درمان درد ساکروایلیاک (انتهای ستون فقرات کمر) با فیزیوتراپی و ورزش

محل درد مفصل ساکروایلیاک معمولاً کمر است. با این حال، افراد ممکن است آن را پایین کمر از جمله در باسن و پاها نیز احساس کنند. درد مفصل ساکروایلیاک بسته به علت زمینه ای می‌تواند از خفیف تا شدید و ناتوان کننده باشد. همچنین می‌تواند یک مشکل حاد باشد که ظرف چند هفته بهبود می‌یابد یا یک مشکل مزمن که به تدریج بدتر می‌شود. همراه با درد ساکروایلیاک، بروز علائم دیگری مانند بی حسی و گزگز نیز معمول است.

حداکثر 15٪ از افراد جامعه به درد مربوط به مفاصل ساکروایلیاک مبتلا هستند. دلایل عمده درد ساکروایلیاک شامل بارداری، آسیب و آرتروز است. اگر سابقه آسیب دیدگی لگن، جراحی قبلی ستون فقرات کمر یا ناهموار بودن طول پا داشته باشید، خطر درد ساکروایلیاک بیشتر است.

درمان‌های تسکین درد مفصل ساکروایلیاک به علت اصلی آن بستگی دارد. استراتژی‌های معمول شامل استراحت، کشش، گرما یا سرما درمانی و مسکن‌های بدون نسخه است. برخی موارد ممکن است نیاز به فیزیوتراپی، تزریق مفصل یا حتی جراحی داشته باشند.

دلایل درد مفصل ساکروایلیاک

درد مفصل ساکروایلیاک می‌تواند در اثر حرکت زیاد یا کم در مفصل ساکروایلیاک یا حرکت ناهموار بین دو مفصل ساکروایلیاک باشد. چندین مشکل حاد و مزمن وجود دارد که می‌تواند باعث این امر شود از جمله:

بارداری 

هورمون های بارداری مانند ریلاکسین و پروژسترون برای آماده سازی زایمان ترشح می‌شوند تا رباط‌ها و عضلات به ویژه در ناحیه لگن آرام شوند. این می‌تواند منجر به افزایش حرکت، کشش بیش از حد مفاصل و عضلات و در نتیجه بی ثباتی شود. الگوی تغییر یافته راه رفتن و افزایش وزن اضافی ناشی از بارداری همچنین می‌تواند مفاصل را خسته کرده و باعث التهاب شود که اغلب منجر به علائم دردناک در لگن خلفی مانند احساس سوزش یا درد عمیق می‌شود – درد ممکن است در برخی موارد به کشاله ران و پاها بچرخد.

آرتروز 

آرتریت دژنراتیو و آرتریت روماتوئید هر دو دلیل احتمالی درد و التهاب مفصل ساکروایلیاک هستند. فرسودگی روند پیری، وزن زیاد و حرکت مکرر می‌تواند باعث تحلیل رفتن یا التهاب مفاصل، رباط‌ها و استخوان‌ها شود.

اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی آرتروز است که ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد التهاب در مفاصل می‌شود – سندرم مفصل ساکروایلیاک اغلب یکی از علائم این بیماری است.

تروما 

ضربه ای مانند زمین خوردن یا حتی تصادف با وسیله نقلیه که روی باسن، لگن یا کمر تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث آسیب به مفصل ساکروایلیاک شود که باعث التهاب یا اختلال عملکرد مفصل می‌شود.

فشار مکانیکی 

وجود یک وضعیت قبلی دیگر در ناحیه کمر مانند ناهنجاری استخوان خاجی (مهره‌هایی که با هم جوش نخورده اند)، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مکانیکی در مفاصل ساکروایلیاک شود. فشار مکانیکی همچنین ممکن است به دلیل اختلاف طول پا ایجاد شود، در این حالت هم ترازی وضعیت بد و تغییر الگوی راه رفتن منجر به ساییدگی ناهموار مفاصل ساکروایلیاک و سایر اجزای کمر می‌شود.

علائم درد ساکروایلیاک

علائم درد مفصل ساکروایلیاک غالباً به شرایط دیگر شباهت دارد، به همین دلیل است که باید پزشک این وضعیت را به طور کامل تشخیص دهید. فتق دیسک در ستون فقرات کمر، فشرده شدن عصب یا آرتروز می‌تواند به علائم مشابه با درد مفصل ساکروایلیاک منجر شود. این علائم عبارتند از:

• درد پایین کمر. شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. ممکن است درد خیلی شدید، تند و تیز، کسل کننده یا دردناک باشد. ممکن است آن را در یک یا هر دو طرف احساس کنید.
• انتشار درد. درد گاهی از کمر به مفصل ران، باسن یا کشاله ران منتقل می‌شود. در بعضی موارد، ممکن است از پای شما تشعشع کند و باعث درد سیاتیک و زانو درد شود.
• سفتی و سختی در مفصل لگن. دامنه حرکت در لگن و کمرتان ممکن است کاهش یابد و شما را از فعالیتی که منجر به این بیماری شده است دور نگه دارد.
• بی ثباتی. هنگام راه رفتن، ایستادن یا در حالت نشسته ممکن است احساس کنید که لگن از جای خود در می‌آید.
• بدتر شدن درد. فعالیت‌هایی که به مفصل ساکروایلیاک فشار می‌آورند ممکن است درد را افزایش دهند. از جمله این موارد می‌توان به دویدن و بالا رفتن از پله‌ها اشاره کرد.

حرکاتی مانند خم شدن، پیچ خوردن یا غلت خوردن در رختخواب نیز ممکن است درد شما را افزایش دهد. ممکن است در ناحیه باسن یا ناحیه ران خود حساسیت یا تنگی عضله را احساس کنید. التهاب مفصل ساکروایلیاک ساکرو ایلیتیس نامیده می‌شود.

تشخیص و درمان درد ساکروایلیاک 

برای تشخیص علت درد شما، پزشک معاینه کامل بدنی را انجام می‌دهد و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. وی ممکن است قدرت و تحرک مفاصل شما را آزمایش کند یا به مناطق خاصی فشار وارد کند تا تأیید کند که منبع درد شما مفصل ساکروایلیاک است. آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی(MRI)، ممکن است در روند تشخیص مفید باشد. نتایج حاصل از این تست‌ها همچنین می‌توانند با وجود یک مشکل واقعی، “طبیعی” به نظر برسند.

درمان درد ساکروایلیاک 

اگر از درد مزمن ناشی از مفاصل ساکروایلیاک رنج می‌برید، چندین گزینه برای درمان دارید.

• استراحت – برای کاهش فشار و التهاب در مفاصل ساکروایلیاک ممکن است یک دوره استراحت تا 48 ساعت لازم باشد.
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی خط اول درمان درد مفصل ساکروایلیاک است که با استراحت بهتر نمی‌شود. این داروهای بدون نسخه با کاهش التهاب در مفاصل ساکروایلیاک به تسکین درد کمک می کنند.
• آرام کننده های عضلانی – داروهای شل کننده عضله می‌توانند به کنترل اسپاسم عضلانی مرتبط با درد حاد مفصل ساکروایلیاک کمک کنند.
• تزریقات مفصل ساکروایلیاک – اگر با تزریق تشخیصی مفصل ساکروایلیاک تسکین درد پیدا کرده اید، پزشک ممکن است تزریق را برای تسکین درد با ماندگاری بیشتر توصیه کند. تزریق مفصل ساکروایلیاک یک روش کم تهاجمی است که می‌تواند برای چندین هفته یا حتی ماه‌ها تسکین درد ایجاد کند.
• همجوشی مفصل ساکروایلیاک – برای درد مفصل ساکروایلیاک که به سایر روش‌های درمانی پاسخ نمی‌دهد، درمان جراحی گزینه نهایی است. همجوشی مفصل SI برای کمک به بهبود ثبات و افزایش توانایی تحمل وزن، ایمپلنت را در مفاصل ساکروایلیاک در لگن قرار می‌دهد. عوارض ناشی از همجوشی مفصل ساکروایلیاک کم است و بیشتر بیماران پس از جراحی بهبودهای قابل توجهی در درد و ناتوانی را تجربه می‌کنند.

چگونه یک فیزیوتراپ می‌تواند به درد ساکروایلیاک کمک کند؟

متخصص فیزیوتراپی شما یک برنامه درمانی هدفمند را بر اساس ارزیابی و اهداف شما برای بازگشت ایمن به ورزش یا فعالیت‌های روزمره طراحی می‌کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درمان دستی. اغلب، درمان دستی برای اختلال عملکرد ساکروایلیاک شامل آزاد سازی بافت نرم یا ماساژ برای گروه‌های عضلانی تنگ و دردناک است. درمان دستی و تکنیک‌های انرژی عضلانی (MET) برای اصلاح ترازبندی لگن / SIJ استفاده می شود. MET از انقباضات عضلانی شما برای تنظیم مجدد موقعیت لگن استفاده می‌کند و می‌تواند منبع تسکین درد باشد. تحرکات مفصلی / درمان دستی از حرکات آرام برای بهبود تحرک مفصل ران، ساکروایلیاک و کمر استفاده می‌کند.
• تمرینات انعطاف پذیری. تمرینات کششی ممکن است برای بهبود انعطاف پذیری عضلات تنگ تجویز شود. آنها همچنین ممکن است به بهبود حرکت در ستون فقرات و اندام تحتانی و به کاهش استرس در مفصل ساکروایلیاک در طی فعالیت‌های روزمره کمک کنند.
• تمرینات تقویت کننده. این نوع ورزش‌ها به بهبود ثبات مفاصل ساکروایلیاک و نخاع و به کاهش کشیدگی رباط و درد کمک می‌کند. این تمرینات بر روی عضلات ضعیف از جمله عضلات پایین شکم، کف لگن و عضلات باسن متمرکز است.
• مکانیک بدن. نحوه حرکت و استفاده از بدن برای کارهای روزمره و سایر فعالیت‌ها می‌تواند در اختلال عملکرد و درد ساکروایلیاک شما نقش داشته باشد. فیزیوتراپیست به شما می‌آموزد که چگونه می توانید حرکات یا مکانیک بدن خود را بر اساس فعالیت‌های خاص روزانه خود بهبود بخشید. همچنین ممکن است متخصص فیزیوتراپی توصیه‌هایی برای بهبود فعالیت ها مانند نشستن یا بلند کردن و حمل اشیا ارائه دهد.
• روش‌های سرد و گرم. درمان های سرد و گرم اغلب برای شل شدن عضلات تنگ قبل از درمان یا تسکین درد پس از ورزش تجویز می‌شود. تحریک الکتریکی از الکتریسیته برای هدف قرار دادن رشته‌های عصبی که سیگنال‌های درد را به مغز می‌فرستند استفاده می‌کند و همچنین ممکن است همراه با سرما درمانی برای تسکین درد استفاده شود.
• بریس‌‌ها. ممکن است درمانگر شما استفاده از کمربند ساکروایلیاک را که به منظور پشتیبانی از مفاصل ساکروایلیاک طراحی شده است، توصیه کند. این برای تأمین ثبات در طول فعالیت‌های روزمره با بازگشت قدرت و بهبود انعطاف پذیری استفاده می‌شود. این روش به ویژه برای زنان باردار بسیار مفید است.

تمام روش‌های درمانی تجویز شده توسط متخصص فیزیوتراپی بر اساس مورد خاص شما خواهد بود.

چه ورزش‌هایی را می‌توانم در خانه برای درمان درد ساکروایلیاک انجام دهم؟ 

بسیاری از افراد مبتلا به بی ثباتی مفصل ساکروایلیاک گزارش می‌دهند که این یک تجربه دردناک و ناتوان کننده به صورت روزانه است. یکی از موثرترین روش‌هایی که می‌تواند به تسکین درد ساکروایلیاک کمک کند انجام ورزش روزانه است. فقط قبل از انجام ورزش از مناسب بودن آن‌ برای وضعیت خود از پزشک سوال کنید.

کشش یک پا به قفسه سینه 

به طور کلی بهتر است ورزش ساکروایلیاک خود را با آسانترین حرکت ممکن شروع کنید. این ورزش برای پیشگیری از آسیب دیدگی خوب است زیرا قبل از اینکه مفاصل تحت فشار قرار گیرند، باید بافت‌های بدن گرم شوند.

• در حالت خوابیده، زانوها را خم کرده و پاها را صاف روی زمین قرار دهید.
• یک زانو را به آرامی بگیرید و به سمت سینه خود بیاورید. نگران نباشید – شما مجبور نیستید زانوی خود را تا انتها به سینه ببرید. در عوض، فقط تا جایی که می‌توانید بدون درد پیش بروید.
• موقعیت را برای یک یا دو ثانیه نگه دارید و سپس پای خود را به سمت پایین به زمین قرار دهید.

هر دو زانو را به سینه بکشید 

دوباره در حالت خوابیده و دراز کشیده، زانوها و پاها را روی زمین صاف کنید.

• یک زانو را به سمت جلوی بدن بیاورید. (این همان تمرینی است که در بالا انجام دادید).
• با نگه داشتن آن زانو در آنجا، به آرامی همان حرکت را با پای دیگر انجام دهید.
• هر دو پا را دقیقاً زیر زانو بگیرید و آنها را به سمت خود بکشید.
• یک یا دو ثانیه نگه دارید و سپس پاها را یکی یکی پایین بیاورید.

حتما بگذارید درد راهنمای شما باشد. اگر هر بخشی از این حرکت به مفصل ساکروایلیاک شما آسیب رساند، متوقف شوید.

کشش عضلات خارجی ران 

با کشش عضلات خارجی ران، می توان به از بین بردن تنش مزمن که حداقل تا حدی مسئول مفصل ساکروایلیاک است کمک کرد.

این تمرین ممکن است در یک طرف بیشتر از طرف دیگر دردناک باشد. فقط همیشه در یک منطقه بدون درد حرکت کنید.

در حالت خوابیده دراز بکشید، در حالی که زانوها را خم کرده و پاها را صاف روی زمین قرار داده‌اید، مچ یک پا را روی زانوی پای دیگر قرار دهید.

• دستان خود را زیر زانوی پشتیبان قرار دهید.
• با استفاده از شکم، زانوی نگهدارنده را از روی زمین به آرامی بلند کنید و تا جایی که می‌توانید بدون درد در مفصل ساکروایلیاک باشید، بالا بروید. همانطور که گفته شد، کمی درد در قسمت خارجی ران شما می‌تواند چیز خوبی باشد.
• فقط برای مدت کوتاهی در این وضعیت بمانید و دوباره پا را پایین بگذارید.

حداکثر 5 بار انجام دهید و سپس استراحت کنید. در طرف دیگر تکرار کنید

ستون فقرات خود را بچرخانید

 برای انجام این ورزش:

• در حالت خوابیده هر دو زانو را روی هم قرر داده و کمی به پهلو بچرخید. چند ثانیه بمانید.
• آرام و متفکرانه حرکت کنید.
• در طرف دیگر نیز این حرکت را تکرار کنید.