بیماری دیابت زمانی بروز مییابد که گلوکز یا قند خون بسیار بالا باشد. گلوکز خون منبع اصلی انرژی در بدن است و از غذاهایی که میخوریم، به دست میآید. هورمون انسولین که توسط پانکراس تولید میشود به گلوکز حاصل از مواد غذایی کمک میکند تا وارد سلولها شود و در آنجا برای به دست آوردن انرژی مصرف شود. بدن گاهی اوقات انسولین تولید نمیکند یا مقدار انسولین تولیدی کافی نیست، گاهی نیز بدن از انسولین به خوبی استفاده نمیکند. در نتیجه گلوکز در خون باقی میماند و به سلولها نمیرسد.
یکی از عوارض بیماری دیابت، درگیر شدن پاها به زخمهای دیابتی است که اصلاحاً به آن پای دیابتی میگویند. افراد مبتلا به پای دیابتی باید از پاها به طور ویژه مراقبت کنند. پوشیدن کفی، کفش و صندل مخصوص پای دیابتی یک راه موثر در کنترل عوارض ناشی از این بیماری است.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفنهای02188801800 و 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارند؟
عوامل موثر در ابتلا به بیماری دیابت و در نتیجه پای دیابتی عبارتند از:
- چاقی یا اضافه وزن: براساس پژوهشهای انجام شده، چاقی یکی از علل اصلی ابتلا به دیابت نوع دو است. با توجه به افزایش شیوع چاقی در میان کودکان، دیابت نوع دو بیشتر نوجوانان را درگیر میکند.
- اختلال در تحمل گلوکز: پیشدیابت نوع خفیفتری از دیابت است که با انجام دادن یک آزمایش خون ساده مشخص میشود. احتمال مبتلا شدن افراد دچار پیشدیابت به دیابت نوع دو بسیار بالا است.
- مقاومت انسولینی: دیابت نوع دو غالباً از سلولهای مقاوم در برابر انسولین شروع میشود. مقاومت انسولینی به این معنا است که پانکراس باید کار بیشتری را انجام بدهد تا بتواند انسولین کافی را برای تامین نیازهای بدن تولید کند.
- دیابت بارداری: ابتلا به دیابت در دوران بارداری، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در سالهای آتی افزایش میدهد.
- فعالیت نداشتن و عدم تحرک: افرادی که کمتر از سه بار در هفته ورزش میکنند، مستعد ابتلا به دیابت هستند.
- سابقه خانوادگی: چنانچه یکی از والدین یا خواهر و برادرهایتان به دیابت مبتلا باشد، خودتان نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارید.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک: خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بیشتر مستعد ابتلا به دیابت هستند.
- سن: به افراد بالای 45 سالی که اضافه وزن دارند یا با علائم دیابت مواجه شدهاند، توصیه میشود که برای انجام غربالگری ساده دیابت به پزشک مراجعه کنند.
ارتباط بین صندل و زخم پای دیابتی
عاملهای داخلی مانند نوروپاتی و آنژیوپاتی یا عاملهای خارجی از قبیل کفش نامناسب باعث ایجاد زخم پای دیابتی (DFUs) میشود. کفش و به طور کلی پاپوش دو اثر متضاد بر ایجاد زخم پای دیابتی دارند: میتواند از ایجاد زخم جلوگیری کند یا منشأ ایجاد زخم پای دیابتی در صورت استفاده نامناسب باشد. نتایج یک مجموعه تحلیل جدید حکایت از آن دارد که کفش نامناسب یکی از عاملهای اصلی ایجاد زخم پای دیابتی است.
بااین توصیف روش تعیین مناسبترین نوع صندل برای بیماران دیابتی دارای زخم پای دیابتی یا مستعد ابتلا به این زخم باید به بیماران آموزش داده شود.
ویژگیهای بهترین صندل دیابتی و روش نگهداری آن
اگر توصیههای زیر را برای استفاده و نگهداری از صندل دیابتی خود رعایت کنید، میتوانید مدتها از آن استفاده کنید:
- بهترین صندل برای بیماران دیابتی را میتوان با روغن جلای طبیعی یا واکس چرم براق کرد.
- صندل را از آب، به ویژه آب شور دریا دور نگه دارید، چون این صندل مرغوب از بهترین چرم تهیه شده است.
- صندل دیابتی را به هیچ وجه در ماشین لباسشویی نیندازید.
- تهیه شده از چرم مرغوب و نرم
- دارای بهترین کفی دیابتی چرم
- آنتی باکتریال و ضدتعریق
- مناسب برای آناتومی پای مردان و زنان
- ارتقای کیفیت زندگی و پیادهروی
- رویه PU
- طراحی رویه ضدلغزش
مزایای صندل دیابتی
صندل دیابتی از مزایای زیر برخوردار است:
- صندل دیابتی از زخم پای دیابتی کاملاً محافظت میکند.
- صندل دیابتی اثرات منفی دیابت بر پا را به حداقل میرساند.
- از پا در برابر عفونت و زخم محافظت میکند.
- راحت بودن پنجه و انگشتان در صندل
بیماران دیابتی میتوانند صندل، کفش جلوباز یا دمپایی بپوشند؟
صندل، دمپایی یا دیگر کفشهای جلوباز برای بیماران دیابتی مناسب نیست. بند کفش به بعضی بخشهای پا فشار میآورد و باعث ایجاد زخم و تاول میشود. کفش جلوباز نیز احتمال ایجاد آسیبهایی مانند بریدگی را افزایش میدهد، به علاوه شن و ماسه و سنگریزه راحتتر وارد کفش جلوباز میشود. ساییده شدن سنگریزه به پا یکی از عاملهای ایجاد زخم و تاول است.
مراقبت از پای دیابتی
دیابت باعث ناپایدار شدن قند خون میشود و در نتیجه قند خون بالاتر یا پایینتر از مقدار نرمال میشود. بالا بودن قند خون به مرور زمان به رگها و عصبهای بدن آسیب میزند. آسیب دیدن عصبها موجب میشود که بیمار دچار درد سوزشی شود یا بخشی از بدنش بیحس بشود. آسیب دیدن رگهای پا اصطلاحاً آسیب نوروپاتی دیابتی گفته میشود وبه معنای اختلال در خونرسانی پا است.
از آنجایی که کاهش گردش خون و دیگر عوارض دیابت سلامت کلی پاها را تحتالشعاع قرار میدهد، بیماران دیابتی باید به خوبی مراقب پاهایشان باشند. دیابت بر سیستم ایمنی و سیستم گردش خون اثر میگذارد، در نتیجه قابلیت التیامبخشی طبیعی بدن کاهش مییابد. همچنین ممکن است دیابت به عصبهای حسی پا آسیب زند. آسیب عصبی و مختل شدن گردش خون خطر ابتلا به طیف وسیعی از مشکلات و عارضههای پا را افزایش میدهد.
پیشگیری و درمان
جوراب دیابتی
نخستین توصیه برای محافظت از پای دیابتی پوشیدن جورابی است که با توجه به نیازهای خاص بیماران دیابتی طراحی شده است. جوراب دیابتی دارای ویژگیهای زیر است:
- جوراب دیابت طراحی بدون درزی دارد که پا را تحت فشار قرار نمیدهد؛ این جوراب از سایش و تحریکی که عامل ایجاد زخم یا تاول است، جلوگیری میکند.
- سیستم مدیریت رطوبت جوراب دیابتی رطوبت اضافی را جذب میکند، چون رطوبت محیط مناسبی را برای رشد باکتریهای مولد عفونت ایجاد میکند.
از پزشک معالجتان بخواهید که شما را برای تهیه بهترین جوراب دیابتی متناسب با نیازهایتان راهنمایی کنند. جوراب دیابتی از طریق افزایش دادن جریان خون، ورم پا و پایین پا را کاهش میدهد. به علاوه چون جوراب دیابتی پا را تحت فشار نمیگذارد، گردش خون را در پا بهبود میدهد و خستگی مزمن عضلانی را برطرف میکند، در نتیجه بیمار شادابی و انرژی بیشتری را در طول روز احساس میکند.
کفش مناسب
کفش مناسب باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
- برای تهیه کفشی با اندازه مناسب به متخصص مراجعه کنید.
- رویه نرم با حداقل تعداد درز، پنجه پهن و عمقی جهت کاهش دادن فشار غیرعادی، کف محکم و در عین حال محافظ، کفی متحرک، پاشنه محکم و کفی گهوارهای از ویژگیهای اصلی کفش دیابتی محسوب میشود.
- کفش بندی را راحتتر میتوانید اندازه پا کنید؛ اگر بستن بند برایتان سخت است، میتوانید از کفش چسبی استفاده کنید.
- دمپایی یا کفشهای محدود کنندهای مانند کفش پاشنه بلند با پنجه نوک تیز یا تنگ گزینه مناسبی برای بیماران دیابتی نیست، چون پا را تحت فشار میگذارد.
ارتز و کفی دیابتی
توزیع یکنواخت و مناسب فشار برای جلوگیری از آسیب دیدن پای دیابتی ضروری است. کفی نرمی که تماس کامل با پا داشته باشد، برای توزیع بهینه فشار لازم است.
سیستم اف ـ اسکن نقاط فشار جزئی را بین پا و کفش یا کفی تعیین میکند، کاری که پزشک به تنهایی قادر به انجام آن نیست.
توصیههای دیگر برای مراقبت از پای دیابتی
به بیماران دیابتی توصیه میشود که توصیههای زیر را برای مراقبت از پاهایشان رعایت کنند:
- بدون جوراب کفش نپوشید.
- کفش پاشنه بلند و نوک تیز نپوشید.
- هر روز داخل کفشتان را نگاه کنید تا متوجه وجود شن و سنگریزه یا پاره شدن لایی کفش بشوید. این مواد به پا ساییده میشود و باعث ایجاد تاول یا زخم میشود.
- پاهایتان را در آب ولرم بشویید: پاهایتان را هر روز با اسفنج یا دستمال نرم بشویید و تمیز نگه دارید.
- پاهایتان را مرطوب نگه دارید: هر روز لوسیون و کرم به پایتان بزنید تا پوستتان خشک نشود و ترک برندارد یا دچار خارش نشود.
- ناخنهایتان را با دقت کوتاه کنید: ناخنهایتان را بیش از حد کوتاه نکنید، چون ممکن است ناخن در گوشت فروبرود و با مشکل ناخن درون روییده مواجه شوید. اگر به نوروپاتی یا مشکلات گردش خون مبتلا هستید، از متخصص پا بخواهید که ناخنهایتان را کوتاه کند.
- جوراب خشک و تمیز بپوشید: جورابتان را هر روز عوض کنید. جورابی که کش سفت دارد، انتخاب نکنید، چون کش سفت جریان خون را در پا کاهش میدهد.
- هرگز پابرهنه راه نروید: همیشه کفش یا دمپایی بشویید تا خراش یا بریدگی روی پایتان ایجاد نشود.
-
دیابتتان را کنترل کنید: میزان قند خونتان را کنترل کنید.