فاسیای کف پا یک بافت سخت و ضخیم است که استخوان پاشنه پا را به انگشتان پا متصل می‌کند. پلانتر فاشیاتیس زمانی اتفاق میافتد که فاسیای کف پا ملتهب شده و درد مبهمی در کف پاشنه پا احساس شود. این عارضه ممکن است به دلایل مختلفی از افزایش وزن گرفته تا پوشیدن کفش‌های نامناسب اتفاق بیفتد. با این که درمان آن معمولاً بسیار ساده است اما درد ناشی از پلانتر فاشیاتیس نسبتاً شدید است.
زمانی که بیماری با دقت و به طور قطعی تشخیص داده شد و عوامل ایجادکننده آن مشخص گردید می‌توان آن را درمان نمود. پلانتر فاشیاتیس اگر توسط یک متخصص مجرب پا به درستی مدیریت شود یک بیماری پایدار و مزمن نیست و می‌توان آن را به طور کامل درمان نمود. به هر حال هر چه سریع‌تر اقدامات درمانی شروع شود، درمان پلانتر فاشیاتیس راحت‌تر خواهد بود. متخصصین کلینیک چند تخصصی پا (پدورتیک) امید پس از معاینه و تشخیص علت بیماری با رویکرد پلکانی به درمان التهاب فاسیای کف پا می‌پردازند. در این رویکرد درمان از روش‌های ساده آغاز می‌شود و در صورت لزوم روش‌های پیچیده‌تر تجویز خواهند شد. معمولاً ابتلا به التهاب فاسیای کف پا را در مراحل اولیه می‌توان با بستن، ماساژ دادن، استفاده از کفی‌های طبی و گاهی اوقات لیفت پاشنه پا مدیریت کرد. در صورتی که بیماری پیشروی کرده باشد و باعث ایجاد مشکلاتی در وضعیت پا شده باشد، اقدامات درمانی احتمالاً شامل کنترل ارتوپدی و شاک ویو تراپی خواهد بود. در التهاب شدید کف پا گاهی اوقات ممکن است بار وارده بر پاشنه پا با استفاده از کفش‌های کنترل‌کننده حرکات مچ پا برداشته شود و نیاز به تزریق نیز وجود داشته باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفن‌های02188801800 و 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
علت التهاب کف پا
شایع‌ترین علائم ابتلا به التهاب فاسیای کف پا عبارتند از:
- درد مبهم یا تیزی که در کف پا و مستقیماً روی پاشنه پا یا نزدیکان احساس می‌شود.
- دردی که در هنگام صبح به خصوص زمانی که از رختخواب برمی‌خیزید شدیدتر است.
- دردی که در صورت تحمل وزن به مدت طولانی تشدید می‌شود.
- دردی که با استراحت کردن تسکین می‌یابد
- تورم و خشک‌شدگی پاشنه پا
تشخیص التهاب فاسیا پلانتار
پزشک برای تشخیص ابتلا به التهاب فاسیا پلانتر، سوابق پزشکی بیمار را بررسی کرده و او را تحتت معاینه قرار می‌دهد. پزشک برای بررسی سوابق پزشکی ممکن است سؤالاتی در مورد محل درد و این که آیا درد در هنگام صبح یا ایستادن طولانی مدت تشدید می‌شود یا نه از شما بپرسد.
سپس پزشک حساسیت به لمس را در فاسیای کف پای شما بررسی می‌کند. وی در حالی که پای شما را نگه داشته است، انگشتان پای شما را به سمت ساق پا خم کرده و سپس آنها را در امتداد فاسیای کف پا از پاشنه پا تا کف پا فشار می‌دهد.
برای تشخیص ابتلا به التهاب فاسیای کف پا نیازی به انجام آزمایش‌های خون و تصویربرداری نیست ولی ممکن است انجام این آزمایش‌ها برای رد احتمال برخی بیماری ها مانند بیماری‌های زیر مفید باشند:
- سندرم تونل تارسال
- بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتروز راکتیو یا آنکیلوز اسپوندیلیت
- شکستگی فشاری کانکانئال (استخوان پاشنه پا)
درمان پلانتار فاشیاتیس
درمان التهاب فاسیای پلانتر با اقدامات زیر شروع می‌شود:
استراحت
استراحت دادن به پا شاید مهم‌ترین گام برای کاهش درد مرتبط با پلانتر فاشیاتیس باشد. به این منظور باید از انجام فعالیت‌های تحریک‌کننده مانند آنهایی که باعث فشار غیرضروری بر پا می‌شوند (مانند دوندگی، پرش یا راه رفتن با پای برهنه) خودداری کنید.
استفاده از یخ
استفاده از کمپرس سرد یا بسته یخ در پشت پا به مدت 15 دقیقه و چندین مرتبه در روز به کاهش درد و تورم کمک می‌کند. حتماً باید یخ را در یک حوله بپیچید تا با پوست شما به طور مستقیم تماس پیدا نکند.
ممکن است شما ماساژ با بطری یخ را نیز مورد توجه قرار دهید که یک روش برای استفاده از یخ روی پا است و به طور همزمان فاسیای کف پای شما را نیز ماساژ می‌دهد.
چسب کینزیولوژی
نوار کینزیولوژی یک نوار پنبه‌ای انعطاف‌پذیری است که در حالی که امکان حرکت به پا و مچ پا را می‌دهد، قوس کف پا را نیز حفظ می‌کند. قبل از استفاده از نوار کینزیولوژی حتماً با پزشک مشورت کنید تا از درست بستن آن اطمینان حاصل کنید.
دارو
ممکن است پزشک مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را در یک دوره کوتاه (دو تا سه هفته) برای شما تجویز کند تا درد و التهاب ناشی از ابتلا به فاشیاتیس کف پای شما تسکین یابد. قبل از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از این که مصرف این داروها برای شما مناسب و بی‌خطر است اطمینان حاصل کنید.
اگر درد شما ادامه داشت، پزشک ممکن است استروئید (کورتیزون) را در ناحیه دردناک پای شما تزریق کند.
ارتوزها
پزشک ممکن است استفاده از کفی‌های طبی ضربه‌گیر را همراه با یک ارتوز مانند یک کپ پاشنه پا یا کفی ژلی برای فاسیای پلانتر توصیه نماید. هدف اصلی از استفاده از این ارتوزها، محافظت از قوس کف پا و پاشنه پا در برابر فشار و برداشتن بار از روی فاسیای پلانتر شما است.
اسپلینت های شبانه
استفاده از یک اسپلینت شبانه که به آرامی فاسیای پای شما را در هنگام شب با حفظ زاویه 90 درجه پا می‌کشد می‌تواند تا حدودی مؤثر واقع شود البته مدارک علمی در این مورد هنوز کافی نیست.
بی‌حرکت نگه داشتن
پزشک ممکن است به شما توصیه کنید به طور موقت، پاهای خود را ثابت و بی‌تحرک نگه دارید تا به طور کامل استراحت کند. برای این منظور ممکن است پای شما گچ گرفته شود یا شما از کفش‌های پیاده‌روی مخصوص استفاده کنید.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی نیز یکی از روش‌های درمانی برای بیماریان مبتلا به مشکلات مزمن تاندونی است. در این فرایند از هوای فشرده یا پالس‌های الکترومغناطیسی برای ارسال شاک ویوها به بدن و کمک به دمانی بسیاری از عوارض مزمن مانند فاشیاتیس پلانتر استفاده نمی شود.
چگونه کار می‌کند؟
شاک ویو تراپی هم با انرژی بالا و هم با انرژی پایین انجام می‌شود و هر دو شکل از این درمان‌ها را می‌توان برای کمک به درمان این بیماری‌ها به کار برد.
شاک ویو تراپی با انرژی پایین در قالب حداقل سه جلسه درمانی انجام می‌شود. شاک ویو تراپی با انرژی کم دردناک نیست یا با درد خفیفی همراه است.
بر خلاف آن، شاک ویو تراپی با انرژی بالا در یک جلسه درمانی انجام می‌شود. شاک ویو تراپی با انرژی بالا بسیار دردناک است و گاهی اوقات نیز تحت بیهوشی انجام می‌شود. برای انجام این نوع شاک ویو تراپی یا از بیحسی محلی یا از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود.
تصور بر این است که شاک ویو تراپی بر اساس ضربات بسیار جزئی به بافت عمل می‌کند و بر بیماری تأثیر می‌گذارد. این ضربات جزئی به آغاز واکنش‌های بهبودی در بدن کمک می‌کنند. واکنش‌های شفابخشی یا بهبودی باعث شکل‌گیری عروق خونی و افزایش خون‌رسانی به ناحیه تحت درمان می‌شوند. تصور می‌شود که این ضربات جزئی فرایند ترمیمی را تحریک کرده و باعث تسکین علائم درد می‌شوند.
مزایا
مؤثرترین جنبه شاک ویو تراپی، غیرتهاجمی بودن آن است که گاهی اوقات باعث ایجاد چالش در درمان می‌شود. به دلیل وجود همین چالش‌ها، پزشکان همیشه به دنبال روش‌های درمانی مؤثرتر برای بیمارانی هستند که به نظر می‌رسد، روش‌های درمانی مشابه تأثیر بر بیماری آنها ندارد. ادله در مورد مؤثر بودن شاک ویو تراپی برای درمان این بیماری‌ها در حال افزایش است.
ورزش
کشش ملایم فاسیای کف پا و عضلات اطراف پا و مچ پا به بهبود انعطاف‌پذیری و توانایی‌های حرکتی کمک کرده و فرایند بهبودی را در فاسیای آسیب‌دیده تسریع می‌کند.
از آنجا که عضلات ضعیف پا و مچ پا در ابتلا به فاشیاتیس پلانتر تأثیر دارند، تقویت این عضلات می‌تواند در بهبودی مؤثر واقع شود.
شما میتوانید بلافاصله حرکات ورزشی را به منظور تقویت عضلات ران و کشش عضلات پای خود آغاز کنید.
کشش عضلات لگن در حالت درازکش روی شکم
روی شکم دراز کشیده و پاهای خود را دراز کنید. دستان خود را زیر سر قرار دهید و سر را روی بازوها بگذارید. شکم خود را به سمت داخل بکشید و عضلات شکم خود را منقبض کنید. عضلات باسن و ران سمت آسیب دیده را منقبض کرده و پای خود را حدود 30 سانتی‌متر از سطح زمین بلند کنید. پای خود را صاف نگه دارید. این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید و سپس پا را پایین آورده و عضلات خود را شل کنید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
بلند کردن پا در حالت درازکش به پهلو
روی سمتی از بدن که سالم است دراز بکشید. عضلات جلوی ران پای آسیب دیده را منقبض کرده و پای خود را حدود 20 تا 25 سانتی‌متر از روی پای دیگر بلند کنید. پای خود را صاف نگه داشته و سپس به آهستگی پایین بیاورید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
غلتاندن قوطی یخ‌زده با پا
پای آسیب دیده خود را در حالی که برهنه است روی یک قوطی آبمیوه یخ‌زده عقب و جلو ببرید. این حرکت را 3 تا 5 دقیقه تکرار کنید. این تمرین به خصوص در صورتی که اول صبح انجام شود بسیار مؤثر خواهد بود.
کشش با حوله
روی یک سطح سخت بنشینید و پای آسیب دیده را در جلوی خود دراز کنید. یک حوله را اطراف انگشتان پا و کف پا انداخته و آن را در حالی که پای خود را صاف نگه داشته‌اید به سمت بدن خود بکشید. این حالت را 15 تا 30 ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات خود را شل کنید. این تمرین را 3 مرتبه تکرار کنید.
کشش ساق پا در حالت ایستاده
رو به یک دیوار بایستید و دستان خود را روی دیوار و در سطح چشمان خود قرار دهید. پای آسیب دیده خود را عقب برده و پاشنه آن را روی زمین قرار دهید. پای دیگر را با زانوی خمیده در جلو قرار دهید. پای عقبی را به کمی به سمت داخل بچرخانید (مانند پنجه‌های کبوتر). به آرامی به سمت دیوار خم شوید تا در پست ساق پای خود کشش را احساس کنید. این حالت کشش را 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید و سپس به وضعیت اولیه خود بازگردید. این تمرین را چند دفعه در روز و هر بار 3 مرتبه تکرار کنید.
کشش فاسیای کف پا در حالت نشسته
روی یک صندلی بنشینید و پای آسیب دیده خود را روی زانوی پای دیگر قرار دهید. انگشتان دست خود را روی کف انگشتان پا قرار داده و آنها را به سمت عقب و ساق پا بکشید تا در قوس پای خود کشش راحتی را احساس کنید. این حالت را به مدت 15 ثانیه حفظ کرده و 3 مرتبه تکرار کنید.
ماساژ فاسیای کف پا
روی یک صندلی بنشینید و پای آسیب دیده خود را روی زانوی پای دیگر قرار دهید. انگشتان خود را روی کف انگشتان پای آسیب دیده قرار دهید و انگشتان پا را به سمت داخل ساق پا بکشید تا در قوس پای خود کشش را احساس کنید. با دست دیگر، کف پا را از سمت پاشنه به سمت انگشتان ماساژ دهید. این تمرین را 3 تا 5 دقیقه انجام دهید. با ملایمت شروع کنید. زمانی که توانستید فشار بیشتری را تحمل کنید، کف پای خود را محکم‌تر ماساژ دهید.
کشش تاندون آشیل
کف یک پای خود را روی یک پله قرار دهید و بایستید. پاشنه پای خود را پایین بیاورید تا کشش را در قوس پای خود احساس کنید. این حالت را به مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید و سپس عضلات خود را شل کنید. این تمرین را 3 مرتبه تکرار کنید.
بلند کردن حوله
پاشنه پای خود را روی زمین قرا دهید و یک حوله را با انگشتان پای خود بردارید و سپس آن را رها کنید. این تمرین را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید. زمانی که توانستید این حرکت را به راحتی انجام دهید، مقاومت را افزایش دهید به طور مثال یک کتاب را یک وزنه کوچک روی حوله قرار دهید.
تمرینات تعادلی
پشت یک صندلی بایستید و پای آسیب دیده خود را دورتر از صندلی قرار دهید. در صورت نیاز میتوانید از صندلی برای حفظ تعادل کمک بگیرید. روی پای آسیب دیده خود بایستید و زانوی خود را کمی خم کنید. سعی کنید در حالی که انگشت شصت پای شما روی زمین قرار دارد، قوس پای خود را بلند کنید. پای خود را در این حالت نگه دارید.
- از کمر خم شده و دستی که دورتر از صندلی قرار دارد را به سمت جلو بکشید و از خم کردن زانوی خود بیش از این حد خودداری کنید. این حرکت را 15 مرتبه تکرار کنید. برای اطمینان از چالشی بودن این تمرین، پای خود را جلوتر بکشید. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
- در حالی که قوس کف پای خود را بالا نگه داشته‌اید، دست خود را که دورتر از صندلی است به سمت آن بکشید. هر چه این کشش بیشتر باشد، چالش تمرین بیشتر می‌شود. این تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید.
بلند کردن پاشنه پا
پشت یک صندلی یا کانتر بایستید و کف هر دو پای خود را روی زمین قرار دهید. با کمک صندلی یا کانتر، روی انگشتان پای خود به مدت 5 ثانیه بایستید سپس بدون کمک از صندلی به آرامی پای خود را پایین بیاورید (در صورت لزوم میتوانید از صندلی کمک بگیرید). زمانی که این تمرین را با درد کمتری انجام دادید، سعی کنید آن را فقط با پای آسیب دیده انجام دهید. این حرکت را 15 مرتبه تکرار کنید. تمرین را در دوست 15 تایی انجام دهید و بین هر ست 30 ثانیه استراحت کنید.
عمل جراحی
به ندرت برای درمان پلانتر فاشیاتیس از عمل جراحی برای جدا کردن بخشی از فاسیای کف پا که به استخوان پاشنه پا متصل است استفاده می‌شود. به علاوه، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های در مورد عمل‌های جراحی نظیر پلانتر فاشیاتیس احتمال بروز عواقب جدی و خطرناک ناشی از آن است.
پیشگیری
بسیار اتفاق میافتد که افراد، پلانتر فاشیاتیس را به طور مؤثری درمان می‌کنند تا علائم آن برطرف می‌شود ولی به محض این که درمان متوقف می‌شود علائم نیز دوباره بازمی‌گردند. به همین دلیل باید روش‌هایی را به کار گرفت که از بازگشت و عود دوباره علائم پیشگیری کنند.
برخی از این روش‌ها و اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
- کاهش وزن در صورت ابتلا به چاقی یا اضافه وزن
- انجام تمرینات کششی مرتبط با فاسیای کف پا به طور مرتب و منظم
- استفاده از کفش‌های مناسب و عدم استفاده از کفش‌های بسیار تخت یا کفش‌های پاشنه بلند
- استفاده از صندل یا کفش (نه دمپایی) از زمانی که صبح از خواب بیدار می‌شوید (حتی اگر کف زمین، فرش باشد)
- انجام تمرینات ورزشی کم برخورد مانند شنا کردن و استفاده از دوچرخه ثابت
