سوزش پا: درمان سوزش عصب، ماهیچه و مفصل پا با فیزیوتراپی

احساس سوزش در پاها می‌تواند یک اختلال ناراحت کننده و حتی دردناک باشد به نحوی که بیمار در طول روز دچار مشکلات متعددی شود. برخی از افراد سوزش پا را به عنوان یک مشکل جزئی و کم اهمیت‌‌ت در نظر می‌‌‌گیرند و تلاش می‌‌‌کنند در منزل به درمان آن بپردازند اما واقعیت این است که اگر شما به طور مداوم دچار سوزش پاهای خود هستید به احتمال زیاد دچار یک بیماری یا اختلال می‌باشید که در بخش زیر به آنها اشاره خواهیم کرد. روش‌های متعددی برای درمان سوزش پا وجود دارد و فرآیند درمان با توجه به علت بروز این اختلال تعیین می‌شود.

علت سوزش پا

 اختلالات زیادی می‌‌‌توانند بر اعصاب پا تاثیر بگذارند و باعث بروز بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش شوند.

 کم کاری غده تیروئید

 کم کاری تیروئید زمانی به وجود می‌‌‌آید که غده تیروئید فعالیت کافی ندارد و این امر باعث بروز تغییرات هورمونی در بدن خواهد شد. یکی از مشکلات مرتبط با کم کاری غده تیروئید بروز تورم در پا و مچ پا است که منجر به تحت فشار قرار گرفتن اعصاب و در نهایت سوزش پا خواهد شد. سایر علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید عبارتند از افزایش وزن، خستگی، ریزش مو و خشکی پوست.

سندروم تونل تارسال

 احتمالاً و اطلاعاتی در باره سندروم تونل تارسال داشته باشید اما آیا می‌دانید که این اختلال می‌تواند باعث سوزش پاها شود؟ در صورتی که عصبی که از پا به مچ پا می‌‌رود به علت تورم یا آسیب دیدگی تحت فشار قرار بگیرد شما دچار درد و سوزش در پای خود خواهید شد که در برخی موارد درد باعث درگیر شدن ساق پا نیز می‌شود.

نوروپاتی

 نوروپاتی یک عبارت کلی است و به معنای هر گونه اختلالی می‌‌باشد که باعث بروز مشکل در اعصاب خواهد شد. در این حالت احتمال بروز دو نوع نوروپاتی مطرح می‌‌‌شود که باعث بروز علائم و نشانه‌های سوزش پا می‌شوند. مورد اول عبارت است از نوروپاتی دیابتی که افزایش سطح قند خون باعث آسیب دیدگی عروق خونی و اعصاب سراسر بدن می‌شود. این وضعیت منجر به سوزش و گاهی اوقات درد یا سوزن سوزن شدن در پاها خواهد شد. مورد دوم عبارت است از نوروپاتی حسی فیبری که علاوه بر سوزش پاها باعث بروز درد و از دست دادن حس در این ناحیه می‌شود. گاهی اوقات دیابت در بروز این وضعیت نیز نقش دارد. سایر انواع نوروپاتی ک باعث سوزش پا می‌شود عبارت است از نوروپاتی محیطی و نوروپاتی الکلی.

بیماری شارکو ماری توث

 بیماری شارکو ماری توث یک اختلال شایع و ارثی است که بر روی اعصاب کنترل کننده عضله تاثیر می‌گذارد و با گذر زمان بدتر خواهد شد. سوزش پا و دست اولین علامت این بیماری محسوب می‌شود اما احتمال بروز سایر مشکلاتی از قبیل حرکات نامناسب دست و پا و آتروفی عضلانی نیز وجود دارد.

سوء تغذیه

 درد جامعه امروز به تغذیه یک اختلال عادی محسوب نمی‌شود با این حال برخی از افراد به علت سوء تغذیه دچار سوزش پا خواهند شد. افراد مسن بیشتر در معرض بروز این اختلال قرار دارند و کمبود برخی از انواع ویتامین‌‌ن از قبیل ب ۹ و ب ۶ و ب ۱۲ در بروز این علائم نقش مهمی‌‌ را ایفا می‌کند.

بیماری کلیوی

 یکی دیگر از اختلالات جدی که می‌تواند باعث سوزش پا شود عبارت است از اختلالات کلیوی که منجر به خارش و تورم در پاها می‌‌شود. بروز این علائم به معنای تجمع سموم در بدن است و ممکن است بیمار با علائم دیگری از قبیل تهوع، کاهش دفع ادرار، تنگی نفس، سرگیجه، خستگی و تشنج مواجه شود.

سندروم پای ورزشکاران

سندروم پای ورزشکاران یک اختلال خفیف ‌تر است که می‌تواند باعث سوزش پاها شود با این حال این اختلال به درمان نیاز دارد زیرا پای بیمار عفونت می‌‌کند و عفونت ایجاد شده مسری است. در صورتی که شما دچار علائم و نشانه‌های دیگری هستید که بر پاهای شما تاثیر گذاشته است از قبیل خشکی، ترک، پوسته ریزی، تاول یا جدا شدن ناخن از بستر خود بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا شرایط شما را ارزیابی نماید.

عفونت

 عفونت می‌‌‌تواند بر سلامت پاها تاثیر بگذارد و باعث سوزش آن شود. برخی از انواع شایع بیماری‌های عفونی که باعث بروز این علائم می‌‌‌شوند عبارتند از بیماری ایدز، بیماری لایم بیماری سفلیس و زونا.

سندروم درد پیچیده ناحیه ای

 اگر شما اخیراً دچار آسیب دیدگی شده اید ممکن است سندروم درد پیچیده ناحیه ای باعث سوزش پاهای شما شود. این اختلال زمانی به وجود می‌‌‌آید که فرایند ارسال پیام از مغز به ناحیه مورد نظر به علت آسیب دیدگی عصب مختل گردد. سایر علائم و نشانه‌های این اختلال عبارتند از تورم و تغییر بافت و رنگ پوست.

استفاده از کفش نامناسب

 پوشیدن کفش نامناسب می‌‌‌تواند در کوتاه مدت باعث بروز سوزش و تورم پاها شود و در بلند مدت علائم دیگری از قبیل بونیون، پینه پا و التهاب اعصاب و مفاصل یا بد شکلی انگشتان پا را به وجود بیاورد. پوشیدن کفشی که خیلی نازک است و قسمت پنجه آن مناسب نیست یا پوشیدن کفش پاشنه بلند نمی‌‌‌تواند از پاهای شما به طور صحیح محافظت کند در نتیجه شما دچار مشکل خواهید شد.

فعالیت جسمانی شدید

 فعالیت جسمانی شدید یا اختلالاتی که باعث بروز التهاب در نقاط مختلف بدن از قبیل استخوان، رباط یا تاندون پا می‌شوند منجر به بروز درد و سوزش خواهند شد. در صورتی که شما به مدت طولانی پیاده روی می‌کنید یا مسافت زیادی را می‌دوید در طول روز فشار زیادی را به پاهای خود وارد می‌‌‌کنید که این امر منجر به بروز درد پا و مچ خواهد شد.

اریتروملاژی

 این اختلال باعث سوزش پاها می‌‌‌شود و به نظر می‌‌‌رسد که دلیل مشخصی ندارد. ورزش کردن یا قرار گرفتن پا در معرض گرما باعث بدتر شدن درد و سوزش پاها خواهد شد. اگر شما به لحاظ وجود اختلالاتی که تا این قسمت به آنها اشاره کردیم ارزیابی شده‌ اید و دچار این اختلالات نیستید ممکن است اریتروملاژی باعث بروز علائم شما شده باشد.

سوزش پا چگونه تشخیص داده می‌‌شود؟

 پزشک با توجه به علائم و نشانه‌های شما، سابقه پزشکی و خانوادگی، انجام معاینات جسمانی و تست‌های تخصصی به تشخیص سوزش پا می‌پردازد. معاینه جسمانی شامل تست نورولوژیکی و معاینه پا است.

معاینه پا

 اگر شما دچار دیابت هستید باید به طور کامل برای شما معاینه شود و پزشک نحوه حس در این اندام طی یک سال اخیر را بررسی کند. پزشک در هنگام انجام معاینه جسمانی به پای شما با دقت نگاه می‌کند تا بتواند علائم و نشانه‌های مشکوک را پیدا کند و سپس گردش خون و وجود حس در پا را ارزیابی خواهد کرد.

• پزشک یک جسم را روی انگشت شست پای شما می‌گذارد سپس آن را در امتداد پا حرکت می‌‌‌دهد تا اطمینان حاصل نماید که شما آن جسم را احساس می‌کنید.
• پزشک سپس از یک رشته نایلونی استفاده می‌کند و آن را روی پا حرکت می‌‌‌دهد و وجود حس در این اندام را بررسی می‌کند.
• پزشک از شما می‌‌‌خواهد که راه بروید و در هنگام راه رفتن الگوی حرکتی شما را بررسی می‌نماید.
• پزشک به ارزیابی تعادل شما خواهد پرداخت.
• پزشکان همچنین پای شما را ارزیابی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که تغییرات دمایی را احساس می‌‌‌کنید.

تستهای تشخیصی

 پزشک درخواست انجام تست‌های تشخیصی را می‌‌دهد تا بتواند سایر علل آسیب دیدگی عصب را رد کند. آزمایش خون با هدف بررسی بیمار به لحاظ اختلالات تیروئیدی، بیماری کلیوی یا کمبود سطح ویتامین‌‌ن ب ۱۲ درخواست می‌شود. در صورتی که سطح این ویتامین‌‌ن پایین باشد پزشک درخواست آزمایشات تکمیلی را می‌دهد تا علت پایین بودن این ویتامین‌‌ مشخص گردد. مصرف قرص متفورمین که برای کنترل قند خون تجویز می‌شود می‌‌‌تواند یکی از علل کمبود سطح این ویتامین‌‌ن باشد. در صورتی که پزشک به این نتیجه برسد که به علت کمبود ویتامین‌‌ ب ۱۲ مصرف قرص متفورمین اصل از بیمار می‌خواهد که در کنار مصرف این دارو به استفاده از مکمل ویتامین‌‌ن ب ۱۲ نیز بپردازد.

درمان سوزش پا

مراقبت‌های اولیه

• بیمار باید به پای خود استراحت بدهد و از انجام دادن فعالیت جسمانی سنگین یا پوشیدن کفشی که باعث بدتر شدن مشکل او می‌شود خودداری کند.
• بیمار باید به مدت ۲۰ دقیقه از کمپرس یخ استفاده کند و آن را روی پای خود قرار دهد اما قرار دادن مستقیم یخ روی پوست ممنوع است زیرا ممکن است باعث سوختگی و آسیب دیدگی پوست شود. به منظور استفاده از کمپرس یخ بیمار باید مقداری یخ را درون یک کیسه پلاستیکی بریزد و سپس کیسه پلاستیکی را درون یک تکه پارچه قرار دهد و روی ناحیه مورد نظر بگذارد.
• کنترل وزن بدن و حفظ تناسب اندام اهمیت‌‌ت بسیار زیادی دارد تا از وارد شدن فشار بیش از حد به مفاصل پیشگیری گردد.

داروهای مخصوص درد عصب

 پزشک با توجه به شرایطی که دارید به تجویز داروهای مخصوص برای کنترل درد می‌‌‌پردازد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• داروهای ضد افسردگی تری سایکلیک از قبیل نورتریپتیلین، دسیپرامین، ایمی ‌‌پرامین، و آمی تریپتیلین یا سایر داروهای ضد افسردگی از قبیل دلوکستین، ونلافاکسین، پاروکستین، و سیتالوپرام
• داروهای ضد صرع که با هدف درمان تشنج مورد استفاده قرار می‌گیرند از قبیل گاباپنتین و پری گابالین
• کرم، چسب یا اسپری مخصوص پوست از قبیل لیدوکائین

 اگرچه این داروها می‌توانند به کاهش درد کمک کنند تاثیری در تغییر آسیب دیدگی عصب نخواهد داشت به همین دلیل در صورتی که هیچ تأثیری در کاهش درد نداشته باشند باید از مصرف آنها خودداری کرد و از داروهای جدیدتری استفاده نمود. همه داروها با برخی عوارض جانبی همراه هستند به همین دلیل شما باید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید تا اطلاعات کاملی را در ارتباط با داروهای مصرفی و عوارض جانبی آنها در اختیار شما قرار دهد. پزشک مصرف برخی داروها را برای بیماران مسن یا افرادی که دچار مشکلات خاصی از قبیل بیماری قلبی هستند تجویز نخواهد کرد. برخی از پزشکان از بیماران خود می‌‌‌خواهند که از مصرف داروهای مسکن که برای تهیه آنها نیازی به نسخه پزشک ندارند از قبیل استامینوفن و ایبوپروفن خودداری کنند. این داروها تاثیر چندانی در کاهش درد عصب ندارند و عوارض جانبی متعددی را نیز به وجود خواهند آورد.

فیزیوتراپی

 متخصص فیزیوتراپی برای درمان سوزش پا به انجام ارزیابی کامل پا می‌پردازد و با توجه به شرایط شما به طراحی یک برنامه درمانی مناسب خواهد پرداخت کند. اولین مرحله ای که متخصص فیزیوتراپی دنبال می‌‌کند تشخیص علت سوزش پای شما است. در صورتی که پزشک علت سوزش پا را مشخص کرده باشد برای ادامه درمان شما را نزد متخصص فیزیوتراپی ارجاع می‌دهد با این حال متخصص فیزیوتراپی به بررسی دامنه حرکات پا و سطح درد خواهد پرداخت. متخصص فیزیوتراپی در طول درمان تمرینات ورزشی خاصی را به شما آموزش می‌دهد که به افزایش قدرت پا و بهبود دامنه حرکات آن کمک خواهد کرد. زمان لازم برای دنبال کردن برنامه فیزیوتراپی به شدت آسیب دیدگی یا نوع بیماری شما بستگی دارد. ممکن است شما در طول درمان با فیزیوتراپی برای درمان سوزش پا دچار مقداری درد شوید اما این بخش یک فرآیند طبیعی در روند بهبود محسوب می‌شود و درد به زودی از بین خواهد رفت. شما باید به نکاتی که پزشک گوشزد کرده است کاملاً توجه داشته باشید و هر روز به انجام تمرینات ورزشی خود بپردازید. انجام ندادن تمرینات ورزشی علاوه بر آنکه باعث طولانی شدن دوران بهبود می‌شود می‌‌‌تواند منجر به بدتر شدن درد پای شما گردد. پس از هر جلسه فیزیوتراپی برای درمان سوزش و درد پا شما باید استراحت کنید، از کمپرس یخ استفاده نمایید، از جوراب مخصوص استفاده کنید و پای خود را روی سطح مرتفع قرار دهید.

درمان دستی

 درمان دستی روشی است که حرکات دست برای حرکت در آوردن پا و افزایش گردش خون در این ناحیه استفاده می‌‌‌کند. متخصص کاردرمانی مفاصل بدن را به حرکت در می‌آورد و به طور کلی ماساژ پا می‌‌‌تواند به تسریع فرآیند بهبود کمک نماید.

به حرکت در آوردن عضو

 به حرکت درآوردن عضو یک روش درمان دستی است که در این روش پزشک با دقت و به آرامی‌‌ بافت نرم و مفاصل بدن را به حرکت در می‌آورد که این امر به کاهش درد و بهبود دامنه حرکات آن ناحیه کمک خواهد کرد.

اولتراسوند تراپی

 اولتراسوند تراپی روشی است که از امواج صدا برای تحریک بافت‌های بدن استفاده می‌کند تا واکنش شیمیایی بدن و فرآیند ترمیم‌‌ را افزایش دهد. اولتراسوند تراپی باعث کاهش اسپاسم بافت، تسریع روند بهبود و تسکین درد خواهد شد.

اینترفرنشال درمانی

اینترفرنشال درمان روشی است که از جریان خفیف الکتریکی و استفاده می‌کند و آن را به درون بافت ناحیه مورد نظر ارسال می‌‌‌کند تا به کمک فرکانس‌های متفاوت به ایجاد اثرات درمانی بپردازد. این روش باعث کاهش درد، تحریک عصب یا عضله، افزایش گردش خون و کاهش التهاب خواهد شد.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی از روش‌های مختلف استفاده می‌‌‌کند تا با اعمال فشار مناسب روی بافت ناحیه مورد نظر بتواند به ساختارهای عمیق‌‌ق بدن دسترسی پیدا کند. ماساژ درمانی باعث افزایش گردش خون، کاهش تورم، کاهش اسپاسم عضله و افزایش فرایند ترمیم بافت خواهد شد.

طب سوزنی

 طب سوزنی یک روش درمانی شرقی است که از تعداد سوزن بسیار نازک استفاده می‌کند و آن را به درون پوست ارسال می‌نماید تا با افزایش یا کاهش انرژی فرایند ترمیم‌‌م و تسکین درد را افزایش دهد.

تزریق دارو

 تزریق داروهای غیر استروئیدی و بی‌ حسی موضعی به درون ساختار آسیب دیده بدن با تأثیرات مثبتی در کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبود همراه است.

استفاده از چسب مخصوص

 در مواردی که پزشک به این نتیجه برسد محدود کردن دامنه حرکات غیر عادی بدن از بروز آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری می‌کند استفاده از چسب مخصوص را توصیه خواهد کرد.

چگونه می‌توان از سوزش پا پیشگیری کرد؟

 شما می‌‌‌توانید با کنترل دیابت خود و پایین آوردن سطح قند خون و کنترل فشار خون و کلسترول از بروز مشکلاتی که به علت دیابت به وجود می‌آید پیشگیری نمایید. در صورتی که قند خون شما در حد طبیعی باقی بماند می‌توانید از بدتر شدن آسیب دیدگی عصب جلوگیری نمایید. در صورتی که دچار دیابت هستید باید هر روز پای خود را بررسی کنید و به خوبی از پاهای خود مراقبت نماید تا بتوانید در صورت بروز هرگونه مشکلی فوراً به پزشک مراجعه کنید. هر بار که به پزشک مراجعه می‌کنید باید جوراب و کفش خود را در بیاورید تا پزشک به معاینه پای شما بپردازد. حداقل سالی یک بار برای معاینه پا به پزشک مراجعه کنید و در صورتی که دچار مشکلات مرتبط با پا هستید تحت نظر یک پزشک متخصص قرار بگیرید. در برخی موارد ممکن است پزشک ترجیح دهد شما را به پا پزشک ارجاع دهد.