پای پرانتزی در کودکان و نوزادان: مراقبت‌ها و راه درمان

پای پرانتزی در نوزادان به وضعیتی گفته می‌‌شود که پا و مچ پای کودک با هم تماس پیدا می‌کنند اما زانوهای او به هم نمی‌چسبند. این وضعیت زمانی قابل مشاهده است که کودک تلاش می‌‌کند بایستد. به قدرت پای پرانتزی به علت کمبود ویتامین دی که بیماری نرمی استخوان نام دارد یا یک بیماری دیگر که بلانت نامیده می‌شود و یک اختلال استخوانی است که ساق پا را درگیر می‌کند به وجود می‌آید. در برخی موارد غیر شایع پای پرانتزی به علت برخی اختلالات نادر ژنتیکی به وجود می‌آید.

 آیا پای پرانتزی در نوزادان طبیعی است؟ 

پای پرانتزی در کودکان یک مسئله شایع است به ویژه هنگامی ‌که یاد می‌گیرند شروع به راه رفتن نمایند اما با گذر زمان بهبود نیافتن این وضعیت می‌‌تواند باعث نگرانی شود. اکثر کودکان به خاطر وضعیت جنینی پای پرانتزی دارند اما این شرایط با گذر زمان به طور طبیعی بهبود پیدا می‌‌کند و جای نگرانی وجود ندارد. به تدریج که کودک بزرگتر می‌‌شود و عضلات پای او تقویت می‌‌شوند و یاد می‌گیرد که چگونه بایستد و راه برود پاهای او نیز صاف خواهند شد.

 علل پای پرانتزی در کودکان چیست؟  

همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم پای پرانتزی در کودکان یک فرآیند بسیار شایع و طبیعی است که این مسئله به وضعیت آن‌ها در درون رحم مادر ارتباط دارد و به همین دلیل به پای آن‌ها پرانتزی می‌شود. سایر علل پرانتزی شدن پای کودکان به شرح زیر می‌باشد:

• ژنوواروم فیزیولوژیکی یک اختلال در وضعیت ظاهری کودکان است که باعث می‌‌شود پای برخی از کودکان حالت پرانتزی پیدا کند.
• بیماری بلانت اختلالی است که باعث رشد غیر عادی استخوان درشت نی می‌شود.
• نرمی استخوان یا راشیتیسم که یک اختلال متابولیکی است و بر روی رشد کودکان تاثیر می‌گذارد.
• دیسپلازی استخوان یک بیماری غیر شایع ارثی است که در آن رشد مفاصل و استخوان‌ها عادی و طبیعی نیست.
• کمبود ویتامین دی می‌تواند باعث ضعیف شدن پای کودکان شود و زمینه بروز پرانتزی شدن پاها را فراهم کند.
• در برخی موارد آسیب دیدگی استخوان باعث می‌شود که استخوان خم شود اما نشکند و باعث بروز درد یا تورم می‌شود.
• در یک فرایند نادر فلوراید و سرب باعث مسموم شدن بافت استخوان می‌‌شوند و مواد غیر معدنی زیادی در استخوان به وجود می‌‌آید که به تدریج استخوان را ضعیف می‌‌کند و منجر به پرانتزی شدن استخوان خواهند شد.

 علائم و نشانه‌های پای پرانتزی در کودکان چیست؟ 

پای پرانتزی در کودکان به راحتی تشخیص داده می‌شود. اگر پای کودک تا پس از اتمام دوران نوزادی صاف نشد باید نگران شوید و به پزشک مراجعه کنید. علائم و نشانه‌های پای پرانتزی در کودکان به شرح زیر می‌باشد:

• نامناسب بودن الگوی راه رفتن کودک
• نداشتن هماهنگی در حرکات
• چرخش پا به سمت داخل
• درد یا ناراحتی متوسط

 از کجا بفهمم فرزندم پای پرانتزی دارد؟ 

اگر هنگامی که کودک شما ایستاده است، انگشتان پای او به سمت جلو هدایت می‌شود و مچ پاهایش با هم چسبیده اند، اما زانوهایش با هم تماس نمی‌کنند، پای فرزند شما پرانتزی دارد. همچنین، اگر زانوهایش با هم چسبیده اند، اما مچ پاهایش با هم تماس ندارند، فرزند شما پای ضربدری دارد. معمولاً پای ضربدری بیشتر در سنین ۳ تا ۶ سال مشاهده می‌شود و به طور طبیعی خود به خود اصلاح می‌شود.

 آیا باید به پزشک مراجعه کرد؟  

اگر فرزند شما نوزاد است و یا در دوران کودکی قرار دارد پرانتزی بودن پای او طبیعی است اما اگر شما خیلی نگران هستید بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. اگر کودک شما فقط دو سال سن دارد احتمالاً پای او پرانتزی است اما پس از گذر از این دوران وضعیت پای بهبود خواهد یافت. اگر سوم تولد فرزند شما گذشته است ولی هنوز حالت پرانتزی پاهای او از بین نرفته بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در هر سنی که کودک شما قرار دارد و پای او پرانتزی است و وضعیت پای او شما را نگران کرده یا فقط یک پای او ‌پرانتزی شده یا به جای آنکه بهتر شود بدتر شده است مراجعه به پزشک کاملا ضروری می‌باشد. در این شرایط پزشک به بررسی کودک شما می‌پردازد و سابقه پزشکی او را بررسی می‌کند. پزشک درخواست انجام آزمایش خون را می‌‌دهد تا کودک را به لحاظ کمبود ویتامین دی ارزیابی نماید و همچنین عکس برداری از پاها توسط اشعه ایکس برای تایید یا رد کردن بیماری بلانت نیز درخواست خواهد شد. در صورتی که کودک شما دچار کمبود ویتامین شده باشد پزشک به تجویز مکمل خواهد پرداخت. همچنین ممکن است پزشک فرزند شما را به متخصص ارتوپد ارجاع دهد تا ارزیابی های بیشتری را انجام دهد و اقدامات درمانی خاص را شروع نماید.

 چه عواملی باعث پرانتزی شدن پای کودکان می‌شود؟ 

پرانتزی شدن پای کودکان اغلب به بیماری بلانت ارتباط دارد. این بیماری در میان کودکانی که در گروه‌های زیر قرار دارند بسیار شایع است:

• کودکانی که اضافه وزن دارند.
• کودکانی که خیلی زود شروع به راه رفتن کرده‌اند.
• کودکانی که در خانواده آن‌ها سابقه پرانتزی شدن پا وجود دارد.

 پرانتزی شدن پای کودک تا کی از بین نمی‌رود؟ 

معمولاً پرانتزی شدن پای کودک تا ۲۴ ماه پس از آن که کودک شروع به راه رفتن می‌کند باقی می‌‌ماند و اغلب در سن سه سالگی برطرف می‌شود. با این حال اگر انحنای پای کودک شدید باشد باید او را نزد پزشک بروید تا علت پرانتزی شدن پای فرزند شما بررسی شود.

 پای پرانتزی در نوزادان چگونه تشخیص داده می‌شود؟  

پزشک برای تشخیص پای پرانتزی در نوزادان به طور خلاصه به بررسی پای آن‌ها می‌پردازد تا بتواند شدت پرانتزی بودن پای نوزادان را ارزیابی کنند سپس سابقه پزشکی آن‌ها را بررسی می‌‌کند و آزمایشاتی را به منظور مشخص کردن مشکل کودکان درخواست خواهد داد. در اکثر موارد پای پرانتزی بر اساس روش‌های زیر تشخیص داده می‌شود:

• پزشک انجام معاینه جسمانی پای کودک می‌‌پردازد تا بتواند انحنای پای او را بررسی کند و شدت انحنای آن را ارزیابی نماید.
• انجام آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا کودک دچار کمبود ویتامین دی است یا خیر.
• عکس برداری توسط اشعه ایکس از پاهای نوزاد به تایید یا رد کردن بیماری بلانت کمک خواهد کرد.
• پزشک از آزمایشات دیگر برای رد کردن احتمال ابتلای کودک به سایر بیماری‌هایی که پاها را درگیر می‌‌کنند از قبیل نرمی استخوان استفاده خواهد کرد.

 پای پرانتزی در نوزادان چگونه درمان می‌شود؟

درمان پای پرانتزی در کودکان به ندرت صورت می‌پذیرد. در صورتی که پرانتزی پا بسیار شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، اما عمل جراحی فقط در صورتی پیشنهاد می‌شود که کودک به سن بالغی رسیده باشد. در گذشته، برای درمان پای پرانتزی از بریس و کفش‌های ویژه‌ای برای اصلاح حالت پا استفاده می‌شد. اما امروزه، استفاده از این روش‌ها توصیه نمی‌شود و جایگزین‌های دیگری برای درمان پای پرانتزی وجود دارند.

 روش‌های درمانی غیر جراحی برای اصلاح پای پرانتزی چیست؟  

 روش‌های درمانی غیر جراحی برای بهبود پای پرانتزی به شرح زیر می‌باشند:

• در اکثر کودکانی که دچار پای پرانتزی هستند باید تا زمانی که مشکل پای آن‌ها برطرف می‌شود هر ۶ ماه یک بار توسط پزشک ارزیابی شوند.
• مراجعه به متخصص برای درمان و کنترل علائم و نشانه‌های نرمی استخوان یا بیماری بلانت ضروری است.

 روش‌های جراحی برای درمان پای پرانتزی چیست؟ 

 عمل جراحی صفحات رشد 

پزشک به انجام جراحی روی صفحه رشد استخوان سالم درشت نی می‌‌پردازد تا قسمت غیرعادی استخوان را اصلاح کند و به این ترتیب پاهای کودک مطابق با رشد طبیعی که دارد صاف شوند و حالت پرانتزی آن‌ها از بین برود.

 استئوتومی ‌استخوان درشت نی 

در این حالت عمل جراحی از طریق یک برش زیر زانو انجام می‌‌شود و پزشک مجدداً به شکل دهی استخوان درشت نی می‌پردازد. استخوان به صورت طبیعی توسط قطعات فلزی مخصوص ثابت می‌شود تا کودک دوران بهبود را طی کند.

 در صورتی که پای پرانتزی درمان نشود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ 

 پرانتزی بودن پاها باعث بروز برخی عوارض در زندگی فرد می‌شود که تعدادی از آن‌ها عبارتند از:

• آرتریت
• تحت فشار قرار گرفتن زانو و ران
• بروز مشکلات مربوط به استخوان و مفصل
• اختلال در راه رفتن

 پای پرانتزی چه موقع باعث نگرانی می‌شود؟

در صورتی که کودک شما از سن سه سالگی نیز گذشته باشد اما مشکل پرانتزی بودن پای برطرف نشده باشد باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین باید به بررسی علایم و نشانه‌های زیر در کودک خود بپردازید:

• اختلال در راه رفتن
• بروز مشکل در برخی از حرکات از قبیل دویدن
• ناتوانی در صاف ایستادن
• بروز مشکلات مربوط به استخوان و عضله

 چند نکته برای مراقبت از کودکی که پای پرانتزی دارد 

 اگر پای کودک شما پرانتزی است پیروی کردن از نکات زیر می‌تواند به او کمک کند:

• به تحقیق و بررسی بپردازید و ببینید که چه عواملی بر روی کودک شما تاثیر می‌گذارند و شما چگونه می‌‌توانید از کودک خود محافظت کنید.
• برای فرزند خود یک جفت کفش مناسب تهیه کنید که به کنترل پرانتزی شدن پاهای او کمک کند.
• رژیم غذایی فرزند خود توجه کنید. اگر پای کودک شما به علت کمبود ویتامین دی پرانتزی شده است می‌توانید با رعایت رژیم غذایی به صاف شدن پای کودک خود کمک کنید.
• فرزند خود را در فواصل زمانی تعیین شده نزد پزشک ببرید و به هیچ عنوان مراجعه به پزشک را کم اهمیت تلقی نکنید.
• مشکل کودک خود را پنهان نکنید و با ارائه حمایت عاطفی به او کمک کنید تا به شرایط بهتری دست پیدا کند.
• کودک خود را به کلاس یوگا ببرید و به او کمک کنید هر روز این تمرینات را انجام دهد.
• وزن فرزند خود را کنترل کنید زیرا چاقی و اضافه وزن باعث بدتر شدن شرایط کودک شما خواهد شد پس لازم است به فکر کاهش وزن او باشید.

 معمولاً پای پرانتزی کودکان تا سن دو سالگی بهبود پیدا می‌‌کند و به ندرت کودکان به انجام عمل جراحی نیاز خواهند داشت.