اثرات پوشیدن کفش نامناسب: عوارض کفش پاشنه بلند، تنگ و گشاد

برخی از انواع درد غیر قابل پیشگیری هستند ولی یکی از دردهایی که به آسانی می‌توان از آن جلوگیری کرد، پادرد است. در بسیاری از موارد ممکن است درد پا مستقیماً به دلیل استفاده از کفش نامناسب باشد. کفش‌ها می‌توانند تفاوت بین سلامتی و مشکلات احتمالی پا، کمر و یا سلامت عمومی باشند. انتخاب کفش مناسب مخصوصاً برای افراد مبتلا به دیابت یا مشکلات عروقی اهمیت ویژه‌ای دارد.

بهتر است از کفش‌های بدون پاشنه، دمپایی و کفش‌های ورزشی دارای تخت مناسب برای حمایت از پا استفاده کنید. سعی کنید از کفش‌های پاشنه بلند دارای پاشنه‌ی متوسط (اگر مجبور به استفاده از کفش‌های پاشنه میخی هستید، مسافت طولانی با آن‌ها پیاده روی نکنید و یا برای مدت زمان طولانی آن‌ها را نپوشید) استفاده کنید و از کفش‌های سنگین یا کفش‌هایی که به شما حس عدم تعادل می‌دهند استفاده نکنید. همچنین مطمئن شوید که کفش‌ها دقیقاً اندازه‌ی پای شما هستند – کفش‌های تنگ یا گشاد چه در جلوی انگشتان پا و چه در بالای ساق در چکمه‌های ساق بلند، مناسب نخواهند بود.

متخصصین کلینیک چند تخصصی پا (پدورتیک) امید بعد از معاینه دقیق بیماران و تشخیص علت بیماری روند درمانی پلکانی را تجویز خواهند کرد. در این رویکرد درمان از روش‌های ساده مانند استفاده از کفش و کفی طبی مناسب آغاز مبی شود. در این کلینیک انواع اسکن‌های مدرن از جمله اسکن سه بعدی کف پا برای قالبگیری و ساخت انواع کفی و کفش طبی تحت نظر متخصصین با تجربه وجود دارد.  اگر مشکل پا با این درمان‌ها بهبود نیافت درمان‌های پیچیده‌تر از جمله شاک ویوتراپی؛ انواع تزریق، اوزون تراپی و … براساس شرایط خاص بیمار تجویز خواهد شد.

انواع کفش‌های مضر برای پا

در اینجا نگاهی نزدیک‌تر به ارتفاع، نوع و اشکالات کفش‌های امروزی خواهیم داشت.

کفش‌های دارای پاشنه‌ی بسیار بلند

این کفش‌ها می‌توانند سبب همه‌ی مشکلات از جمله پیچ خوردن مچ پا تا درد مزمن شوند.

مشکل: برآمدگی پشت پاشنه

این کفش‌ها چه دارای پاشنه‌های متوسط و چه دارای پاشنه‌های بسیار بلند باشند، می‌توانند برآمدگی دردناکی را در پشت پاشنه‌ی پا ایجاد کنند. جنس محکم کفش باعث وارد شدن فشار بر روی استخوان پشت پا و ایجاد یک بدشکلی استخوانی شده که به آن برآمدگی پشت پاشنه می گویند. این فشار باعث تاول، تورم، بورسیت و حتی درد تاندون آشیل خواهد شد. یخ، وسایل طبی، پد پاشنه و همچنین کفش مناسب می‌توانند مقداری از درد را کاهش دهند ولی برآمدگی استخوانی دائم خواهد بود.

مشکل: وضعیت غیرطبیعی پا

کفش‌های پاشنه بلند پا را در وضعیتی قرار می‌دهند که فشار زیادی را بر روی سینه‌ی پا وارد می‌کند. در این مفصل بسیار مهم، استخوان‌های متاتارس بلند به استخوان‌های کنجدی (سزاموئید) لوبیایی شکل و استخوان‌های انگشتان پا متصل می‌شوند. فشار بیش از حد باعث التهاب این استخوان‌ها و اعصاب احاطه کننده‌ی آن‌ها خواهد شد. فشار مزمن بر روی استخوان‌ها پا حتی می‌تواند باعث شکستگی‌های مویی شود.

مشکل: پیچ خوردگی مچ پا

همه‌ی کفش‌های پاشنه بلند خطر بروز پیچ خوردگی در مچ پا را افزایش می‌دهند. شایع‌ترین مشکل، پیچ خوردگی جانبی است که وقتی کف پا به سمت داخل خم شود اتفاق می افتد. این عارضه سبب کشیده شدن بیش از حد رباط‌های مچ پا شده و پیچ خوردگی‌های شدید حتی می‌توانند باعث پاره شدن این رباط‌ها شوند. مچ پای پیچ خورده باید بی حرکت نگه داشته شود و ممکن است بهبود کامل آن نیازمند فیزیوتراپی باشد. خطر بروز استئوآرتریت پس از پیچ خوردگی شدید و یا شکستگی مچ پا افزایش می‌یابد.

راه حل: استفاده از پاشنه‌های کوتاه‌تر

استفاده از پاشنه‌ی کوتاه‌تر به شما کمک می‌کند تا از مشکلات استخوان‌های متاتارس جلوگیری کنید. هر چقدر طول پاشنه کمتر باشد وضعیت پای شما مناسب‌تر خواهد بود. استفاده از پاشنه‌های کوتاه‌تر از 5 سانتیمتر می‌تواند مفید باشد که البته همین کفش‌ها نیز نباید زیاد مورد استفاده قرار بگیرند.

کفش پاشنه میخی

با وجود اینکه همه‌ی کفش‌های پاشنه بلند باعث بروز مشکلات می‌شوند، کفش‌های پاشنه میخی دارای خطرات بیشتری خواهند بود. در زمان استفاده از این کفش‌ها وزن شما بر روی یک نقطه وارد شده که باعث می‌شود همانند راه رفتن بر روی چوب، تلو تلو بخورید. درنتیجه خطر سر خوردن و پیچ خوردگی مچ پا افزایش پیدا می‌کند.

راه حل: پاشنه‌های پهن

پاشنه‌های پهن دارای مساحت بیشتری بوده و وزن شما را بهتر تقسیم می‌کنند. درنتیجه این کفش‌ها نسبت به کفش‌های پاشنه میخی یا پاشنه دوکی بسیار راحت‌تر خواهند بود. با وجود اینکه کفش‌های پاشنه بلند دارای پاشنه‌ی پهن نیز فشار زیادی بر روی سینه‌ی پا وارد می‌کنند، استفاده از آن‌ها خطر سر خوردن و عدم تعادل را کاهش خواهد داد.

کفش تخت باله

پزشکان استفاده از این کفش‌های ظریف را مشابه راه رفتن روی مقوا می‌دانند. این کفش‌ها هیچ گونه حمایتی از قوس کف پا نخواهند کرد. استفاده از آن‌ها عملکرد مناسب پا را مختل کرده و می‌تواند باعث بروز مشکلات زانو، لگن و کمر شود. عدم حمایت از قوس کف پا همچنین باعث یک عارضه به نام فاشیاتیس پلانتار خواهد شد.

راه حل: کفی کفش طبی

اگر می‌خواهید از کفش تخت باله استفاده کنید، استفاده از کفی‌های طبی می‌توانند تا حدی از درد پا جلوگیری کنند. پد پاشنه نیز می‌تواند نقش ضربه گیر را برای پاشنه‌های دردناک ایفا کند. کفی‌های طبی سفارشی نیز می‌توانند طیف وسیعی از دردها و مشکلات پا را رفع کنند. متخصصین پا این کفی‌ها را به منظور حمایت از قوس کف پا و کاهش فشار بر روی مناطق حساس تجویز می‌کنند.

دمپایی

دمپایی کمترین محافظت از پا را خواهد داشت. خطر زخم شدن پا زمانی که سطح وسیعی از آن محافظت نشده است افزایش خواهد یافت. افراد مبتلا به دیابت نباید از دمپایی استفاده کنند چراکه خراش‌ها و بریدگی‌های ساده می‌توانند منجر به عوارض جدی شوند. به علاوه بسیاری از دمپایی‌ها از قوس کف پا حمایت نمی‌کنند. دمپایی نیز همانند کفش‌های تخت باله می‌تواند فاشیاتیس پلانتار را تشدید کرده و مشکلاتی را در زانو، لگن و کمر ایجاد کند.

مشکل: فاشیاتیس پلانتار

یک طناب بافتی به نام فاسیای پلانتار در طول کف پا کشیده شده است. این طناب در زمان راه رفتن پاشنه‌ی پا را می‌کشد – و بهترین عملکرد را زمانی خواهد داشت که قوس کف پا به شکل مناسب وجود داشته باشد. راه رفتن با پای برهنه یا کفش‌های نامناسب که از قوس کف پا حمایت نمی‌کنند می‌تواند منجر به خراش، پارگی و یا التهاب فاسیای پلانتار شود. این عارضه‌ی شایع می‌تواند باعث درد شدید پاشنه شود و استراحت به پا تنها باعث رهایی موقت از درد خواهد شد.

بهتر است: دمپایی‌های اندازه‌ی پا

صندل‌های ورزشی و اندازه‌ی پا و کفش‌های تناسب اندام برای فعالیت بیشتر به هنگام راه رفتن طراحی شده‌اند. هیچ مدرکی مبنی بر مؤثر بودن آن‌ها وجود نداشته ولی این کفش‌ها می‌توانند مزایای دیگری نیز داشته باشند. کفی ضخیم این کفش‌ها، پای شما را از زمین و آشغال‌های روی زمین دور نگه می‌دارد. همچنین این کفش‌ها به خوبی از قوس کف پا حمایت می‌کنند.

کفش‌های لژ دار

کفش‌های لژدار معمولاً کفی‌های سختی دارند که بیومکانیک راه رفتن را دچار اختلال می‌کند. کف پای شما باید به شکل خاصی خم شوید ولی کفش به دلیل سختی زیاد مانع این کار خواهد شد. اگر پاشنه‌ی لژ از جلوی آن خیلی بلندتر باشد، کفش بر روی استخوان‌های متاتارس نیز فشار وارد می‌کند.

بهتر است: کفش‌های لژ دار صاف

با وجود اینکه استفاده از این کفش‌ها نیز توصیه نمی‌شود، استفاده از لژهای صاف باعث وارد شدن فشار کمتر بر روی کف پا خواهد شد. سعی کنید از کفش‌های دارای لژ پهن و صاف که تقریباً با زمین موازی است استفاده کنید. این کار فشار وارد شده بر روی سینه‌ی پا را کاهش می‌دهد. با این حال، کفی سخت این کفش‌ها مانعی در برابر روند طبیعی راه رفتن خواهد بود.

کفش نوک تیز

این کفش‌ها ممکن است ظاهر شیک و جذابی داشته باشند ولی کفش‌های نوک تیز، انگشتان پای شما را به یکدیگر می‌فشارند. پس از چندی این کار سبب دردهای عصبی، انحراف شست، تاول و انگشت چکشی خواهد شد. حتی برخی از خانم‌ها در اثر فشار مداوم دچار کبودی در زیر ناخن‌های انگشتان خود می‌شوند. کفش‌های نوک تیز مرز جنسیتی را رد کرده و خطرات مشابهی را در مردان نیز به همراه خواهد داشت.

مشکل: انحراف شست پا

انحراف شست یا بونیون یک برجستگی دردناک در کف انگشت شست پاست که می‌تواند باعث خم شدن غیرطبیعی انگشت شود. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که بافت‌ها یا استخوان در قاعده‌ی مفصل از جای مناسب خود خارج شوند. این مشکل ممکن است پس از سال‌ها فشار و حرکات غیرعادی ایجاد شود. کفش‌های نوک تیز یکی از عوامل اصلی بروز این عارضه هستند که بروز بالای این عارضه در خانم‌ها را توجیه می‌کنند.

مشکل: بدشکلی‌های انگشتان پا

کفش‌های نوک تیز بخش بزرگی از وزن بدن را بر روی انگشتان وارد کرده و سپس آن‌ها را به هم می‌فشارند. با گذشت زمان ممکن است فرد به انگشت چکشی (مراحل اولیه، پایین و راست) و بدشکلی‌های مختلف در مفاصل انگشتان پا مبتلا شود که با گذشت زمان ثابت و سفت خواهند شد. بعضاً برای رفع درد انگشت چکشی شدید، انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. به هم فشردن انگشتان می‌تواند عارضه‌های دیگری نیز ایجاد کند. اصطکاک مداوم پا با کفش نیز می‌تواند میخچه و پینه‌های دردناک ایجاد کند.

راه حل: کفش‌های پهن

شما می‌توانید با استفاده از کفش‌های پهن، از خطر کفش‌های نوک تیز دوری کنید. اگر این کفش‌ها را دوست ندارید، به دنبال کفش‌هایی بگردید که جلوتر از محل انگشتان پای شما شیبدار شده و نوک آن‌ها تیز می‌شود. کفش‌های سالم انگشتان پا را نیشگون نگرفته و بر روی آن‌ها فشار وارد نمی‌کنند. پزشکان همچنین توصیه می‌کنند به جای استفاده از چرم‌های محکم، جنس‌های نرم‌تری را انتخاب کنید.

کفش‌های با اندازه‌ی نامناسب

9 نفر از هر 10 زن از کفش‌هایی استفاده می‌کنند که برای آن‌ها کوچک است. انگشتان پا اولین ناحیه‌ای هستند که تحت تأثیر تنگی بیش از حد کفش قرار می‌گیرند. پیامدهای این کار ناخوشایند خواهند بود – پینه، تاول، انحراف شست پا، میخچه و مشکلات دیگر. مالش مداوم می‌تواند باعث آزردگی مفاصل پا شده و منجر به آرتروز شود. تحقیقات نشان می‌دهند بسیاری از کودکانی که از کفش‌های با سایز نامناسب استفاده می‌کنند نیز در خطر ابتلا به بدشکلی‌های پا در حین رشد قرار دارند.

مشکل: متاتارسالژی

در موارد دیگر، اثرات استفاده از کفش‌های تنگ به طور محسوس قابل مشاهده نیستند ولی متاتارسالژی عارضه‌ای است که باعث درد معمولاً در سینه‌ی پا می‌شود.

مشکل: فشار بر روی اعصاب و استخوان‌ها

استخوان‌ها و اعصاب متعددی به همراه عناصر دیگر، بخش جلویی پا را تشکیل می‌دهند. تصور کنید که این عناصر به یکدیگر فشار داده شوند. شما می‌توانید تصور کنید که چه آسیب‌هایی ممکن است بروز کنند. با گذشت زمان، استفاده از کفش‌های تنگ می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد.

مشکل: نورومای مورتون

نورومای مورتون عارضه‌ای است که شامل بی حسی، مور مور شدن و سوزش انگشتان پا به دلیل ضخیم شدن غلاف اطراف اعصاب می‌باشد. نوروما معمولاً در اثر آزار عصب‌ها مشابه با زمانی که پینه در اثر فشار زیاد ایجاد می‌شود بروز پیدا خواهد کرد. استفاده از کفش‌های تنگ می‌تواند بروز هردوی این عارضه‌ها را تحریک کند.

مشکل: فرو رفتن ناخن در گوشت پا

فرو رفتن ناخن در گوشت پا عارضه‌ای دردناک بوده که معمولاً در اثر استفاده از کفش‌های تنگ یا کوتاه ایجاد می‌شود. وارد شدن فشار بر روی ناخن باعث رشد آن به درون پوست به جای رشد به طرف بیرون خواهد شد.

راه حل: پای خود را اندازه گیری کنید

قبل از خرید کفش از یک متخصص بخواهید طول و عرض پای شما را در پایان روز و در حالی که ایستاده‌اید اندازه گیری کند. برای افراد که به کف پای صاف یا گودی کف پا مبتلا هستند معاینه توسط متخصص پا لازم خواهد بود. این عارضه‌ها می‌توانند خطر بروز استئوآرتریت را افزایش دهند. درمان زودهنگام و استفاده از کفش مناسب می‌تواند از فرسایش غیرضروری مفاصل پا جلوگیری کند.

نکاتی برای انتخاب کفش بهتر

معیارهای مهم زمان انتخاب کفش مناسب عبارت‌اند از:

• مطمئن شوید که کفش در محل سینه‌ی پا خم می‌شود ولی انعطاف بیش از حد ندارد.
• مطمئن شوید کفش به خوبی از قوس کف پا حمایت می‌کند.
• پاشنه‌های پهن با ارتفاع کمتر از 5 سانتیمتر را انتخاب کنید.
• پای خود را پس از پوشیدن کفش جدید بررسی کنید. در صورت مشاهده‌ی قرمزی یا تورفتگی بر روی پا، این کفش‌ها می‌توانند خطر بروز انواع عارضه‌های پا را افزایش دهند.

سعی کنید در جلوی کفش روزمره به اندازه‌ی نصف طول شست و در جلوی کفش ورزشی به اندازه‌ی یک شست شما فضا وجود داشته باشد. از کفش‌های باریک دوری کنید چراکه ممکن است کف پای شما از طرفین کفش بیرون زده و روی کفی کفش قرار نگیرند.

در نهایت مطمئن شوید کفشی را انتخاب می‌کنید که بر روی پای شما اصطکاک نداشته باشد (برای مثال کفش با روی انگشتان یا پشت پاشنه‌ی شما درگیر نباشد). در صورت مشاهده‌ی هرگونه مشکل در زمان راه رفتن در فروشگاه، ممکن است در آینده با مشکل برزگ تری مواجه شوید.