سوزش کف پا دلایل متعددی دارد و افراد سوزش کف پا را به صورت احساس سوزن سوزن شدن توصیف میکند. سوزش کف پا می‌توان به صورت دوره ای یا مزمن به وجود بیاید که برخی مواقع با بی حسی، خارش، درد و ضعف عضلانی ارتباط دارد. متخصص فیزیوتراپی میتواند به طور دقیق به تشخیص و درمان احساس سوزن سوزن شدن کف پا بپردازد.
متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از انجام عکس برداری‌های لازم و تشخیص علت بیماری برنامه درمانی مناسب با رویکرد پلکانی را براساس شرایط هر بیمار تجویز میکنند.
برخی از روش‌های متداول برای درمان بی حسی و سوزن سوزن شدن، ضعف و تورم کف پا عبارتند از استفاده از کفی طبی، استفاده از کفش طبی، ورزش کردن، ماساژ درمانی و فیزیوتراپی به منظور بهبود گردش خون کاهش تورم و ناراحتی در پاها. فیزیوتراپی میتواند به تقویت کف پا و افزایش انعطاف پذیری کف پا و کمک کند.
علت سوزش کف پا
همه ما مشکلاتی از قبیل بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و کف پای خود را تجربه کرده ایم. این مسئله معمولاً به علت نشستن در یک حالت عادت طولانی و خواب رفتن دست و پا ناشی از متوقف شدن گردش خون یا فشرده شدن عصب به وجود میآید. این وضعیت معمولاً به تدریج و به صورت خود به خود بهبود پیدا میکند. گاهی اوقات سوزش کف پا دلایل بسیار جدی تری دارد که باید ارزیابی شود.
نوروپاتی محیطی
منظور از نوروپاتی محیطی اختلالی است که ارتباط بین سیستم عصبی مرکزی که شامل مغز و نخاع است و سایر نقاط بدن از قبیل عضله، پوست و سایر اعضای بدن از بین رفته است یا مختل شده است. نوروپاتی محیطی معمولاً علامت یک بیماری یا آسیب دیدگی دیگر است.
نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی یک نوع آسیب دیدگی عصب است که در افراد مبتلا به دیابت به وجود میآید. اگر شما دچار دیابت هستید سطح قند خون شما بالا است که این امر میتواند باعث آسیب دیدگی اعصاب و توانایی آنها برای برقراری ارتباط در سراسر بدن شود. نوروپاتی دیابتی شایع ترین علت سوزش کف پا است با این حال سوزش کف پا میتواند با احساس سوزن سوزن شدن در پاها، دست و بازو همراه شود.
بیماری شریان محیطی
بیماری شریان محیطی یک اختلال شایع در گردش خون محسوب میشود که در این اختلال شریان‌های شما توسط توده‌های چربی مسدود میشود و گردش خون در اعضای مختلف بدن محدود می‌گردد. سوزن سوزن شدن کف پا و همچنین احساس درد پا در هنگام راه رفتن بسیار شایع است. بیماری شریان محیطی و همچنین میتواند یکی از علائم تجمع چربی در سایر نقاط بدن از قبیل دست، بازو و قلب باشد.
بیماری خود ایمنی
بیماری خود ایمنی یک عبارت کلی برای توصیف آن دسته از اختلالاتی است که به علت حمله بدن به بافت‌های خود به وجود میآید. همچنین برخی از بیماری‌های خود ایمنی میتواند باعث سوزن سوزن شدن کف پا شوند که عبارتند از بیماری لوپوس، بیماری سلیاک، آرتریت روماتوئید، سندروم شوگرن و سندروم گیلن باره.
اس ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس
مالتیپل اسکلروزیس بیماری پیشرونده است که باعث آسیب دیدگی دیواره خارجی سلول‌های عصبی در سیستم اعصاب مرکزی از قبیل مغز و نخاع و خواهد شد. سوزن سوزن شدن کف پاها میتواند اولین علامت این بیماری باشد.
کمبود ویتامین
کمبود ویتامین به وضعیتی گفته میشود که بدن فاقد مقدار کافی از ویتامینهای مورد نیاز خود می‌باشد. برخی از ویتامین‌ها از حد ویتامین ب ۱۲ اهمیت بسیار زیادی دارند زیرا از ارتباطات بین سیستم اعصاب مرکزی و سایر نقاط بدن محافظت میکند. اگر شما دچار دیابت هستید و از کمبود ویتامین رنج می‌برید علائم و نشانه‌های نوروپاتی محیطی و سوزش کف پا در شما تشدید خواهد شد.
پوشیدن کفش نامناسب
پوشیدن کفش نامناسب میتواند باعث سوزن سوزن شدن در کف پا شود. به طور کلی پوشیدن کفش پاشنه بلند یا کفش بسیار تنگ میتواند فشار زیادی را به پاها وارد کند در نتیجه شما دچار فشردگی عصب خواهید شد. در صورتی که عصب فشرده شود شما سوزن سوزن شدن کف پا را تجربه میکنید. به انتخاب کفشی بپردازید که به اندازه کافی فضا در اختیار پای شما قرار می‌دهد، از فشرده شدن پای شما جلوگیری میکند و احساس راحتی در هنگام راه رفتن را تضمین میکند و پس از چند روز مشکل سوزن سوزن شدن پاها را از بین می‌برد. در صورتی که علی رغم رعایت این مسئله سوزش کف پای شما از بین رفته است با مراجعه به پزشک ضروری می‌باشد.
بونیون
بونیون یکی دیگر از علل شایع فشردگی عصب محسوب میشود. بونیون به توده‌های استخوانی روی مفصل انگشت پا گفته میشود و با گذر زمان این توده بزرگ میشود و انگشت بزرگ پای شما را وادار میکند به سایر نقاط انگشتان فشار وارد کند. در نهایت این امر منجر به فشرده شدن عصب و گاهی اوقات سوزن سوزن شدن و بی حسی خواهد شد. استفاده از ایجاد کننده فضا بین انگشتان میتواند به رفع فشار از روی سایر انگشتان استفاده کند یا آن که شما می‌توانید از یک کفش متفاوت، کفی طبی یا کمپرس یخ استفاده کنید تا به تدریج مشکل شما برطرف گردد. اما در صورتی که علیرغم این موارد همچنان دچار مشکل سوزن سوزن شدن کف پای خود هستید ممکن است انجام عمل جراحی به منظور بهبود این وضعیت ضرورت پیدا کند. شما می‌توانید با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید تا اطلاعات بیشتری را در اختیارتان قرار دهد.
بیرون زدگی دیسک
عصب سیاتیک شایع ترین علت بدتر شدن وضعیت اعصاب ناشی از فعالیت جسمانی است. این عصب از قسمت پایین کمر شروع میشود و تا انگشتان پا ادامه پیدا میکند. بیرون زدگی دیسک زمانی به وجود میآید که دیسک بین مهره‌ها از جای خود خارج شود و به کانال نخاعی فشار وارد کند و منجر به ملتهب شدن اعصاب مجاور شود. روش‌های مختلفی برای درمان دیسک کمر وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از استراحت کردن و انجام عمل جراحی. درصورتی که تصور میکنید دچار بیرون زدگی دیسک کم شده اید بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
آسیب دیدگی یا التهاب عصب
التهاب عصب یا نوروما میتواند به علت بی حسی یا درد به وجود بیاید. در این اختلال درد در ناحیه انگشته سوم و چهارم پا متمرکز میشود و با توجه به شدت التهاب ایجاد شده میتواند منجر به بروز درد متوسط تا شدید گردد. انجام دادن فعالیت‌های ورزشی سنگین و حرکات تکراری یا پوشیدن کفش تنگ به اعصاب فشار وارد میکند به همین دلیل شما باید به خریداری کفش و پردازد که فضای مناسبی را در اختیار شما قرار می‌دهد، به رفع فشار کمک میکند و به شما در هنگام راه رفتن احساس بهتری می‌دهد. آسیب دیدگی عصب در افراد مبتلا به دیابت یا افرادی که الکلی هستند یا از داروهای قوی مانند شیمی درمانی استفاده میکنند بسیار شایع است. آسیب دیدگی عصب معمولاً با پیدا کردن علل بروز این وضعیت به خوبی درمان میشود اما ممکن است شما به چند جلسه مراجعه به متخصص اعصاب نیاز داشته باشید تا به تجویز داروهای مربوط به تسکین درد عصب بپردازد و به شما برای بهبودی بیشتر کمک کند.
سندروم تونل تارسال
سندروم تونل تارسال که نسخه سندروم تونل کارپال در پا است زمانی به وجود میآید که عصب در تونل تارسال دچار فشردگی شود. در این اختلال درد پاشنه پا و قوس کف پا با بی حسی و سوزن سوزن شدن همراه میشود. گلچین اختلاف خیلی شایع نیست پوشیدن کفش تنگ، آسیب دیدگی یا تورم قسمت پایین بدن میتواند با بروز این اختلال ارتباط داشته باشد. همانند هر گونه بیماری یا علامتی که مدت زیادی طول می‌‌کشد بهتر است که شما به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق مشکل شما را ارزیابی نماید و برنامه درمان مناسبی را طراحی کند.
حمله گذرای ایسکمیک
یکی دیگر از علل شایع سوزش کف پا حمله گذرای ایسکمیک است. این اختلال زمانی به وجود میآید که گردش خون در شریان به طور موقت مسدود شود. حمله گذرای ایسکمیک شبیه سکته است اما علائم دائمی را به وجود نمی‌آورد. یکی از شایع ترین علائم حمله گذرای ایسکمیک بی حسی و ضعف ناگهانی در صورت، بدن دست و پاها است که معمولاً فقط یک طرف از بدن احساس میشود.
فیبرومیالژی
افراد مبتلا به فیبرومیالژی دچار بی حسی و سوزن سوزن شدن در پاها و کف پای خود خواهند شد. دو فرضیه برای بروز این لحاظ وجود دارد که عبارتند از سفتی و اسپاسم عضله که منجر به فشرده شدن اعصاب میشود. در این حالت عروق خونی در برخی از اعضای بدن از قبیل دست و پا دچار اسپاسم میشود و بسته می‌گردد. این وضعیت باعث پیشگیری از گردش خون در دست و پا خواهد شد و بی حسی آنها را به دنبال خواهد داشت.
سایر علل سوزش کف پا
- اضطراب
- بیماری شارکوت ماری توث
- نوروپاتی ارثی
- کم کاری غده تیروئید
- عفونت
- اختلالات ارثی
- آسیب دیدگی نارسایی کلیه
- مصرف برخی داروها
- سندروم گیر افتادگی عصب
- سیگار کشیدن
- بیماری‌های سیستمیک
- مسمومیت
- تومور
فرایند تشخیص
در صورتی که شما دچار سوزش کف پا هستید مراجعه به پزشک و ارزیابی دقیق شما به منظور تشخیص علت اصلی اختلال ایجاد شده اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا عوامل متعددی در به وجود آمدن سوزن سوزن شدن کف پا درد دارد. پزشک به انجام معاینات دقیق میپردازد و سپس وضعیت پاهای شما را ارزیابی میکند تا اطلاعات بیشتری را در خصوص علائم و نشانه‌هایی که دارید مسابقه پزشکی تان به دست بیاورد. با توجه به وضعیت فردی شما پزشک درخواست انجام آزمایشات بیشتری را می‌دهد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
آزمایش خون
انجام آزمایش خون میتواند به تشخیص برخی مشکلات از قبیل دیابت، کمبود ویتامین، نقص عملکردی برخی از اعضای بدن از قبیل تیروئید و کلیه و کبد، اختلالات متابولیکی و فعالیت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
آنالیز مایع مغزی نخاعی
آنالیز مایع مغزی نخاعی میتواند به تشخیص بیماری‌های سیستم اعصاب مرکزی کمک کند از قبیل آنتی بادی‌های مهمی که با نوروپاتی محیطی ارتباط دارد.
الکترومیوگرام
الکترومیوگرافی روشی است که از تحریک الکتریکی به منظور ارزیابی ارتباط عصب و عضله استفاده میکند و اطلاعات زیادی را در ارتباط با ناهنجاری‌های عصبی عضلانی ارائه می‌دهد.
تست بررسی هدایت عصبی
بررسی هدایت عصبی یک نوع دیگر از تست تحریک الکتریکی است از آن به منظور بررسی هدایت پالس‌های عصب استفاده میشود و شباهت زیادی به الکترومیوگرافی دارد.
سی تی اسکن
سی تی اسکن روشی است که از اشعه ایکس به منظور تهیه تصاویر مختلف و متقاطع از اعضای بدن استفاده میکند.
اسکن ام آر آی
در اسکن ام آر آی از یک می‌دان مغناطیسی قوی و کامپیوتر به منظور تهیه تصاویر از استخوان و بافت نرم بدن استفاده میشود.
نمونه برداری از پوست و عصب
نمونه برداری از عصب و پوست شبیه آزمایشاتی است که در آن پزشک اقدام به برداشتن مقدار کوچکی از پوست یا عصب میکند تا تحت آزمایش قرار بگیرند.
درمان سوزش کف پا
استراحت کردن و استفاده از کمپرس یخ
به هیچ عنوان با درد خود کنار نیاید آن را تحمل نکنید زیرا ممکن است درد علامت یک بیماری جدی باشد که نیازمند توجه فوری است. می‌توانید از استراحت دادن به پای خود و سرما درمانی به منظور بهبود درد خود استفاده کنید. برای این کار باید مقداری یخ را در کیسه پلاستیکی بریزید سپس آن را درون یک تکه پارچه قرار دهید و به مدت ۱۰ دقیقه روی ناحیه دردناک بگذارید. از قرار دادن بطری آب داغ روی پای خود اجتناب کنید و همیشه قبل از وارد شدن به استخر یا وان دمای آب را چک کنید.
از رول فومی برای تسکین ساق پای خود استفاده کنید
استفاده از رول فومی میتواند به رفع گرفتگی عضلات ساق پا کمک کند زیرا گرفتگی عضلات این ناحیه می‌‌توانند با درد کف پا و سوزن سوزن شدن آن ارتباط داشته باشند.
کفش جدید بخرید یا بند کفش خود را شل کنید
پوشیدن جوراب و کفش تنگ یکی از علل شایع درد در قسمت جلویی انگشتان پا است. اگر بند کفش خود را سفت بسته اید هرچه زودتر آن را شل کنید و در صورتیکه کفش شما خیلی تنگ است بهتر است هر چه سریع تر به فکر تهیه یک جفت کفش جدید باشید. شما باید به منظور مراقبت از پاهای خود از کفش مخصوص راه رفتن استفاده کنید، در منزل از دمپایی استفاده نکنید و یک جفت کفش مناسب که به خوبی از پای شما محافظت میکند را برای استفاده در منزل تهیه نمایید.
مراجعه به متخصص فیزیوتراپی
اگرچه روش‌هایی که در قسمت بالا به آنها اشاره کرده میتواند به تسکین علائم و نشانه‌های شما کمک کنند مراجعه به متخصص فیزیوتراپی و ارزیابی توسط او به شما برای طراحی یک برنامه درمانی مناسب کمک میکند تا از میزان درد شما کاسته شود.
متخصص فیزیوتراپی با اهمیت فرآیند تشخیص علت اصلی مشکل شما و درمان آن به منظور پیشگیری از عود مجدد یا بروز مشکلات دیگر آشنایی دارد. او می‌داند که درد و علامت بیماری است و علت متفاوتی دارد. متخصص فیزیوتراپی پس از آن که علت اصلی درد را مشخص کرد از روش‌های متفاوتی به منظور برطرف کردن آن استفاده میکند. پزشک به جای آن که به طور موقت به تسکین درد و علائم و نشانه‌های سوزش کف پا بپردازد به درمان علت اصلی بروز این اختلال خواهد پرداخت. متخصص فیزیوتراپی با تقویت بدن و عملکرد بهتر آن اطمینان حاصل میکند که شما دیگر دچار درد نخواهد شد.
متخصص فیزیوتراپی میتواند به کمک حرکات دست خود یا طراحی یک برنامه درمانی ورزشی به تسکین درد و سوزن سوزن شدن کف پای شما کمک کند. متخصص فیزیوتراپی به عنوان فردی که در زمینه ارزیابی حرکات بدن تخصص دارد میتواند به تشخیص و درمان مشکلات شما کمک کند و از بروز آسیب دیدگی مجدد در بدن پیشگیری کند. درد به هیچ عنوان نباید و شما را از شرکت کردن در فعالیت‌های مورد علاقه تان بازدارد. متخصص فیزیوتراپی با شما در خصوص برنامه درمانی طراحی شده صحبت میکند تا شما نتایج مطلوبی را از روند درمان به دست بیاورید. هدف اصلی برنامه‌های درمان کاهش درد و سپس توانبخشی به منظور افزایش قابلیت عملکردی ناحیه آسیب دیده می‌باشد. برخی از روش‌هایی که در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از درمان دستی، ماساژ درمانی، تمرینات ورزشی توانبخشی، طب سوزنی و الکتروتراپی.
تزریق استروئید در فضای اپیدورال
اگر سوزش کف پا ناشی از مشکلات ستون فقرات باشد ممکن است دکتر تزریق کورتون را تجویز کند. در هنگام انجام این روش پزشک از یک سوزن نازک برای تزریق استروئید و داروی بی حسی به درون فضای اپیدورال کمر استفاده میکند. استروئید یک داروی ضد التهاب بسیار قوی است که به درون فضای اپیدورال، فضایی که اطراف طناب نخاعی و ریشه اعصاب کمر را احاطه کرده است تزریق میشود. التهاب درون این فضا و اطراف آن میتواند باعث ملتهب شدن ساختارهای حساس این ناحیه شود و شما را دچار درد کمر و پا نماید. این وضعیت باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن یا سوزش پاها نیز خواهد شد.
تزریق استروئید به درون فضای اپی دورال میتواند به کاهش التهاب و کاهش درد یا حذف کامل آن و سایر علائم و نشانه‌هایی که توسط این اختلال به وجود آمده اند کمک کند. انواع مختلفی از داروهای استروئیدی با توجه به شرایط بیمار و نظر پزشک مورد استفاده قرار میگیرند. ممکن است پزشک تزریق اپیدورال را به منظور درمان درد کمر یا پا یا هر دو توصیه کند. تزریق اپیدورال در اکثر موارد به منظور درمان درد کمر و پا ناشی از دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی تجویز می‌شوند.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت
خون از ۴ ترکیب اصلی ساخته شده است که عبارتند از پلاسما، پلاکت و گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز. پلاکت در لخته شدن خون در هنگام بریدگی نقش دارد و اولین سد دفاعی بدن در مقابله با آسیب دیدگی ایجاد شده محسوب میشود، به ترمیم عضو آسیب دیده میپردازد و در فرآیند تولید بافت جدید و تسریع روند بهبود کمک میکند. پس از آنکه پلاکتها با کلاژن موجود در بافت آسیب دیده تماس پیدا کردند، پلاکت فورا به تولید فاکتورهای رشد بیولوژیکی مختلفی می‌پردازند تا روند بهبود در بافت آسیب دیده افزایش یابد.
