ناخن سالم ظاهری یک دست و نرم دارد. با بالا رفتن سن تعدادی خطوط عمودی روی ناخن به وجود می‌آید یا آنکه ناخن‌ها شکننده تر می‌شوند. این وضعیت جای نگرانی ندارد گاهی اوقات به دنبال برخی از آسیب دیدگی‌ها ناخن دچار بد شکلی میشود. بد شکلی ناخن معمولا باعث به وجود آمدن تغییرات عمده در ظاهر و شکل ناخن خواهد شد. بد شکلی ناخن از قبیل به وجود آمدن لکه روی آن، تغییر رنگ و جدا شدن ناخن می‌تواند به دنبال آسیب دیدگی دست و انگشت دست، زگیل ویروسی، عفونت و برخی داروها از قبیل داروهایی که در شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند به وجود بیاید. برخی از اختلالات خاص پزشکی نیز می‌توانند باعث تغییر ظاهر ناخن‌های دست شوند. معمولا توضیح دادن این تغییرات کار دشواری است. ظاهر خود ناخن به تنهایی برای تشخیص یک بیماری کافی نیست اما پزشک از اطلاعاتی که پس از ارزیابی ناخن‌ها ناخن به دست می‌آورد در کنار علائم و نشانه‌هایی که شما دارید به تشخیص علت بد شکلی ناخن می‌پردازد.
بد شکلی ناخن
برخی از تغییراتی که در ناخن‌ها به وجود می‌آید به اختلالات پزشکی مربوط هستند که به درمان و توجه دارند. اگر روی ناخن خود هر یک از این علائم و نشانه‌ها را مشاهده می‌کنید به پزشک مراجعه کنید:
- تغییر رنگ ناخن به صورت رگه‌های سیاه، سفید یا تغییر رنگ آن به طور کامل
- تغییر در شکل ناخن به صورت خم شدن به سمت پایین یا بالا
- تغییر در ضخامت ناخن به صورت افزایش ضخامت آن یا نازک شدن ناخن
- شکننده شدن ناخن
- خم شدن ناخن به سمت پایین
- خونریزی در اطراف ناخن‌ها
- تورم یا قرمزی اطراف ناخن‌ها
- احساس درد در اطراف ناخن‌ها
- جدا شدن ناخن از بستر خود
خط بیو
منظور از خط بیو(خطوط روی ناخن)، بد شکل شدن و بیمار شدن ناخن‌ها است که این اختلال می‌تواند نشانه تغذیه نامناسب باشد. سایر اختلالاتی که باعث به وجود آمدن خطوط بیو می‌شوند به شرح زیر است:
- بیماری‌هایی که باعث تب بالا می‌شوند از قبیل تب سرخ، اوریون و سرخک
- بیماری عروق محیطی
- ذات الریه
- دیابت کنترل نشده
- کمبود روی
خم شدن ناخن به سمت پایین
خم شدن ناخن به سمت پایین اختلالی است که در آن ناخن‌ها کلفت شده و به سمت بیرون خم می‌شوند. معمولا چندین سال طول می‌کشد تا ناخن به این شکل در بیاید. این اختلال می‌تواند به علت کمبود اکسیژن در خون به وجود بیاید و با بیماری‌های زیر ارتباط داشته باشد:
- بیماری قلبی عروقی
- بیماری التهاب روده
- اچ آی وی
- بیماری‌های ریوی
ناخن قاشقی (کویلونیشیا)
ناخن قاشقی به وضعیتی گفته میشود که لبه‌های ناخن به سمت بالا هدایت می‌شوند و قسمت مرکزی آن به سمت پایین فرو می‌رود و دقیقا ظاهری شبیه قاشق را به وجود می‌آورد. گاهی اوقات انحنای ناخن آنقدر زیاد است که می‌تواند یک قطره آب را درون خود نگه دارد. قاشقی شدن ناخن می‌تواند یکی از علائم و نشانه‌های اختلالات زیر باشد:
- کمبود آهن
- بیماری قلبی
- کم کاری تیروئید
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک که یک بیماری خود ایمنی است و باعث بروز التهاب میشود
- سندروم رینود به اختلالی گفته میشود که باعث محدود شدن گردش خون خواهد شد.
- هموکروماتوز یک نوع بیماری کبدی است که باعث میشود مقدار بسیار زیادی از آهن غذا جذب شود.
به وجود آمدن لکه‌های سفید روی ناخن (لوکونیشیا)
به وجود آمدن لکه‌های سفید روی ناخن و خطوط غیر هم شکل روی آن لوکونیشیا نام دارد و معمولا به علت یک ضربه خفیف به ناخن تشکیل میشود و در اکثر افراد سالم خطری را به دنبال ندارد. گاهی اوقات این اختلال با کمبود مواد مغذی و سالم نبودن بدن ارتباط پیدا می‌کند. برخی از عواملی که در بروز این وضعیت نقش دارند عبارتند از عفونت، مشکلات متابولیکی با بیماری‌های سیستمیک و مصرف برخی داروهای خاص
سندروم ناخن زرد
سندروم ناخن زرد به وضعیتی گفته میشود که ناخن‌ها کلفت تر می‌شوند و با سرعت معمولی رشد نمی‌کنند. گاهی اوقات ناخن فاقد پوست کافی است و ممکن است از بستر خود جدا شود. این وضعیت نیز می‌تواند به دنبال اختلالات زیر به وجود بیاید:
- بدخیمی داخلی ناخن
- لنف ادم، تورم دست‌ها
- تجمع مایع بین ریه‌ها و حفره قفسه سینه
- بیماری‌های تنفسی از قبیل برونشیت مزمن یا سینوزیت
- آرتریت روماتوئید
این موارد فقط برخی از علائم و نشانه‌های بد شکلی ناخن هستند. داشتن هر یک از این علائم ضرورتا دلیلی برای ابتلا به یک اختلال پزشکی نیست بلکه شما باید به پزشک خود مراجعه کنید تا علت بروز این علائم و نشانه‌ها و جدی بودن آن‌ها را ارزیابی نماید. در اکثر موارد مراقبت صحیح از ناخن برای اصلاح ظاهر آن کافی است.
بیماری لیکن پلان ماتریکس ناخن
این اختلال باعث بد شکلی ناخن و تغییراتی از قبیل ترک خوردگی، دو تکه شدن ناخن از بستر خود، به وجود آمدن شیارهای عمودی و التهاب قسمت هلالی ناخن خواهد شد. به تدریج و با گذر زمان بافت اسکار و تغییرات دائمی از قبیل آتروفی ناخن، از دست دادن کامل ناخن و ناخنک به وجود خواهد آمد. لیکن پلان ماتریکس ناخن به درمان زود هنگام نیاز دارد تا از بد شکلی ناخن به صورت دائمی جلوگیری شود. داروهای موضعی، داروهای استروئیدی و مواردی از این قبیل از جمله روش‌های موجود برای درمان این اختلال محسوب میشود. در برخی از بیماران احتمال عود این اختلال وجود دارد. ناخنک که به علت بیماری لیکن پلان به وجود می‌آید به صورت تشکیل بافت اسکار از قسمت مبنای ناخن به سمت بیرون و به شکل V خود را نشان می‌دهد که باعث از بین رفتن کامل ناخن خواهد شد.
آلوپسی آره آتا
این نوع بد شکلی ناخن به همراه شیار و فرو رفتگی‌های منظم به وجود می‌آید که یک الگوی هندسی را ایجاد خواهد کرد. این شیارها کوچک و ریز هستند. این اختلال می‌تواند با شکنندگی شدید ناخن همراه شود. مصرف داروهای موضعی و کورتیکو استروئیدها می‌تواند به درمان این اختلال کمک کند. روش‌های درمانی جدید نیز توانسته است امید به درمان این اختلال را در بیماران و پزشکان زنده کند.
تغییر رنگ ناخن
داروهای شیمی درمانی که برای سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند باعث تغییر رنگ ناخن شوند. برخی از داروهایی که باعث ایجاد تغییر در رنگ ناخن‌ها می‌شوند به شرح زیر است:
- استفاده از داروی کیناکرین باعث میشود که ناخن‌ها زیر نور فرابنفش به رنگ سفید یا زرد مایل به سبز دیده شوند .
- داروی سیکلوفسفامید باعث میشود ناخن‌ها به رنگ آبی یا خاکستری دیده شوند.
- آرسنیک باعث میشود که ناخن‌ها به رنگ قهوه‌ای دیده شوند.
- طلا درمانی باعث میشود که ناخن‌ها به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره در بیایند.
- نمک نقره، ناخن‌ها را به رنگ آبی یا خاکستری در خواهد آورد.
استعمال دخانیات یا لاک زدن ناخن باعث تغییر رنگ ناخن و نوک انگشتان به رنگ قهوه‌ای یا زرد خواهد شد.
تغییر رنگ ناخن به علت لاک زدن
خطوط سفید رنگ روی ناخن به دنبال شیمی درمانی، مسمومیت مزمن با آرسنیک، تومورهای بدخیم، مسمومیت با انتیموان و تالیوم یا گرفتگی عضله قلب، مسمومیت در اثر فلور یا درمان با اترتینات به وجود می‌آید. این خطوط به علت تغییر در بستر ناخن به وجود نمی‌آیند بلکه یک لوکونیشیای واقعی هستند و در صورتی که عامل بروز این مشکل از بین برود ناخن‌ها به طور طبیعی رشد خواهند کرد. این خطوط اغلب به علت وارد شدن ضربه به ناخن به وجود می‌آیند البته خطوط سفید رنگ ناشی از ضربه همه نقاط ناخن را درگیر نخواهند کرد.
دیستروفی قسمت میانی ناخن
دیستروفی قسمت میانی ناخن به صورت ترک‌های کوچک در ناخن توصیف میشود که تا قسمت کناری آن امتداد می‌یابد و شبیه شاخه‌های درخت به نظر می‌رسد. ترک‌ها و خطوط روی ناخن شبیه ترک‌هایی هستند که در بد شکلی سیستمیک عادتی ناخن (که دیستروفی قسمت مرکزی ناخن است و به علت ضربه مداوم به ماتریکس ناخن به وجود می‌آید) ایجاد می‌گردند. علت بروز دیستروفی قسمت میانی ناخن در اکثر موارد مشخص نیست اما تروما نقش مهمی را در امر ایفا می‌کند. استفاده مداوم از وسایل دیجیتالی مانند موبایل، که ناخن به صورت مداوم ضربه می‌بیند در بروز این وضعیت نقش دارد. در این موارد اجتناب از استفاده از این وسایل و هر نوع عاملی که باعث ضربه به ناخن میشود در بهبود مشکل ناخن نقش موثری دارد.
اونیکوگریفوزیس
اونیکوگریفوزیس یک نوع دیستروفی ناخن است که در آن ناخن، معمولا ناخن انگشت شست پا، کلفت شده و انحنا پیدا می‌کند. این اختلال می‌تواند به علت بونیون و پوشیدن کفش نامناسب به وجود بیاید و در میان افراد مسن شیوع بیشتری دارد. درمان این اختلال شامل کوتاه کردن ناخنی است که دچار بد شکلی شده است. اونیکوگریفوزیس به جدا شدن ناخن از بستر آن یا از بین رفتن کامل ناخن گفته میشود و می‌تواند به علت واکنش به داروها در بیمارانی که تحت درمان به تتراسایکلین، داروهای قلبی عروقی به ویژه پراکتولول و کاپتوپریل، دوکسورابیسین، کلوگزاسیلین، فلوروراسیل–۵، سفالوریدین(به ندرت)، تری متوپریم، سولفامتوکسازول، دیفلونیسال، اترتینات، ایندومتاسین، ایزونیازید، گریزئوفولوین، ایزوترتینوئین به وجود بیاید. جدا شدن ناخن از بستر خود می‌تواند به علت قرار گرفتن در معرض مواد التهاب آور از قبیل شستشوی مداوم و بیش از حد دست‌ها، تماس دست با آب مرکبات و مواد شیمیایی به وجود بیاید. التهاب دست و انگشتان می‌تواند باعث جدا شدن ناخن از بستر خود شود که در این حالت احتمال تجمع قارچ در این ناحیه افزایش خواهد یافت اما درمان کردن عامل التهاب آور می‌تواند با درمان قارچ یا بدون درمان آن به بهبود این اختلال کمک نماید. جدا شدن قسمتی از ناخن از بستر خود در بیماران مبتلا به پسوریازیس پا نیز رخ می‌دهد. در این اختلال بیماران ناخن خود را جدا می‌کنند که این امر باعث بد شکلی ناخن و انحنای آن خواهد شد. این وضعیت بیشتر در بیمارانی دیده میشود که بر حسب عادت پوست یکی از انگشتان خود را به سمت عقب می‌کشند و باعث بروز دیستروفی ناخن می‌شوند. خونریزی کردن بستر ناخن در این اختلال دیده میشود.
بد شکلی ناخن و فرو رفتن آن در گوشت پا
بد شکلی ناخن و فرو رفتن آن در گوشت پا به افزایش بیش از حد انحنای ناخن گفته میشود. این اختلال در اکثر موارد به علت عفونت قارچی ناخن، پسوریازیس، تومور ناخن و پوشیدن کفش نامناسب به وجود می‌آید. این اختلال همچنین در بیمارانی که دچار لوپوس اریتماتوز سیستمکیک هستند، بیماری کاواساکی یا با بیماری کلیوی وخیم دارند یا دچار برخی از انواع اختلالات ژنتیکی هستند نیز دیده میشود. این افراد معمولا در گوشه‌های ناخن و دقیقا از جایی که ناخن انحنا پیدا می‌کند و به درون گوشت فرو می‌رود دچار درد خواهند شد. معمولا به غیر از انجام جراحی ناخن هیچ روش دیگری برای درمان این اختلال وجود ندارد.
خونریزی زیر ناخن و ضرب دیدگی بستر آن
خونریزی زیر ناخن و ضرب دیدگی بستر آن زمانی به وجود می‌آید که خون به علت ضربه بین ناخن و بستر آن گیر بیافتد. خونریزی زیر ناخن می‌تواند باعث بروز درد، کبودی، و سیاه شدن ناخن یا ترک خوردگی و افتادن آن به طور موقت شود. در صورتی که خونریزی زیر ناخن به علت ضربه به وجود آمده باشد شکستگی ناخن و آسیب دیدگی بستر آن یا ماتریکس ناخن قابل انتظار است. آسیب دیدگی بستر ناخن یا ماتریکس می‌تواند باعث بد شکلی دائمی ناخن شود.
تراکیونیشیا
تراکیونیشیا یا خط خطی شدن ناخن به علت بیماری آلوپسی آره آتا، لیکن پلان، درماتیت آتوپیک و پسوریازیس به وجود می‌آید و در میان کودکان شیوع بسیار زیادی دارد. در صورتی که این اختلال در ناخن‌ها دیده شود به آن دیستروفی ناخن گفته میشود. این بد شکلی ناخن هنگامی که در کودکان به وجود بیاید به صورت خود به خود بهبود پیدا خواهد کرد. در صورتی که این اختلال در بزرگسالان به وجود بیاید باید از ریشه درمان گردد.
چگونه از ناخن‌های خود مراقبت کنیم؟
شما می‌توانید با مراقبت صحیح از ناخن‌های خود از بروز بد شکلی آن‌ها جلوگیری کنید. برای داشتن ناخن‌های سالم از نکات زیر پیروی کنید:
- از جویدن ناخن‌های خود و استفاده ابزاری از آن‌ها خودداری کنید.
- همیشه پس از دوش گرفتن که ناخن‌های شما به اندازه کافی نرم شده است آن‌ها را کوتاه کنید یا سوهان بکشید.
- همیشه ناخن‌های خود را خشک و تمیز نگه دارید.
- از ناخن گیر و سوهان تیز برای کوتاه کردن ناخن‌های خود استفاده کنید.
اگر شما با مشکل ضعیف بودن ناخن یا شکننده بودن آن‌ها مواجه هستید باید ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا دچار شکستگی نشوند. برای حفظ رطوبت ناخن و بستر آن از لوسیون استفاده کنید.
1 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
ممنون تقریبا توضیحات کامل بود