استخوان پاشنه بزرگترین استخوان پایین پا است که بیشترین ضربه و فشار هم بر آن وارد میشود. اصطلاح “خار پاشنه” برای رشد غیر طبیعی استخوان در پاشنه پا به کار برده میشود. در بیشتر موارد، رسوبات کلسیم زمانی شکل میگیرند که نیام کفپایی (یا فاشیای پلانتار) از روی ناحیه پاشنه پا کنار برود، این باعث ایجاد برجستگی استخوانی یا خار پاشنه میشود. اگرچه زوائد استخوانی (استخوان رست) ممکن است در نواحی دیگری مثل پشت استخوان پاشنه پا هم ایجاد شوند، اما شایعترین محل تشکیل آن در محل اتصال نیام کفپایی با استخوان پاشنه پا است. نیام کفپایی نوار پهنی از جنس بافت فیبری است که در امتداد سطح زیرین کف پا قرار گرفته و از پاشنه پا تا قوس جلوی پا کشیده شده است. خار پاشنه ، به خصوص در هنگام ایستادن یا راه رفتن، ممکن است باعث درد شدیدی در پاشنه و پشت پا شود. به همین دلیل انتخاب کفش ، کفی یا صندل مناسب یا نامناسب در بهتر یا بدتر کردن شرایط شما مؤثر است.
در کلینیک سلامت امید انواع کفش و صندلهای مخصوص خار پاشنه عرضه میشود. بسیاری از این کفشهای طبی طوری طراحی شدهاند که به خوبی از پاشنه پا حمایت کرده و باعث کاهش فشار وارده بر پاشنه پا میشوند. علاوه بر این، در این کلینیک کفشهایی با کفیهای مخصوص عرضه میشود که این نوع کفشها نیز فشار وارده بر پاشنه پا را کاهش میدهند. در اکثر کفشهای مناسب خار پاشنه، نوعی تکیهگاه برای ناحیه میانه پا وجود دارد که طوری ساخته شده که قوس کف پا را در هنگام راه رفتن پوشش داده و پشتیبانی میکند.
بسیاری از کفشها حتی کفیهای مخصوصی نیز دارند که بطور ویژه برای رفع درد ناشی از خار پاشنه طراحی شدهاند. یکی دیگر از ویژگیهای که خوب است کفشهای مخصوص خار پاشنه داشته باشند، یک کفی اضافی یا قابل جا به جایی برای پشتیبانی قوس کف پا است که میتواند طبق شرایط خاص پای هر فرد تنظیم شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید میتوانید با شماره تلفنهای02188801800 و 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
خارپاشنه چگونه ایجاد میشود؟
زائدهها یا خارهای استخوانی، زمانی تشکیل میشوند که بدن بخواهد خود را با ساخت استخوان اضافه ترمیم و اصلاح کند. به طور کلی ساخت زائدههای استخوانی واکنشی است که بدن در پاسخ به فشار، مالش یا ضرباتی که برای مدتی طولانی و ممتد بر یک ناحیه وارد میشوند نشان میدهد.
گاهی اوقات خارهای استخوانی به عنوان بخشی از روند پیری شکل میگیرند. با افزایش سن، بافت لغزندهای که غضروف نام دارد و انتهای استخوانهای داخل مفاصل را پوشش میدهد آسیب دیده و سرانجام از بین میرود (آرتروز). تشکیل زائدههای استخوانی در اثر پیری، به ویژه در مفاصل ستون فقرات و پاها شایع است.
زائدههای استخوانی در پاها در واکنش به انقباض رباطها، یا در اثر فعالیتهایی مثل رقصیدن و دویدن که طی آنها پاها تحت فشار قرار میگیرند، یا فشار ناشی از اضافه وزن و یا کفشهای نامناسب نیز ممکن است تشکیل شوند. به عنوان مثال، اگر رباط بلند کف پا (نیام کفپایی یا فاشیای پلانتار) تحت فشار قرار گرفته یا منقبض شده و پاشنه پا را بکشد ممکن است دچار التهاب شود (التهاب فاسیای پلانتار). زمانی که استخوان سعی دارد خود را اصلاح کند، ممکن است یک خار استخوانی (که به خار پاشنه معروف است) در کف پاشنه پا ایجاد شود. فشار وارده بر پشت پاشنه پا در اثر پوشیدن کفشهای خیلی تنگ نیز، میتواند باعث ایجاد خار استخوانی در قسمت پشت پاشنه شود. این زائده استخوانی بدشکلی هاگلند یا گاهی اوقات (pump bump) نامیده میشود، و اغلب در خانمهایی که کفشهای پاشنه بلند میپوشند مشاهده میشود.
آیا درد تیز (شبیه فرو رفتن چاقو) در پاشنه پا ممکن است نشانه خار پاشنه باشد؟
خار پاشنه پا باعث احساسی شبیه به فرو رفتن یک شیء تیز یا درد در استخوان پاشنه پا میشود. درد اغلب صبحها وقتی از رختخواب بلند میشوید و برای اولین بار در طول روز میایستید شدیدتر است. همچنین بعد از آن که پس از زمانی طولانی نشستن، به عنوان مثال نشستن پشت میز کار یا در اتومبیل، بایستید هم ممکن است احساس درد داشته باشید. احساس درد و ناراحتی ممکن است بعد از چند دقیقه راه رفتن کمتر شده و بعداً مجددا عود کند. خار پاشنه ممکن است باعث دردهای متناوب ( ادواری) یا مزمن شود.
تشخیص خار پاشنه
تشخیص خار پاشنه برای خود فرد بدون مداخلات پزشکی مشکل است. دلیل این امر آن است که خار پاشنه علائمی مشابه سایر مشکلات درد پاشنه پا و پا را دارد.
برای تشخیص صحیح، لازم است به فرد متخصصی، مانند جراح ارتوپد یا پزشک متخصص پا مراجعه کنید. این متخصصان میتوانند خار پاشنه را از طریق تصاویر اشعه X تشخیص دهند.
زائدهها و برآمدگیهای استخوانی معمولاً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل اگر دچار هر نوع درد یا التهابی در پای خود هستید که علت آن را نمیدانید، استفاده از ابزارهای تصویربرداری تشخیصی ضروری است.
قبل از انجام آزمایشات تصویربرداری، پزشک پای شما را معاینه میکند تا ببیند آیا علائمی مثل قرمزی یا التهاب وجود دارند یا خیر. پزشک همچنین وجود هر نوع حساسیت قابل توجهی در پا را بررسی میکند. حساسیت به لمس یکی دیگر از نشانههای خار پاشنه است.
متخصص پا پزشک همچنین ممکن است آزمایشهای جسمانی نیز انجام دهد به عنوان مثال ممکن است از بیمار بخواهد هر بار روی یک پای خود بایستد و یا اندکی راه برود.
استفاده از صندلهای مخصوص خار پاشنه چه مزایایی دارد؟
از جمله مزایای صندلهای مخصوص خار پاشنه به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
- استفاده از صندلهای مخصوص خار پاشنه باعث کاهش درد پاشنه پا میشود.
- این صندلها از کف پا مطابق آناتومی که دارد حمایت کرده و به خاطر نقاط پشتیبان ارتوپدیکی که دارد از قرار گرفتن بدن در وضعیت نامناسب جلوگیری میکند.
- به استفاده از این صندلها میتوانید پیاده روی با کیفیت و سالمی داشته باشید.
- میزان موفقیت این صندلها حدود 95٪ است.
بهترین صندلهای مخصوص درد پاشنه پا و خار پاشنه
برای بسیاری از افراد، پیدا کردن صندلی که به خوبی از پا محافظت کند کافی است تا تابستانی بدون درد را پشت سر بگزارند، اما اگر مستعد ابتلا به درد پاشنه هستید یا مشکلاتی مانند التهاب فاسیای کف پا یا خار پاشنه دارید، بهتر است اقدامات مراقبتی دیگری نیز برای پاهایتان انجام دهید.
صندل طبی
صندلهای طبی مخصوصی برای التهاب فاسیای کف پا وجود دارند:
استفاده از صندلهایی که کفی مخصوصی در ناحیه پاشنه پا دارند (Heel Seat Sandals) کاهش درد ناشی از خار پاشنه و التهاب فاسیای کف پا را تضمین میکند. با این حال، در کمترین حالت حتی صندلهای طبی معمولی هم برای حمایت و پشتیبانی از پا مناسبند. صندلهای طبی تخصصیتر به تراز کردن پاشنه پا و پا کمک میکنند تا ضمن پشتیبانی بیشتر از پاهای دردناک، فشار وارده بر فاسیای کف پا را نیز کاهش دهند.
مدل صندل: اگر چه مدلهای خیلی زیادی وجود دارد، اما صندلهای طبی باز هم چندان متنوع نیستند. به همین دلیل شاید پیدا کردن یک جفت صندل طبی که متناسب با سلیقه خاص شما باشد دشوار باشد.
استفاده از صندلهای معمولی با پوشیدن پاشنهبندهای مخصوص
پاشنه بندهای طبی، کفیهای پاشنهای سبک وزنی از جنس نئوپرن ( الاستیک) هستند که به طور خاص برای بهبود التهاب فاسیای کف پا ساخته شدهاند و دور پا بسته میشوند. این پاشنهبندها را تقریباً با هر نوع کفشی از جمله صندل میتوان پوشید!
استفاده از پاشنه بند طبی تقریبا هر نوع کفش و صندلی را به کفش و صندلی طبی تبدیل میکند که هم سبک است و هم ارزان قیمت. تکنولوژی حمایت از فاسیای کف پا ضمن حمایت از پاها و پاشنه پاها اجازه میدهد تا انگشتان پا نیز آزاد باشند.
مدل صندل: با وجود پاشنه بند، تقریبا هر نوع صندلی میتوان پوشید. شما میتوانید آنها را با صندلهای مورد علاقه خود و یا حتی پابرهنه بپوشید (منظور از نئوپرن ضد لغزش ان است که شما میتوانید این پاشنه بندهای کاربردی و ساده را حتی روی سطوح چوبی بسیار صیقلی هم بپوشید).
صندلهای طبی تخصصی
صندلهای طبی تخصصی نسبت به صندلیهای طبی معمولی حمایت بیشتری برای پا ایجاد میکنند، اما به طور خاص برای درمان التهاب فاسیای کف پا ساخته نشدهاند.
برای اثربخشی حداکثری، به دنبال صندلهایی باشید که کفی ضخیم و لاستیکی داشته، و حداقل قدری در ناحیه قوس کف پا بر آمده باشند (یعنی کاملا تخت نباشند!) و بندهایی داشته باشند که در حین راه رفتن مانع از سر خوردن و لغزیدن پاها به این طرف و ان طرف شوند. اگرچه این صندلها تاثیر چندانی در بهبود التهاب فاسیای کف پا ندارند، اما بعید است باعث بدتر شدن یا ایجاد این بیماری شوند.
مدل: صندلهای برند «برکن استاک» صندلهای کلاسیکی هستند که به خاطر، بندهای پهن، کفی ضخیم، و پاشنهگیر مناسبی که دارند، به خوبی از پاها محافظت میکنند. با این حال، امروزه تولید کنندگان و مارکهای تجاری فراوان دیگری نیز به بازار آمدهاند که صندلهای تولیدی آنها خیلی بیشتر از پاها محافظت می کنند ، به همین دلیل تنوع گزینههای پیش رو، افزایش یافته است!
آیا استفاده از کفیهای طبی برای خار پاشنه مفید است؟
برخی از انواع کفی طبی مانند پدهای پاشنه با پشتیبانی از قوس و پاشنه پا به کاهش درد کمک میکنند. پدهای پاشنه همچنین میتوانند از آسیبدیدگی و فرسایش بیشتر استخوان پاشنه پا جلوگیری کنند. البته شما باید این کفیها را همراه با کفشهای مناسبی که به خوبی از تمام اطراف پا محافظت میکنند استفاده کنید.
نکاتی که لازم است درباره کفش و صندلهای مخصوص خار پاشنه بدانید
با رعایت نکات ذکر شده در زیر در استفاده از کفش و صندلهای مخصوص خار پاشنه و التهاب فاسیای کف پا، میتوانید برای مدتی طولانی از این صندلها استفاده کنید و آنها را سالم نگه دارید.
- کفش و صندلهای طبی مخصوص خار پاشنه را میتوان با واکسی به رنگ چرم خودشان یا رنگ طبیعی جلا داد.
- این کفش و صندلها را از آب، به ویژه آب دریا که شور است دور نگه دارید ، زیرا جنس این محصولات از چرم طبیعی اصل است.
- به هیچ وجه آنها را در ماشین لباسشویی شستشو نکنید.
علاوه بر انتخاب کفش و صندل مناسب، چه درمان هایی دیگری به خارپاشنه کمک می کنند ؟
درمان خار پاشنه در درجه اول استراحت و تغییر سبک زندگی است. شما میتوانید درباره گزینههای درمانی زیر برای خار پاشنه با پزشک خود صحبت کنید.
استراحت
استراحت یکی از اقدامات درمانی اولیه و ضروری هم برای التهاب فاسیای کف پا و هم برای خار پاشنه است.
استراحت نه تنها به تسکین دردهای حاد کمک میکند بلکه با رفع فشار وارده از روی پای از وخیمتر شدن شرایط شما نیز جلوگیری میکند. استراحت دادن پاها به خصوص بعد از مدتی طولانی ایستادن و دیگر فعالیتها اهمیت زیادی دارد.
در صورت بروز درد حاد ناشی از خار پاشنه، ممکن است پزشک متخصص پا از شما بخواهد تا هنگام فروکش کردن علائم، پای خود را استراحت دهید. وارد آمدن فشار وزن روی پاشنه پا در زمانی که درد دارد به احتمال زیاد وضعیت شما را بدتر میکند و ممکن است زمان بهبودی را نیز طولانیتر نماید.
کمپرس سرد
استفاده از بستههای یخ یا کمپرس سرد، هر بار حداکثر به مدت 15 دقیقه، ممکن است با بی حس کردن موقتی منطقه به کاهش درد پاشنه کمک کند. این روش همچنین برای کاهش تورم نیز مفید است. استفاده از کمپرس سرد نسبت به پدهای گرمایی برای خار پاشنه بهتر است، زیرا گرما معمولا برای درد مفاصل و عضلات عملکرد بهتری دارد.
داروهای بدون نسخه
معمولا دردهای حاد یا کوتاه مدت را میتوان با استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه کاهش داد. از جمله این داروها میتوان استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن را نام برد.
اگر داروهای دیگری مانند داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنید، یا مشکلی در کبد یا کلیه خود دارید که به خاطر آن نمیتوانید از مصرف داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید، در این خصوص با پزشک خود صحبت کنید.
تمرینات فیزیوتراپی و تمرینات کششی
پزشک متخصص پا ممکن است یادگیری و انجام روشها و تمرینات فیزیوتراپی را برای جلوگیری از دردهای طولانی مدت به شما توصیه نماید، به خصوص که مصرف داروهای ضد التهابی فقط برای مدت کوتاهی بی خطر است.
تمرینات مخصوص خار پاشنه، شامل کشش عضلات پاشنه پا و فاسیای کف پا است. متخصص فیزیوتراپی شما میتواند نحوه انجام برخی از تمرینات فیزیوتراپی در خانه را به شما نشان دهد. این تمرینات را میتوان در هر ساعتی از شبانه روز اجرا کرد اما انجام حرکات کششی به خصوص شبها قبل از خواب خیلی مفیدتر است.