تورم زانو عمدتاً نشانه وجود مایع اضافی در زانو است. تورم زانو در بیشتر موارد با گذشت زمان و استراحت برطرف میشود. اما عوارضی وجود دارد که ممکن است در سنین بالا ایجاد شود. مایعات اضافی که از بین نمیروند میتوانند باعث ضعیف شدن عضلات ران و آسیب دائمی مفصل شوند. بسته به علت متورم شدن زانوی شما، احتمال زیادی وجود دارد که بتوانید بهبود یابید. درباره علل متداول علائم تورم زانو از جمله بورسیت، نقرس، آرتروز و استفاده بیش از حد از زانو بیشتر بدانید.
درمان ورم زانو در افراد سالمند حساسیت های خاص خود را دارد چرا که درمان های اشتباه باعث بروز عوارض خطرناکی برای بیمار میشود بنابراین تشخیص دقیق علت بیماری و تجویز درست دارو و سایر روش های درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از معاینه و انجام عکسبرداری های لازم برای تشخیص علت ورم زانو، بهترین برنامه درمانی را با رویکرد پلکانی برای هر بیمار تجویز می کنند. درمان از روش های ساده مانند دارو، رژیم غرایی، زانوبند طبی، استراحت، ورزش، ماساژ و فیزیوتراپی آغاز می شود و در صورت لزوم درمان های پیچیده تر تجویز خواهد شد.
علت ورم زانو در سالمندان
به محض مشاهده تورم در زانو، به عقب برگردید تا ببینید آیا میتوانید علت آن را کشف کنید. در اینجا برخی از متداولترین موارد وجود دارد که میتوانید بررسی کنید.
صدمات
صدمات زانو احتمالاً منجر به تورم میشود.
- ضربه: پارگی رباط یا غضروف از مهمترین دلایل تورم زانو است. این آسیبها معمولا در ورزشکاران ایجاد میشود.
- استفاده بیش از حد: پیادهروی یا دویدن بیش از حد معمول میتواند منجر به التهاب و ناراحتی شود.
علل عفونی
عفونتهای زانو منجر به تورم میشوند.
- عفونت بورسال: برشی که در نزدیکی کاسه زانو قرار دارد و آلوده شده است میتواند باعث بورسیت سپتیک زانو شود که تورم یکی از علائم آن است. در صورتی که تازه به عفونت مبتلا شده باشید، آنتی بیوتیکها میتوانند کمک کنند.
- عفونت جراحی: عفونتهایی که بعد از جراحی زانو ایجاد میشوند باید سریعاً برطرف شوند. آنتی بیوتیکها میتوانند به برطرف کردن این عفونتها کمک کنند اما در عفونتهای جدیتر، مانند عفونتهای بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، جراحیهای بیشتر نیاز خواهد بود.
شرایط و بیماریها
برخی شرایط خاص در زانو باعث تورم در سنین بالا میشود.
نقرس
نقرس به دلیل افزایش سطح اسید اوریک در خون ایجاد میشود. بلورهایی که در مفاصل ایجاد میشوند ناراحتیهایی را ایجاد میکنند. تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند احتمال حملات نقرس را کاهش دهد.
تومور
اگرچه نادر است، اما زانوی متورم میتواند منجر به کشف تومور در نزدیکی مفصل شود. اگر در کنار تورم زانو دچار خستگی و کاهش وزن غیرقابل توضیح هستید، به پزشک مراجعه کنید.
بورسیت زیر کشککی
بورسیت زیر کشککی التهاب بورس (کیسههای بالشتکی کوچک) در زیر پاتلا یا کشکک زانو است. این شرایط ممکن است روی بورس سطحی یا بورس عمقی نیز تأثیر بگذارد.
بورسیت سطحی زیر کشککی در کسانی دیده میشود که کار آنها به زانو زدن در سطوح سخت نیاز داشته باشد، و به همین دلیل به عنوان زانوی خدمتکار منزل، زانوی روحانی، یا زانوی کشیش شناخته میشود. بورسیت عمقی زیر کشککی میتواند در اثر استفاده بیش از حد مانند تمرینات ورزشی و سایر کارهای سخت بدنی رخ دهد.
هر یک از این شرایط نیز میتواند در اثر خونریزی، عفونت، آسیبدیدگی یا بیماریهای التهابی مانند آرتروپاتی ایجاد شوند. بعضی از موارد ممکن است ایدیوپاتیک باشد، به این معنی که بدون دلیل مشخصی در یک فرد خاص رخ میدهد.
علائم شامل تورم زانو و درد زیر کاسه زانو است. درمان شامل استراحت، حرارت، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، زانوبند، و گاهی تزریق کورتیکواستروئید به زانو برای کاهش درد و تورم است.
آسیب مینیسک
مینیسکها دو تکه غضروف هستند که به عنوان کمک فنر در زانو، بین انتهای تحتانی استخوان ران و بالای استخوان ران قرار میگیرند. از پارگی مینیسک به عنوان “پارگی غضروف” در زانو نیز یاد میشود.
آسیب به مینیسک غالباً همراه با آسیبدیدگی دیگری در زانو اتفاق میافتد. به خصوص وقتی که حرکت تحریکآمیز و پیچشی یا ضربه مستقیم مانند تکل وجود داشته باشد.
اگر غضروفها به دلیل افزایش سن نازک و فرسوده شده باشند، افراد مسن ممکن است در اثر فعالیتهای طبیعی دچار پارگی مینیسک شوند. علائم آن شامل درد، سفتی و تورم است. در این شرایط زانو درست کار نخواهد کرد و ممکن است گیر کند، قفل شود و یا خالی شود.
بسته به نوع آسیب، پارگی ممکن است با مراقبتهای حمایتی مانند استراحت، یخ و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خود به خود بهبود یابد. در موارد دیگر، جراحی آرتروسکوپی و به دنبال آن توانبخشی ممکن است لازم باشد.
آسیب رباط صلیبی قدامی
ACL (رباط صلیبی قدامی) یک تاندون فوقالعاده مهم است که استخوان ران (فمور) را به استخوان درشت نی (تیبیا) متصل میکند و باعث میشود با هر قدمی که برمیدارید، تیبیا به سمت جلو حرکت نکند. متاسفانه پارگی این رباط در بسیاری از حوادث و ورزشها اتفاق میافتد.
آرتروز زانو
آرتروز التهاب یک یا چند مفصل است. درد، تورم و سفتی از علائم اصلی آرتروز است. هر مفصلی در بدن ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد، اما آرتروز زانو شایعتر است.
کیست بیکر (کیست پوپلیتئال)
کیست بیکر که کیست پوپلیتئال نیز نامیده میشود، تودهای مملو از مایعات است که باعث برجستگی و احساس گرفتگی در پشت زانو میشود. وقتی زانو کاملاً خم یا کشیده شود، درد بدتر میشود.
بیماری لایم
بیماری لایم نوعی بیماری باکتریایی است که از طریق گزش کنه گوزن (کنه پای سیاه) منتقل میشود. کنه حداقل باید 36-48 ساعت به بدن متصل شود تا فرد به این بیماری مبتلا شود. این کنهها ممکن است کنههای ریز و نارسی باشند که به سختی دیده میشوند و اغلب در محلی از بدن که مو رشد میکند متصل میشوند.
این بیماری از طریق تماس گاه به گاه، چه بین انسان و چه بین انسان و حیوانات خانگی، گسترش نمییابد.
علائم اولیه بیماری لایم شامل تب، لرز، سردرد و بدن درد است. ممکن است در اطراف گزش کنه جوش وجود داشته باشد که گاهی بزرگ میشود و یک حلقه واضح در اطراف گزش ایجاد میکند.
علائم بعدی سردرد، سفتی گردن، بثورات بیشتر، افتادگی صورت (فلج) و درد و تورم شدید مفصل است. این مشکل یک اورژانس پزشکی است و باید بیمار را سریعا به اورژانس برسانید.
بیماری لایم درمان نشده در یک زن باردار میتواند منجر به تولد نوزاد مرده شود. اما آنتی بیوتیکها معمولاً از این امر جلوگیری میکنند.
تشخیص از طریق علائم و همچنین آزمایش خون انجام میشود. درمان در بیشتر موارد شامل آنتی بیوتیک خوراکی است، اگرچه بیماران در موارد شدید ممکن است به آنتی بیوتیک IV نیاز داشته باشند.
آرتریت روماتوئید
آرتروز یک اصطلاح عمومی برای چندین بیماری است که باعث التهاب و سفتی دردناک در بدن میشود. آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری مزمن است که ماهیت خود ایمنی دارد. به این معنی که سیستم ایمنی بدن که به طور معمول از بدن محافظت میکند، به بدن حمله میکند.
آرتریت پسوریازیس
آرتریت پسوریازیس نوعی بیماری است که باعث التهاب مفاصل میشود. در بیشتر مواقعه، آرتروز پسوریازیس در سنین 30 تا 50 سالگی ظاهر میشود و پس از بروز علائم پسوریازیس که یک بیماری پوست است، رخ میدهد.
ترومبوز ورید عمقی
ترومبوز ورید عمقی (DVT) یک لخته خون است که در یک ورید در اعماق بدن تشکیل میشود. بیشتر لختههای ورید عمقی در قسمت پایین ساق پا یا ران ایجاد میشوند.
چه چیزی ورم زانو را بدتر میکند؟
- تأخیر در درمان: شما باید در طی 3 تا 6 ماه پس از ظهور علائم به دنبال درمان باشید. پس از آن، ممکن است مفاصل شما به طور غیرقابل برگشت آسیب ببینند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن نه تنها خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد، بلکه وضعیت شما را بدتر میکند. مطالعات بالینی نشان میدهد که سیگار کشیدن در اثربخشی درمان تأثیر میگذارد و افراد سیگاری درد شدیدتری نسبت به افراد غیرسیگاری تجربه میکنند.
- سبک زندگی بیتحرک: به حداقل رساندن فعالیت بدنی ممکن است برای مبتلایان به ورن زانو تسکین کوتاه مدتی ایجاد کند. اما یک زندگی کمتحرک در طولانی مدت میتواند منجر به افزایش وزن و افزایش سفتی و درد در مفاصل تحمل کننده وزن و همچنین خستگی و افسردگی شود.
چه موقع برای ورم زانو باید به پزشک مراجعه کنید
اگر موارد زیر را تجربه میکنید، یک وقت ویزیت از دکتر خود بگیرید:
- دردی که همچنان شدت مییابد
- دردی که با دارو یا مراقبت در منزل برطرف نمیشود
- زانوی شما قرمز شده و در صورت لمس آن احساس گرما میکنید
درمان ورم زانو در سالمندان
ورم زانو بندرت نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک دارد. تا زمانی که دچار خونریزی شدید یا آسیبدیدگی نشدهاید، میتوانید علائم خود را در خانه درمان کنید. زانوی متورم میتواند سرعت شما را کم کند، اما نیازی به متوقف کردن زندگی نیست. علت درد خود را، خود یا با کمک پزشک، پیدا کنید و سپس درمان را در اولویت خود قرار دهید. در کمترین زمان به حالت عادی برگردید و به زندگی خود ادامه دهید.
نادیده گرفتن ورم زانو غیرممکن است. برای کاهش درد و ترغیب بهبودی، روشهای زیر را دنبال کنید:
درمان اولیه
هر زمان که میتوانید به زانوی خود استراحت دهید. چند بار در روز به مدت 20 دقیقه روی ناحیه متورم یخ بگذارید. مفصل آسیبدیده را فشرده کنید تا تورم را محدود کرده و هر زمان که امکان دارد پای خود را بلند کنید.
گرما و سرما هر دو مفید هستند. گرما باعث گشاد شدن رگهای خونی میشود که میتواند به کاهش تورم زانو کمک کند. همچنین باعث شل شدن عضلات و تاندونها شده و باعث بهبود میشود. همچنین میتواند به عنوان روشی برای شل شدن عضلات منقبض و کاهش درد ناشی از پیچ خوردگی عضلات باشد. سرما نیز راهی سریع برای بیحس کردن مفصل و کاهش تورم در کوتاه مدت است.
تسکین دهنده درد OTC
برای تسکین درد، داروهای بدون نسخه مانند NSAID مثل ایبوپروفن (Advil ، Motrin) یا استامینوفن (Tylenol) را برای تسکین موقتی امتحان کنید. فراموش نکنید که هنوز هم باید به زانوی خود استراحت دهید.
حذف مایعات
اگر بعد از گذشت چند روز متوجه کاهش درد یا تغییر ظاهر زانوی خود نشدید، با برداشتن مایعات اضافی توسط پزشک میتوانید درد خود را تسکین دهید. اما این روش درمانی ممکن است نتواند مانع جمع شدن مایعات بیشتر شود. مگر اینکه علت تجمع مایعات مشخص باشد.
ورزش میتواند کمک کند
همراه با مصرف داروی مناسب و استراحت کافی به مفاصل، ورزش راهی مناسب برای تناسب اندام، تقویت عضلات و کنترل علائم آرتروز است. ورزش روزانه مانند پیادهروی یا شنا به حرکت مفاصل کمک میکند، درد را کاهش میدهد و باعث تقویت عضلات اطراف مفاصل میشود.
- تمرینات دامنه حرکتی: رقص و یوگا هم سفتی را برطرف میکنند، هم بدن شما را انعطافپذیر نگه میدارند و به شما در ادامه حرکت مفاصل کمک میکنند.
- تمرینات تقویتی: تمرین با وزنه باعث حفظ یا ایجاد قدرت عضلانی میشود. عضلات قوی از مفاصل شما حمایت و محافظت میکنند.
- ورزشهای هوازی و استقامتی: دوچرخهسواری و دویدن باعث سلامت قلب و رگهای شما میشود، و به جلوگیری از افزایش وزن و بهبود عملکرد کلی بدن کمک میکند. ورزش هوازی همچنین ممکن است تورم بعضی از مفاصل را کاهش دهد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست سابقه درد و تورم زانوی شما را مرور میکند. او برخی آزمایشات بدنی را انجام میدهد تا آسیبهای خاص را رد یا کنترل کند. برخی آزمایشات ممکن است باعث ایجاد برخی علائم در شما شوند. آزمایشهای دیگر یکپارچگی زانوی شما را بررسی میکنند و ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکنند.
علاوه بر این، تجزیه و تحلیل راه رفتن شما نیز انجام خواهد شد. فیزیوتراپیست نحوه راه رفتن شما را مشاهده میکند تا ببیند آیا راه رفتن شما تحت تاثیر آسیب قرار گرفته است یا خیر.
تمام درمانهای فیزیوتراپی شما باید برای دستیابی به بهترین نتیجه شخصی باشند. درمان شما شامل سطح متفاوتی از درمانهای دستی، کشش، تقویت و پروپریوسپشن است. زمان و پیشرفت هر روش درمانی به میزان آسیبدیدگی شما بستگی دارد. شما یک برنامه درمانی خاص خواهید داشت که دقیقاً برای شما طراحی شده است.
مهم است که به محض احساس درد به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید. گاهی اوقات تأخیر در درمان میتواند به معنی افزایش اسیب باشد. در نتیجه، ممکن است از ناحیه ران، کمر یا پاها آسیب ببینید.
سوالات متداول درباره تورم زانو
چرا زانوی من پس از سقوط متورم شده است؟
ورم زانو پس از زمین خوردن اتفاق میافتد زیرا سقوط باعث ایجاد درجاتی از آسیب به بافت مفصل یا بافت اطراف مفصل شده است. این ضربه به زانو آسیب رسانده است و هجوم سلولها به ناحیه آسیبدیده برای تمیز کردن و ترمیم آسیب، باعث تجمع مایعات میشود.
تورم بعد از جراحی زانو چقدر طول میکشد؟
تورم میتواند تا شش هفته بعد از جراحی ادامه داشته باشد، اما معمولاً طی سه تا چهار هفته کاهش مییابد. این امر به علت جراحی و شرایط پزشکی بیمار بستگی دارد. جراحیهایی که احتمال بروز عفونت در آنها وجود دارد یا تحت درمان هستند ممکن است منجر به تورم طولانی مدت شوند. افراد مسن نیز ممکن است مدت طولانیتری دچار التهاب شوند.
چرا هنگام دویدن زانوهایم متورم میشوند؟
ضربه مکرر در هنگام دویدن به خصوص روی بتن یا آسفالت میتواند باعث تورم زانو شود. با دویدن روی سطوح نرمتر مانند گیاهان، چمن، خاک، ماسه یا خاک رس میتوان از این امر جلوگیری کرد. در صورت دویدن روی یک سطح سخت، میتوانید با پوشیدن کفش مناسب که به اندازه کافی از پاهای شما حمایت میکند، از این امر جلوگیری کنید.
