چنانچه مشکلاتی مانند درد شدید و ناگهانی و سوزش در پا، گزگز یا بی حسی در اندام تحتانی یا احساس ضعف تدریجی در عضلات پا را تجربه میکنید ممکن است عصب پای شما دچار گرفتگی شده باشد. شاید آسیب عصبی کمی ترسناک به نظر برسد، اما میتوانید با درمان های محافظه کارانه و حتی به کمک درمان های خانگی علائم خود را درمان کنید.
پا درد عصبی چیست؟
اعصاب پا ممکن است در اثر تحریکات مکانیکی یا شیمیایی ملتهب، فشرده یا فرسوده شود. اعصاب همچنین ممکن است به دلیل شرایط مرتبط مانند دیابت یا مشکلات تغذیه ای آسیب ببینند. نوع علائم به علت آسیب عصبی بستگی دارد.
علائم پا درد عصبی
درد عصبی پا عموماً به صورت دردی شدید و ناگهانی، شبیه به برق گرفتگی و یا سوختن توصیف می شود. همچنین ممکن است در ران پای خود احساس داغ شدن یا گرمی بکنید. درد برخی بیماران ممکن است درد خفیف باشد. پا درد عصبی ممکن است ثابت یا متناوب باشد.
علل درد عصبی پا
درد عصبی پا میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
رادیکولوپاتی
این نوع درد پا ناشی از مشکل در ریشه های عصبی ستون فقرات کمری یا ساکرال است. این درد ممکن است ناشی از ریشه های عصبی ملتهب، تحریک شده یا فشرده باشد. رادیکولوپاتی معمولاً یک پا را درگیر میکند.
- درد، کمر یا لگن را درگیر میکند و به سمت پایین ران، ساق پا و کف پا حرکت میکند.
- درد عصبی با بی حسی در ساق پا، کف پا و انگشتان پا مشخص میشود.
- ضعف عضلات لگن، ران و کف پا را درگیر میکند.
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی ناشی از یک یا چند عصب آسیب دیده است. علت اصلی این نوع نوروپاتی در پا، دیابت است. در بیشتر موارد این بیماری به هر دو پا آسیب میزند. اعصاب آسیب دیده‌ی پاها را در این شرایط میتوان با موارد زیر تشخیص داد:
- درد انگشتان پا که به تدریج به زانو سرایت میکند.
- احساس بی حسی در پاها.
- این بیماری در مراحل بعدی معمولاً باعث ایجاد ضعف در انگشتان پا و مچ پا میشود.
نوروپاتی پرونئال
درد عصبی پا از علائم شایع این بیماری نیست، اما در صورتی که نوروپاتی ناشی از آسیب باشد میتواند باعث ایجاد درد عصبی پا شود. علائم زیر نشان دهنده نوروپاتی پرونئال هستند:
- افتادگی پا، به طوری که بیمار در بلند کردن پا ناتوان میشود یا حین راه رفتن در انگشتان پا، دچار گرفتگی میشود.
- درد اعصاب باعث بی حسی در کنار ساق پا میشود.
مرالژیا پارستتیکا
فشرده شدن عصب پوستی فمورال جانبی در ران ممکن است باعث ایجاد بیماری به نام مرالژیا پارستتیکا شود. علائم این بیماری عبارتند از:
- سوزش یا درد شدید در قسمت بیرونی یا جلوی ران
- احساس سردی در نواحی آسیب دیده
- لرزش در ناحیه ران
سندرم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال ناشی از اختلال عملکرد عصب تیبیال فشرده شده در تونل تارسال است. علائم درد عصبی ناشی از سندرم تونل تارسال عبارتند از:
- درد ممکن است شدید و ناگهانی باشد و مفصل قسمت داخلی مچ و کف پا را درگیر کند.
- بی حسی کف پا یکی از علائم شایع آن است.
- پا ممکن است دچار احساس گزگز یا سوزش شود.
لنگش نوروژنیک
این نوع پا درد به دلیل فشردگی نخاع در اثر تنگی کانال نخاعی ایجاد میشود. این فشردگی ممکن است به دلیل خارهای استخوانی، فتق دیسک کمر یا اسپوندیلولیستزیس باشد.
علائم این بیماری معمولاً هر دو پا را درگیر میکند که عبارتند از:
- درد عصبی در ساق پا و بی حسی هنگام راه رفتن، ایستادن یا انجام تمرینات ایستاده.
- ممکن است یکی از پاهای شما هنگام فعالیت دچار ضعف شود.
سیاتیک
سیاتیک دردی است که در طول عصب سیاتیک ایجاد میشود. عصب سیاتیک از قسمت پایین کمر و از میان باسن منشعب میشود و تا پایین پاها امتداد میابد. معمولاً درد سیاتیک تنها یک طرف بدن را درگیر میکند.
درد سیاتیک بیشتر زمانی رخ میدهد که مشکلاتی مانند فتق دیسک، خار استخوان در ستون فقرات یا تنگی ستون فقرات بخشی از عصب را فشرده میکنند. این مشکل باعث التهاب، درد و اغلب کمی بی حسی در پای آسیب دیده میشود.
با وجود اینکه درد سیاتیک ممکن است شدید باشد، اما در بیشتر موارد در عرض چند هفته با درمان های غیر جراحی برطرف میشود. در مواردی که درد شدید سیاتیک که با ضعف قابل توجه پا یا تغییرات روده یا مثانه همراه است ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
تشخیص پا درد عصبی
یکی از بهترین راه ها برای تسکین پا درد عصبی تشخیص علت درد است. علائم بیماری های عصبی مختلف معمولاً شبیه به هم هستند. با تشخیص علت دقیق درد میتوانید اقدامات درمانی بهتری برای تسکین درد انجام دهید.
اما چگونه میتوانید علت پا درد عصبی خود را تشخیص دهید؟
در اکثر موارد باید برای تشخیص علت درد عصبی پا باید به پزشک مراجعه کنید.
هنگام مراجعه به پزشک باید ایشان را در جریان سابقه پزشکی تان قرار دهید. از جمله:
- زمان شروع درد
- حوادثی که باعث ایجاد درد شدند
- نوع درد
- سایر علائم
- چه چیزی علائم شما را بدتر میکند؟
- شرایط پزشکی فعلی شما
- هرگونه آسیب یا ضربه فیزیکی
- شیوه زندگی و عادات کاری شما
- سابقه خانوادگی
- داروها یا مکمل هایی که مصرف میکنید
بعد از صحبت درباره شرایط پزشکی شما، پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام میدهد. پزشک درد در نواحی مختلف پایینی بدن مانند کمر، لگن، ران، ساق پا و غیره را بررسی میکند. علاوه بر این برای تشخیص تورم، تغییرات پوستی، ضعف عضلانی یا فعالیت رفلکس آزمایشات لازم را انجام میدهد.
آزمایشات تصویربرداری مانند ام آر آی، سی تی اسکن یا اشعه ایکس میتوانند به تشخیص دقیق علت درد کمک کنند. این آزمایش ها به خصوص برای تشخیص شکستگی استخوان، تومور، فتق دیسک، خار استخوان و سایر مشکلات ستون فقرات مفید هستند.
پزشک ممکن است برای شما بلوک عصبی را تجویز کند. این آزمایش شامل تزریق یک محلول بی حس کننده در نزدیکی عصب آسیب دیده است. اگر پس از انجام بلوک عصبی علائم شما تسکین یابد منشأ درد مشخص میشود.
میلوگرام هم میتواند روش مفیدی در فرایند تشخیص باشد. رادیولوژیست میتواند با استفاده از یک رنگ مخصوص مشخص کند که آیا چیزی به نخاع، ریشه های عصبی یا اعصاب شما فشار می‌آورد یا خیر. این روش میتواند پارگی دیسک یا لغزش مهره را نشان دهد.
درمان درد عصبی پا
درمان پا درد عصبی به وضعیت بیمار، میزان تأثیر درد بر زندگی او و سایر عوامل مربوط به سلامت او بستگی دارد. دقت داشته باشید که مراقبت از وضعیت سلامتی، به شما در کنترل موفقیت آمیز کمر درد و یا سایر دردهای عصبی کمک میکند.
درمان های پزشکی
پزشک ممکن است درمان های مختلفی را برای پا درد عصبی تجویز کند ازجمله:
- داروهای ضد تشنج
- داروهای ضد افسردگی خاص
- داروهای مخدر خفیف
- برخی درمان های موضعی
پزشک ممکن است به طور همزمان چندین درمان را توصیه کند. علی‌رغم پیشرفت های پزشکی درمان های دارویی نوروپاتیک برای درد نوروپاتیک ممکن است تنها کمتر از 50 درصد مؤثر باشد. بنابراین بسیاری از افراد به دنبال درمان های جایگزین برای این بیماری هستند.
شواهد محدود نشان میدهند که مواد غیر دارویی میتوانند در درمان پا درد عصبی مؤثر باشند. با این حال درمان با تحریک طناب نخاعی (SCS) میتواند درد عصبی را در مواردی که درمان های دارویی ناکارآمد هستند تسکین دهد. درمان SCS شامل تحریک نخاع بیمار با تکانه های الکتریکی است. پزشکان این درمان را با وارد کردن الکترودهای کوچک در ستون فقرات از طریق جراحی یا سوزن اپیدورال انجام میدهند.
درمان‌های خانگی
روش های زیر میتوانند به کاهش درد عصبی در پا کمک کنند:
ورزش
وقتی که دچار درد عصبی ساق پا میشوید ورزش کردن میتواند به شما کمک کند. حرکات ورزشی نباید دردناک یا شدید باشند. پیاده روی یک ورزش عالی برای ستون فقرات است.
حرکات کششی
حرکات کششی ملایم را در برنامه روزانه خود قرار دهید. حرکات کششی یک راه حل عالی برای بهبود انعطاف پذیری و قوی کردن ستون فقرات و دامنه حرکتی هستند. اکثر حرکات کششی تا حدی ساده اند که میتوانید آنها را حین تماشای فیلم انجام دهید.
کمپرس سرد و گرم
استفاده از کمپرس گرم و سرد میتواند به سرعت درد عصب سیاتیک را کاهش دهد. کمپرس گرم و سرد همچنین ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی دردناک که معمولاً همراه با سیاتیک رخ میدهد کمک کند. دقت کنید که هنگام استفاده از کمپرس گرم و سرد همیشه از یک حوله برای محافظت از پوست خود استفاده کنید و در حین استفاده از کمپرس گرم یا سرد هرگز نخوابید.
بهبود وضعیت بدنی
چه هنگامی که پشت میز مشغول به کار هستید و چه هنگامی که در منزل استراحت میکنید، اگر برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بمانید ممکن است دچار افزایش درد سیاتیک شوید. هر 20 دقیقه یکبار وضعیت بدنی خود را تغییر دهید. وضعیت بدنی مناسب میتواند به کاهش فشار از ستون فقرات و کاهش علائم سیاتیک کمک کند.
هنگامی که بعد از یک روز سخت دچار درد پا میشوید، میتوانید به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت وضعیت خود مطمئن شوید.
زیرا لازم است که همیشه از وضعیت سلامتی خود مطمئن باشید، مخصوصاً در مواردی که نیاز به جراحی فوری دارید.
جلوگیری از درد عصبی پا
با انجام کارهای زیر میتوانید از شرایط که ممکن است باعث آسیب عصبی در پاها شود جلوگیری کنید:
- پنج روز در هفته و در هر روز به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید.
- از مصرف سیگار خودداری کنید.
- کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اقدامات لازم را برای کنترل آنها انجام دهید.
- زنان بهتر است مصرف الکل خود را به یک نوشیدنی در روز و مردان به دو نوشیدنی در روز محدود کنند.
سؤالات پرتکرار
تفاوت بین درد عصبی و درد عضلانی چیست؟
درد ستون فقرات میتواند ناشی از تشدید، فشرده شدن یا آسیب ریشه عصبی باشد که از ستون فقرات شروع میشود. علائم درد عصبی میتواند بسیار متنوع باشد. در برخی موارد بیماران برای توصیف درد عصبی خود مشکل دارند. این درد معمولاً با علائم زیر همراه است:
- سوزش
- گزگز
- سوزن سوزن شدن
درد عضلانی بسیار ساده تر است و درمان و کنترل آن هم آسان تر است. درد عضلات میتواند بر اساس شدت آن طبقه بندی شود. درد عضلانی معمولاً به صورت احساس گرفتگی، کوفتگی و حساسیت توصیف می شود با شدت متفاوت بسته به علت آن از کم تا زیاد ایجاد میشود.
آیا دیابت با درد عصبی مرتبط است؟
دیابت یکی از شایع ترین علل مشکلات عصبی است. میزان بالای قند خون در طولانی مدت میتواند به اعصاب شما آسیب برساند.
آیا سرطان میتواند باعث درد عصبی در پاها شود؟
این مشکل شایع ترین علت نوروپاتی محیطی در افراد مبتلا به سرطان است. اگر تومور نزدیک به عصب رشد و روی آن فشار بیاورد میتواند باعث نوروپاتی محیطی در یک ناحیه از بدن شود.
چه غذاهایی میتوانند به کاهش درد عصبی پا کمک کنند؟
سبزیجات سبز و برگ دار، کلم بروکلی و اسفناج همگی حاوی ویتامین B هستند که یک ماده مغزی برای ترمیم عصب و عملکرد آن است. اسفناج، کلم بروکلی و کلم پیچ هم حاوی مواد ریز مغذی به نام اسید آلفالیپوئیک هستند که از آسیب عصبی جلوگیری میکند و عملکرد اعصاب را بهبود میبخشد.
آیا گرما برای درد عصبی پا مفید است؟
بهتر است زمانی که هنوز درد شما شدید است از کمپرس سرد استفاده کنید و پس از کاهش شدت آن از کمپرس گرم استفاده کنید. گرما جریان خون را افزایش میدهد و به بهبود سریع بافت ها کمک میکند.
چه زمانی باید برای درد عصبی پا به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم خفیفی مانند بی‌حسی و گزگز دارید، اگر علائم شما آزار دهنده، شدید یا دردناک شد باید به پزشک مراجعه کنید. مطمئناً ارزشش را دارد که به فکر درمان پا درد عصبی از طریق نوروپاتی باشید، زیرا پزشک ممکن است بتواند علائم شما را تسکین دهد.
به طور کلی درد عصبی پا چه دلایلی میتواند داشته باشد؟
درد عصبی پا در اثر آسیب ایجاد میشود. تاکنون بیش از 50 بیماری، دارو و سمومی که باعث آسیب عصبی میشوند شناخته شده اند از جمله:
- دیابت
- HIV
- بیماری سلیاک
- آسیب
- آمیلوئیدوز
- بیماری فابری
- برخی داروها از جمله B6 ( پیریدوکسین)، ایزونیازید، داروهای HIV یا شیمی درمانی
- سموم، مانند مصرف زیاد الکل
- بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و واسکولیت
- کمبود ویتامین B12
- برخی سرطان های مانند لنفوم یا میلوما
- بیماری لایم
هنگامی که عصبی آسیب میبیند به احتمال زیاد شروع به رفتارهای غیر طبیعی میکند. برای مثال ممکن است از کار بیفتد و هیچ اطلاعاتی ارسال نکند که باعث بی حسی میشود. یا ممکن است پیام های درد بیش از حد و نامناسبی را ارسال کند.
