی چیست؟
افتادن و زمین خوردن مهمترین نگرانی در مورد ناهنجاری‌های راه رفتن است. افتادن می‌تواند منجر به آسیب قابل توجه، ناتوانی و حتی مرگ، به ویژه در افراد مسن شود. جراحات ناشی از زمین خوردن می‌تواند مدتی طول بکشد تا بهبود یابد. اغلب آنها برای بازگشت به زندگی روزمره نیاز به توان بخشی دارند.
برای افرادی که ناهنجاری در راه رفتن دارند، زمین خوردن می‌تواند در طول فعالیت‌های اساسی مانند حمام یا کارهای خانه اتفاق بیفتد. انجام اقداماتی برای جلوگیری از زمین خوردن برای هر کسی که در راه رفتن مشکل دارد حیاتی است. این اقدامات شامل:
- وسایل کمکی و کمک‌های حرکتی، از جمله بریس، عصا و واکر
- اقدامات ایمنی در منزل، از جمله برداشتن قالیچه‌ها، استفاده از نوارهای بدون لغزش در کف زمین، دور نگه داشتن سیم‌ها و نصب میله‌هایی در حمام
- داروهایی برای درمان یا بهبود علائم بیماری یا اختلال زمینه ای
- اقدامات ایمنی شخصی، از جمله پوشیدن کفش‌های مناسب، حمایت کننده و ثابت
- فیزیوتراپی برای بهبود قدرت، تعادل و هماهنگی
با پزشک خود در مورد اینکه کدام اقدامات برای کاهش خطر افتادن مناسب هستند صحبت کنید.
فیزیوتراپی چگونه می‌تواند برای شما مفید باشد؟
متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند راه رفتن شما را برای تشخیص مشکل تجزیه و تحلیل کنند و نواحی را که نیاز به بهبود دارند شناسایی کنند. فیزیوتراپی از راه‌های زیر می‌تواند برای راه رفتن غیر طبیعی مفید باشد:
- بهبود تعادل شما.
- بهبود قدرت شما.
- به شما کمک می‌کند تا در کارهای روزمره مانند راه رفتن از اتاق خواب به سرویس بهداشتی مستقل باشید.
- خطر افتادن خود را کاهش دهید.
- خطر آسیب دیدن خود در خانه را کاهش دهید.
- در انجام فعالیت‌های روزمره مانند شستشو، لباس پوشیدن، پخت و پز به شما کمک می‌کند تا استقلال پیدا کنید.
- به شما اجازه می‌دهد تا به طور مستقل فعالیت کنید.
- در زمینه کنار آمدن با این مشکل به شما مشاوره و راهنمایی می‌دهد.
- به شما کمک کند تا درک کنید که چرا راه رفتن غیرطبیعی دارید، چگونه آن را بهبود ببخشید و درمان کنید.
- به شما کمک می‌کند اعتماد به نفس پیدا کنید.
چه روش‌های درمانی فیزیوتراپی به افراد مبتلا به راه رفتن غیر طبیعی کمک می‌کند؟
درمان‌های مختلفی وجود دارد که فیزیوتراپیست‌ها ممکن است برای افرادی که راه رفتن غیرطبیعی دارند انجام دهند. یک برنامه ساختاری متناسب با نیازهای شما ایجاد خواهد شد تا بتوانید از درمان خود بیشترین بهره را ببرید. درمان شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آموزش مجدد راه رفتن.
- تمرین تعادل و هماهنگی.
- ورزش برای تقویت اندام تحتانی.
- آب درمانی.
- توانبخشی تحرک.
- حرکات فعال و منفعل.
- در صورت لزوم ارتزها یا تجهیزات مناسب را در اختیارتان قرار می‌دهند.
- مشاوره و راهنمایی در مورد کنار آمدن با راه رفتن غیر عادی.
- تمرینات کششی.
- ارزیابی ریسک.
