تونل تارسال به یک فضا در پا گفته میشود که بین استخوان‌ها شکل گرفته و روی بافت‌های رشته‌ای قرار گرفته است. درون تونل تارسال یک عصب وجود دارد که به آن عصب خلفی تیبیال گفته میشود. علاوه بر این عصب، شریان‌ها و عروق خونی و تاندون‌ها نیز در این قسمت دیده می‌شوند. تونل تارسال به کمک استخوان‌های قوی و رشته‌های فیبروزی محکم رباط، این قسمت در جای خود نگه داشته شده است. این تونل فضای بسیار محدودی دارد و سطوح سخت آن انعطاف پذیری کافی برای ایجاد فضای بیشتر را ندارند. سندروم تونل تارسال زمانی به وجود می‌‌آید که عصب خلفی تیبیال درون تونل تارسال فشرده شود. این اختلال به لحاظ مکانیسم شباهت زیادی با سندروم تونل کارپال در مچ دست دارد و هر دو اختلال زمانی به وجود می‌‌آید که یک عصب درون فضای محدود فشرده شود. تونل تارسال همان گونه که در قسمت بالا اشاره کردیم فضای بسیار محدودی دارد و در صورتی که این فضا تنگ شود عصب تیبیال فشرده خواهد شد.
در صورتی که سندروم تونل تارسال درمان نشود میتواند باعث آسیب دیدگی دائمی و غیر قابل اصلاح عصب بشود. از آنجایی که آسیب دیدگی این عصب برپا تاثیر می‌گذارد میتواند یک اختلال دردناک باشد و فرد را برای راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل نماید.
متخصصین کلینیک چند تخصصی پا (پدورتیک) امید به افرادی که دچار سندروم تارسال هستند کمک میکنند از میزان درد آنها کاسته شود و بتواند به انجام امور شخصی خود بپردازند.
برای درمان این اختلال داروهای ضد التهاب تجویز میشود و ممکن است پزشک تزریق کورتیزون را به درون فضای اطراف عصب توصیه کند. استفاده از کفش ارتوپدی و تعویض کفش و دمپایی میتواند به تسکین علائم حاصل از این بیماری کمک کند. در صورتی که هیچ یک از این موارد به بهبود وضعیت بیمار کمک نکند پزشک در صورت ضرورت درخواست انجام عمل جراحی برای آزادسازی سندروم تونل تارسال را خواهد داد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفن‌های02188801800 و 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
علل بروز سندروم تونل تارسال چیست؟
در اکثر موارد هنوز علت بروز سندروم تونل تارسال مشخص نشده است اما میتواند به علت شکستگی استخوان، تشکیل زائده‌های استخوانی، گانگلیون و سایر تومورهای خوش خیم، بدشکلی پا یا ضرب دیدگی عضله به وجود بیاید. اگر شما دچار صافی کف پا هستید و پاشنه پای شما به سمت بیرون چرخیده است این وضعیت میتواند باعث تحت فشار قرار گرفتند قسمت تونل تارسال شود. اگر به علت پیچ خوردگی مچ پا این قسمت دچار تورم و التهاب شده است یا اینکه دچار دیابت یا آرتروز هستید این اختلال میتواند باعث تنگ شدن تونل تارسال شود، واریسی شدن عروق پا یا تورم تاندون نیز میتواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال چیست؟
هنگامی که عصب خلفی تیبیال در تونل تارسال فشرده میشود اکثر بیماران از احساس بی حسی در قسمت کف پا و همچنین احساس درد، سوزن سوزن شدن و سوختگی در قسمت ساق پا و پاشنه پا شکایت خواهند داشت. برخی از افراد از وجود درد تیر کشنده شکایت دارند. ممکن است درد در یک نقطه احساس شود یا ممکن است در یک قسمت بزرگتر از پا مچ یا ساق پا احساس شود. معمولاً سندروم تونل تارسال با خار پاشنه اشتباه گرفته میشود.
سندروم تونل تارسال چگونه تشخیص داده میشود؟
اکثر بیماران با توجه به علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال، علائم یکسانی را بیان میکنند. اما با این حال تشخیص سندروم تونل تارسال میتواند گیج کننده باشد. ضربه زدن روی عصبی که از تونل تارسال عبور میکند میتواند باعث بروز علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال شود و منجر به بروز مسائل مربوط به آن گردد. مطالعات تشخیصی الکترونیکی که به ارزیابی نحوه هدایت جریان الکتریکی از طریق عصب می‌پردازد میتواند به تشخیص سندروم تونل تارسال کمک کند. از این مرحله زمانی استفاده میشود که پزشک نتواند به طور دقیق این اختلال را تشخیص دهد.
سندروم تونل تارسال چگونه درمان میشود؟
درمان سندروم تونل تارسال به علائم و نشانه‌های شما و علل اصلی بروز درد بستگی دارد. برخی از روش‌های موجود برای درمان این اختلال به شرح زیر می‌باشند:
روش‌های درمان خانگی
شما میتوانید از داروهای ضد التهاب از قبیل داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب برای کاهش التهاب استفاده نمایید. مصرف این داروها به رفع فشردگی عصب کمک خواهد کرد. استراحت کردن، استفاده از کمپرس، استفاده از بانداژ فشاری و بالا نگه داشتن پا میتواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند.
تزریق استروئید
از تزریق استروئید در موضع آسیب‌دیده برای کاهش تورم ناشی از سندروم تونل تارسال استفاده میشود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی را در بهبود سندروم تونل تارسال ایفا میکند به نحوی که فرد میتواند به انجام فعالیت‌های روزمره به امور شخصی خود بپردازد. متخصص فیزیوتراپی با شما تمرین میکند و یک برنامه درمانی جامعه را متناسب با شرایط و اهدافی که دارید طراحی خواهد کرد تا بتواند به بهبود وضعیت شما کمک کند. از آنجایی که علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال متفاوت است روش‌های درمان این اختلال نیز متفاوت است. متخصص فیزیوتراپی از اقدامات و پیشنهادات زیر برای کمک به بهبود وضعیت شما استفاده خواهد کرد.
- لغزاندن عصب یکی از تمرینات ورزشی سبکی است که به حرکت این قسمت کمک میکند و باعث میشود که از شدت علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال کاسته شود و عملکرد شما بهبود پیدا کند.
- تمرینات مخصوص تقویت عضلات به بهبود عملکرد عضلاتی که تحت تاثیر سندروم تونل تارسال قرار دارند از قبیل عضلات خلفی تیبیال در قسمت پشت ساق پا کمک میکند.
- استفاده از کفش طبی مخصوص، چسب زدن روی مچ پا یا استفاده از بریس برای قرار دادن پا در موقعیتی که از میزان فشار به عصب خلفی تیبیال بکاهد بسیار سودمند است. از بریس و اسپلینت برای بی حرکت کردن پا و محدود کردن حرکات آن که به عصب فشار وارد میکند استفاده می‌‌گردد. اگر شما به طور طبیعی را دچار صافی کف پا باشید به احتمال زیاد به کسی نیاز دارید که پای شما را در وضعیت بهتری قرار دهد.
در سندروم تونل تارسال همانند همه بیماری‌ها کسب اطلاعات لازم اهمیت بسیار زیادی دارد. شناخت ماهیت سندروم تونل تارسال و شناخت علائم و نشانه‌های اولیه آن میتواند به شما برای کنترل بهتر این اختلال کمک کند.
ورزش کردن
ممکن است در ابتدا شدت بروز علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال خفیف باشد و شما درد کمتری را احساس کنید و حتی ممکن است این ناحیه به سرعت ملتهب شود که در این حالت باید به انجام تمرینات ورزشی تقویتی بپردازید تا از بروز این مشکلات پیشگیری گردد. برخی از تمریناتی که برای درمان سندروم تونل تارسال توصیه می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:
حرکات چرخشی مچ پا، حرکت آن به سمت بالا و حرکت آن به سمت داخل و پایین
همه افراد می‌توانند با خم کردن پای خود به سمت زمین و حرکت دادن پا به سمت پایین به کشش خفیف مچ پای خود بپردازند. برای انجام این تمرینات باید به صورت زیر عمل کنید:
- روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را بکشید سپس به آرامی و با نرمی پای خود را از قسمت مچ به سمت پایین به طرف زمین خم کنید و سپس به سمت بالا و به طرف بدن خود بکشید. باید تا جایی به کشیدن بدن خود ادامه دهید که هیچ دردی را احساس نکنید. این تمرین را چند بار انجام دهید.
- به آرامی و با نرمی به کمک حرکات چرخشی به چرخاندن مچ پای خود بپردازید و این تمرین را چند بار تکرار کنید اما دقت کنید که در حین تمرین درد نداشته باشید.
- به آرامی مچ پای خود را به سمت داخل و بیرون بچرخانید و چندین بار و تا جایی که امکان دارد انجام حرکتی شبیه برف پاک کن ماشین بپردازید.
- روزی چند بار به انجام این ۳ تمرین بپردازید.
بلند شدن روی پاشنه و پنجه
- برای انجام این تمرین به صورت صاف روی یک شی مانند پله بایستید. به آرامی انگشتان خود را به سمت بالا بلند کنید و بچرخید. این کار را تا جایی انجام دهید که هیچ گونه دردی را احساس نکنید.
- به آرامی انگشت خود را به سمت پایین هدایت کنید و به آهستگی پاشنه پای خود را بالا بیاورید سپس به آرامی به قسمت سینه پای خود فشار بیاورید.
- این تمرین را روزی چند بار و هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید.
برداشتن مهره به کمک انگشتان پا
- برای انجام این تمرین روی یک صندلی بنشینید و پای خود را به طور کامل بکشید. یک مداد یا خودکار و یا تعدادی مهره را روی کف اتاق قرار دهید سپس سعی کنید به کمک انگشتان پای خود آنها را بردارید.
- هنگامی که توانستید آنها را به کمک انگشتان خود بردارید حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید.
- سپس مهره‌ها را رها کنید.
- این تمرین را روزی چند بار و هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید.
تمرینات مخصوص تعادل
- برای انجام تمرینات مخصوص تعادل به صورت صاف بایستید و سپس به آرامی یکی از پاهای خود را بلند کنید و کف پایی که بلند کرده‌اید را روی قسمت داخلی ساق پای مخالف خود بگذارید.
- حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید اما در صورتی که هیچ گونه دردی را احساس نکنید میتوانید زمان ایستادن در این حالت را افزایش دهید. بدون آنکه بیش از اندازه واقعی مچ پا و کف پای خود را بکشید به انجام این تمرین بپردازید.
- اگر بدن شما شروع به لرزش کرد به آرامی کف پای خود را پایین بیاورید و مجدداً به انجام این حرکت بپردازید.
- اگر می‌خواهید شدت انجام این تمرین را افزایش دهید به تدریج پایی که بلند کرده‌اید را بیشتر بالا بیاورید و از بدن خود دور کنید.
تمرین مخصوص کشش کف پا
- برای انجام این تمرین بر روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را تا جایی که میتوانید بکشید سپس کف پا و انگشتان شست پای خود را بالا بیاورید و به آرامی به سمت عقب بکشید. می‌توان این تمرین را با استفاده از طناب کشی، جوراب یا یک تکه پارچه انجام داد.
- کف پای خود را تا جایی به سمت عقب بکشید که کشش از قسمت کف پا تا سینه پا احساس شود.
- حدود ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید.
- به مدت چند هفته و روزی ۳ بار و هر بار حداقل ۵ مرتبه به تکرار این تمرین بپردازید حتی اگر علائم اولیه شما به طرز قابل توجهی بهبود پیدا کرده است همچنان به تکرار این تمرین بپردازید.
- با انجام این تمرین رباط کف پا نیز با خم شدن کف پا کشیده خواهد شد و پاشنه پا نیز به آرامی به سمت بالا هدایت میشود.
کشش تاندون پشت ساق پا
- برای انجام این تمرین کمی از دیوار فاصله بگیرید و سپس یکی از پاهای خود را جلو بیاورید و به دیوار نزدیک کنید. به سمت جلو خم شوید و دست‌های خود را به دیوار فشار دهید اما به خاطر داشته باشید که باید کمر خود را صاف نگه دارید. این وضعیت باید به نحوی شبیه حرکت لانج باشد.
- پای خود را تا جایی بکشید که هیچ گونه دردی را احساس نکنید و قسمت پشت پای شما کشیده شود.
- در روزهای اول حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید سپس به تدریج زمان انجام آن را به ۴۵ ثانیه برسانید.
- سعی کنید به مدت چند هفته و روزی ۳ بار و هر بار ۳ تا ۵ مرتبه به انجام این تمرین بپردازید.
- برای احساس کشش بیشتر میتوانید یکی از پای خود را بلند کنید و روی پای دیگر خود بایستید. سپس به آرامی پاشنه پای خود را به سمت پایین بکشید. این حرکت را تا جایی انجام دهید که احساس درد و ناراحتی نداشته باشید. سعی کنید روزی ۱۰ بار به انجام این حرکت بپردازید.
کشش عضله کف پایی
- همه مراحل مربوط به تمرین قبل را به غیر از کشش قسمت پشت پا و خم شدن مچ پا انجام دهید.
- برای اینکه میزان کشش این قسمت بیشتر شود میتوانید یک شی را زیر قسمت جلو یا سینه پای خود بگذارید یا آنکه سینه پای خود را روی دیوار قرار دهید.
انجام عمل جراحی
در برخی موارد حاد ممکن است پزشک درخواست انجام عمل جراحی که آزادسازی تونل تارسال نام دارد را بدهد. در هنگام انجام این نوع جراحی پزشک یک برش را در قسمت پشت مچ پای شما و تا قسمت قوس کف پا ایجاد میکند سپس به آزاد سازی رباط و رفع فشار از روی عصب می‌پردازد. برخی از جراحان از یک روش جراحی کم تهاجمی نیز استفاده میکنند که در این روش برش‌های کوچکی درون مچ پا ایجاد میشود. جراح از وسایل کوچکی برای کشش رباط‌ها استفاده میکند. از آنجایی که آسیب کمتری به بافت‌های این ناحیه وارد میشود ریسک بروز عوارض جانبی حاصل از جراحی کم است و دوران بهبود پس از عمل نیز کوتاه است.
آیا می‌توان از بروز سندروم تونل تارسال پیشگیری کرد؟
اگرچه هیچ روشی برای پیشگیری از بروز سندروم تونل تارسال وجود ندارد می‌توان از برخی روش‌ها برای کاهش میزان فشاری که به مچ پا و کف آن وارد میشود استفاده کرد. به عنوان مثال انتخاب کفش مناسب، پوشیدن کفش طبی و کاهش میزان زمان ایستادن روی سطوح سفت و سخت و بهبود قدرت عضلات ساق پا، مچ و کف پا میتواند به سلامت این ناحیه کمک کند. شما میتوانید با متخصص فیزیوتراپی در خصوص این روش‌ها مشورت کنید و نظر او را جویا شوید. به علاوه تشخیص به موقع علائم و نشانه‌های سندروم تونل تارسال میتواند به شما و پزشک شما برای کنترل این شرایط کمک کند و سطح سلامت این ناحیه را ارتقا دهد.
