آرتروز و روماتیسم مفصل مچ پا و راه های درمان با و بدون جراحی

با بالا رفتن سن ریسک بروز استئو آرتریت افزایش پیدا می‌‌کند. این اختلال به علت تخریب مفاصل به وجود می‌‌آید. آسیب دیدگی مفصل ناشی از استئو آرتریت باعث بروز تورم، درد و بد شکلی مفصل خواهد شد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی را در خصوص استئو آرتریت و نحوه تاثیر گذاری آن بر پا و مچ در اختیار شما قرار دهیم تا از این اطلاعات برای کنترل این اختلال ناتوان ‌کننده استفاده نمایید. عوامل زیادی در بروز رماتیسم مچ پا نقش دارند. ممکن است شما به دنبال شکستگی استخوان مچ پا یا به علت آرتریت روماتوئید، پسوریازیس یا عوامل دیگری دچار آرتروز مچ پا شوید و یا حتی ممکن است به یک دلیل که هرگز شناخته نشده است دچار آرتروز تحلیل برنده شوید. صرف نظر از علت بروز آرتروز این اختلال باعث نازک شدن لایه محافظ سطح مفصل که همان غضروف است خواهد شد که در این حالت استخوان‌ها روی یکدیگر ساییده می‌شوند. این فرآیند باعث بروز التهاب و درد می‌‌شود. درد حاصل از آرتروز مچ پا باعث سفتی، تورم و اختلال در راه رفتن خواهد شد. افرادی که دچار این اختلال هستند ممکن است در هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده و یا راه رفتن پس از بیدار شدن از خواب دچار مشکل شوند. برخی از افراد برای راه رفتن روی سطوح ناهموار و روی پله‌ها نیز به مشکل بر می‌خورند.

 آرتروز چیست؟

 آرتروز یک عبارت کلی است که برای بیش از ۱۰۰ نوع بیماری کاربرد دارد. کلمه آرتروز به معنای التهاب مفصل است. این اختلال باعث بروز تورم و التهاب در مفاصل بدن و بافت‌های نرم اطراف آن می‌شود که این التهاب ایجاد شده می‌‌تواند باعث بروز درد و سفتی بدن شود. در انواع مختلفی از آرتروز، انحراف پیشرونده مفصل رخ خواهد داد و به تدریج بافت نرم و ضربه ‌گیر مفاصل از بین می‌‌رود. در نتیجه استخوان‌ها شروع به ساییدگی روی هم می‌کنند و فرد را دچار درد بسیار زیادی خواهند کرد که ممکن است بافت‌های نرم در مفاصل بدن نیز شروع به تخریب کنند. آرتروز می‌‌تواند یک اختلال دردناک باشد و در نهایت باعث محدود شدن حرکات، از دست رفتن عملکرد مفاصل و بد شکلی مفصل آسیب دیده شود.

 استئو آرتریت

 استئو آرتریت یا آرتریت تخریب کننده، شایع‌ترین نوع آرتروز است که از آن تحت عنوان آرتروز مرتبط با سن یا بیماری تحلیل برنده مفصل یاد می‌شود که احتمال بروز آن با بالا رفتن سن افزایش خواهد یافت. التهاب و آسیب دیدگی مفصل می‌تواند باعث از بین رفتن بافت غضروف شود و منجر به بروز درد، تورم و بد شکلی مفصل خواهد شد. تغییرات حاصل از این اختلال به آرامی و طی مدت چند سال به وجود می‌آید البته در برخی موارد استثنا نیز وجود دارد.

 چگونه استئو آرتریت بر پا و مچ پا تاثیر می‌گذارد؟ 

 در پای همه ما ۲۸ استخوان و بیش از ۳۰ مفصل وجود دارد. در بخش زیر به گروهی از مفاصل پا اشاره می‌کنیم که بیشتر دچار استئو آرتریت می‌شوند:

• سه مفصل پا که شامل استخوان پاشنه، استخوان داخلی بخش میانی کف پا و استخوان خارجی بخش میانی کف پا است.
• مفصل انگشت شست یا استخوان کف پا
• مفصلی که محل اتصال استخوان مچ پا و استخوان ساق پا است.

 آرتریت روماتوئید 

 آرتریت روماتوئید اختلالی است که در آن تعدادی از سلول‌های خاص سیستم ایمنی بدن عملکرد صحیحی ندارند و به مفاصل سالم بدن حمله می‌‌کنند. این اختلال می‌تواند باعث التهاب در لایه پوشاننده مفصل شود. در اکثر مواقع مفاصل دست و پا درگیر می‌شوند. درد و التهاب، قرمزی و احساس گرما در اطراف مفاصل آسیب دیده از جمله علائم و نشانه‌های شایع این اختلال محسوب می‌شوند. در برخی از بیماران التهاب مزمن باعث آسیب ‌دیدگی غضروف و استخوان‌های مفصل می‌شود. آسیب دیدگی جدی مفصل می‌تواند باعث تخریب دائمی آن، بد شکلی و ناتوانی استخوان شود. هنگامی که مفاصل به علت این اختلال دچار التهاب می‌شوند غلظت مایع سینوویوم افزایش پیدا می‌‌کند و مایع مفصلی بیشتری را تولید خواهد کرد. تجمع بیش از حد مایع مفصلی در کنار ترکیبات شیمیایی التهاب آور که توسط سیستم ایمنی بدن ترشح شده است باعث بروز تورم و آسیب دیدگی استخوان و غضروف مفاصل خواهد شد.

 علائم و نشانه‌های استئو آرتریت مچ و کف پا چیست؟ 

 علائم و نشانه‌های استئو آرتریت مچ و کف پا به شرح زیر می‌باشد:

• حساسیت یا درد
• کاهش توانایی فرد برای راه رفتن و قدم زدن و تحمل وزن بدن
• سفتی مفاصل
• متورم شدن مفاصل

 علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید و مچ پا چیست؟ 

 مشکلاتی که به علت بروز آرتریت روماتوئید به وجود می‌‌آید بیشتر کف پا یا همان قسمت سینه پا و نزدیک انگشت شست را درگیر می‌کند البته احتمال بروز این اختلال در سایر نقاط مچ و کف پا وجود دارد. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های مرتبط با مشکلات آرتریت روماتوئید در کف پا عبارت است از: تغییرات غیر عادی و بد شکلی پا، بروز درد و تورم، سفتی مفاصل و اختلال در راه رفتن.

بد شکلی‌ها و اختلالات مرتبط با آرتریت روماتوئید به شرح زیر می‌باشد:

• گره‌های روماتیسمی که در صورت ساییدگی با کفش باعث بروز درد می‌شود و در صورتی که در کف پا به وجود بیاید در هنگام راه رفتن منجر به احساس درد خواهد شد.
• در رفتگی مفاصل انگشت شست
• انگشت چکشی
• بونیون
• درد پاشنه پا
• درد تاندون آشیل
• درد مچ پا ناشی از صافی کف پا

 چگونه استئو آرتریت مچ پا و کف پا تشخیص داده می‌شود؟ 

 استئو آرتریت مچ و کف پا از طریق روش‌های زیر تشخیص داده می‌شود:

• بررسی سابقه پزشکی فرد
• انجام معاینه جسمانی
• عکس برداری توسط اشعه ایکس
• سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی

 آرتریت روماتوئید مچ پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟ 

 آرتریت روماتوئید مچ پا بر اساس انجام معاینات بالینی و همچنین آزمایش خون تشخیص داده خواهد شد. ممکن است پزشک برای ارزیابی‌های بیشتر مشکلات مربوط به مچ و کف پا درخواست انجام عکس برداری توسط اشعه ایکس یا سایر روش‌های عکس برداری را بدهد.

 چگونه استئو آرتریت کف و مچ پا درمان می‌شود؟

 می‌توان به اشکال مختلف به درمان استئو آرتریت کف و مچ پا پرداخت. برخی از روش‌های غیر جراحی برای درمان آرتریت مچ و کف پا به شرح زیر می‌باشد:

• تزریق داروهای استروئیدی به درون مفاصل
• مصرف داروهای ضد التهاب برای کاهش تورم مفاصل
• مصرف داروهای مسکن
• استفاده از پدهای محافظ پا
• استفاده از بریس یا عصا برای محافظت از مفاصل
• استفاده از کفی‌هایی که از کف پا و مچ آن محافظت می‌کند.
• فیزیوتراپی
• پوشیدن کفش مخصوص
• کنترل وزن بدن

 چند نکته در خصوص مراقبت از پای مبتلا به استئو آرتریت 

 مهمترین مسئله در خصوص مراقبت از پا در افراد مبتلا به استئو آرتریت مچ و کف پا، پوشیدن کفشی است که با پای آنها تناسب خوبی دارد و باعث می‌‌شود احساس راحتی کنند. نکات زیر به شما برای انتخاب یک کفش مناسب کمک خواهد کرد:

• متناسب بودن شکل کفش با وضعیت پا
• پوشیدن کفشی که از پا محافظت می‌کند و باعث لغزش پا نمی‌شود.
• استفاده از ضربه گیر درون کفش که باعث ضربه گیری بیشتر می‌شود.
• انعطاف پذیری کفش
• اندازه بودن کفش

 تمرینات ورزشی مناسب برای افراد مبتلا به استئو آرتریت 

• کشش تاندون آشیل: برای انجام این تمرین باید کف دست خود را به صورت صاف روی دیوار قرار دهید و به دیوار تکیه بدهید به نحوی که یکی از پاهای شما جلوتر از پای دیگر قرار داشته باشد. دقت داشته باشید هنگامی که به سمت جلو خم می‌شوید پاشنه پای خود را از زمین جدا نکنید در این حالت شما می‌‌توانید کشش تاندون آشیل و ساق پای خود را احساس کنید. این تمرین را سه مرتبه انجام دهید و هر بار ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید.
• کشش انگشت شست پا: یک باند کشی ضخیم را در اطراف انگشت شست پای خود قرار دهید و انگشت شست هر دو پای خود را از هم جدا کنید و سپس به سمت دیگر هدایت کنید. حدود ۵ ثانیه در این حالت بمانید و این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
• کشش انگشت شست: یک باند کشی را در اطراف انگشت شست هر یک از پاهای خود قرار دهید سپس انگشتان خود را از هم جدا کنید و به سمت بیرون بکشید. سعی کنید حدود ۵ ثانیه در این حالت بمانید و این تمرین را ۱۰ مرتبه انجام دهید.
• خم کردن انگشت شست: تعداد مهره را به کمک انگشتان خود بردارید.

 آیا می‌توان از عمل جراحی برای درمان استئو آرتریت کف و مچ پا استفاده کرد؟ 

 ممکن است شما به چند عمل جراحی برای درمان استئو آرتریت کف و مچ پا نیاز داشته باشید. پزشک می‌تواند بهترین نوع عمل جراحی را بر اساس میزان شدت آرتریت پای شما انتخاب کند. در بخش زیر به برخی از روش‌های جراحی مچ و کف اشاره می‌کنیم:

 فیوژن مچ پا

 فیوژن مچ پا یکی از روش‌های رایج جراحی است که مدت‌های زیادی از آن استفاده می‌‌شود. در این روش جراحی بخش باقی مانده غضروف برداشته می‌‌شود و مچ پا با زاویه ۹۰ درجه تنظیم خواهد شد و پزشک از پیچ و مهره فلزی برای قرار دادن مفصل در محل صحیح خود استفاده می‌‌کند به این ترتیب بدن می‌‌تواند در امتداد مفصل یک پل استخوانی را بسازد. به ندرت این وسایل از بدن خارج می‌شوند اما تا زمانی که فیوژن ثابت شود باید در جای خود باقی بمانند. به این ترتیب با انجام فیوژن مچ پا درد از بین خواهد رفت. در این روش به بهای کاهش درد ممکن است از دامنه حرکات پا کاسته شود اما معمولاً شما می‌توانید به صورت عادی راه بروید. پوشیدن کفش مناسب به شما برای تسریع فرایند انجام راه رفتن کمک می‌‌کند. این نوع عمل جراحی برای بیمارانی مفید است که مفصل آنها به طرز قابل توجهی دچار بد شکلی شده است، از میزان حجم استخوان‌های آنها کاسته شده است، رباط‌های آنها ضعیف شده است، از کیفیت استخوان کاسته شده است، سابقه عفونت را دارند، چاق هستند و به علت ضعف عضلات یا از دست دادن حس دچار آسیب دیدگی عصب هستند. نتایج حاصل از فیوژن مچ پا بسیار خوب است و بیشتر از ۹۰ درصد از بیماران از نتایج حاصل از جراحی رضایت دارند.

 تعویض کامل مفصل مچ پا 

 تعویض کامل مفصل مچ پا شامل بخش مهمی از مفصل مچ است که قابلیت تحمل وزن بدن را دارد و محل تلاقی استخوان‌ها است. در این روش یک قطعه فلزی روی استخوان فوقانی مچ پا قرار داده می‌شود و یک قطعه فلزی مطابقت دهنده از استخوان پایینی محافظت می‌کند. بین این دو قطعه یک صفحه از پلی اتیلن قرار دارد که به مچ پا کمک می‌‌کند بتواند دامنه حرکات بهتری داشته باشد. یکی از مزایای تعویض کامل مچ پا این است که به شما کمک می‌کند پس از جراحی بتوانید به راحتی مچ پای خود را حرکت دهید و از عملکرد طبیعی مچ پای خود لذت ببرید. در صورتی که مفاصل مجاور کف پای شما دچار آرتریت شده است تعویض کامل مچ پا می‌تواند در رفع فشار از روی مفاصل سودمند باشد این در حالی است که در جراحی فیوژن مچ پا میزان فشار بر این نواحی افزایش خواهد یافت. افرادی که کیفیت استخوان آنها بالا است، تاندون و رباط‌های آنها در شرایط طبیعی قرار دارند و رباط‌ها و اعصاب پای آنها عملکرد طبیعی دارند می‌توانند متقاضی مناسبی برای تعویض کامل مفصل مچ پا باشند. آنچه که ما درباره تعویض کامل مچ پا نمی‌دانیم این است که مزایای حاصل از آن تا چه مدت باقی می‌ماند. در حال حاضر بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است پس از ۱۰ سال هنوز نتایج حاصل از جراحی در سطح مطلوبی قرار دارد. در صورتی که جراحی تعویض کامل مفصل مچ پا شکست بخورد شما می‌‌توانید متقاضی درمان با جراحی اصلاح پا باشید یا آنکه می‌توانید تحت درمان با جراحی فیوژن قرار بگیرید. اگر شما دچار آرتروز مچ پا هستید بهتر است در ابتدا از روش‌های غیر جراحی برای بهبود وضعیت خود کمک بگیرید و در صورتی که هیچ یک از این روش‌ها نتوانست به بهبود شرایط شما کمک کنند وضع زندگی شما دچار اختلال شد به متخصص کف و مچ پا که در زمینه عمل جراحی تخصص دارد مراجعه کنید تا با روش‌های موجود برای جراحی پا آشنا شوید.

 انجام عمل جراحی کف و مچ پا در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید

 اگرچه درمان آرتریت روماتوئید بر مصرف داروهایی که توسط پزشک یا متخصص روماتولوژی تجویز شده است تاکید دارد، جراح پا یک برنامه درمانی را برای شما طراحی می‌کند که بر تسکین درد ناشی از مشکلات مرتبط با آرتریت روماتوئید تمرکز دارد. این برنامه درمانی شامل یک یا چند مورد از روش‌های زیر است:

• وسایل ارتوپدی: معمولاً جراح وسایل ارتوپدی را متناسب با شرایط بیمار در اختیار او قرار می‌‌دهد تا نقش محافظ را برای گره‌های روماتیسم ایفا کند و در هنگام راه رفتن از میزان درد بکاهد و از پا محافظت کند تا عملکرد آن بهبود یابد.
• کفش مطابقت دهنده: از این نوع کفش برای رفع فشار و درد و کمک به فرد برای راه رفتن استفاده می‌‌شود.
• آسپیراسیون مایع: هنگامی که التهاب در یک مفصل شعله ور می‌شود جراح از تخلیه مایع برای کاهش میزان درد و تورم استفاده می‌‌کند.
• تزریق استروئید: تزریق داروهای ضد التهاب به درون مفصلی که دچار التهاب شده است یا به درون یک گره روماتیسمی می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.