علت داغ شدن کف پا و درمان آن با دارو، تغذیه و تغییرسبک زندگی

شایع‌ترین علت احساس داغ شدن کف پاها، آسیب عصبی است که اغلب مربوط به دیابت می‌باشد. علل احتمالی دیگری نیز برای داغ شدن کف پا وجود دارند. درد ناشی از داغ شدن کف پا می‌تواند متناوب یا مداوم باشد و دامنه آن از خفیف تا شدید متفاوت است. ممکن است در پاهای خود احساس گرما و سوزن سوزن شدن، لرزش یا بی‌حسی داشته باشید. اغلب این درد در شب بدتر است. درمان داغ شدن کف پا به علت اصلی آن بستگی دارد. مهم است که برای شناسایی علت و درمان آن با پزشک خود همراهی کنید. اگر علت درد آسیب عصبی باشد، ممکن است در بعضی موارد دائمی باشد؛ اما برای جلوگیری از آسیب بیشتر، درمان‌هایی وجود دارد.

علت داغ شدن کف پا

احساس داغ شدن و سوزش کف پا می‌تواند ناشی از دامنه وسیعی از علت‌ها باشد. برای معالجه آن، تعیین علت اهمیت بسیاری دارد و برخی از دلایل، مانند قارچ پای ورزشکار یا قارچ ناشی از کفش‌هایی که خیلی تنگ هستند را می‌توان به راحتی درمان کرد. اما در برخی موارد علت آن ناشناخته است.

نوروپاتی دیابتی

قند خونی که برای سال‌ها کنترل نشده باشد می‌تواند به تدریج به اعصاب و عروق خونی شما آسیب برساند. قند خون بالا، انتقال سیگنال‌های عصبی از اعصاب را کاهش می‌دهد. این امر می‌تواند بر احساسات قسمت‌های مختلف بدن، از جمله پا تاثیر بگذارد. قند خون بالا همچنین باعث ضعف دیواره رگ‌های خونی می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب منتقل می‌کنند. ممکن است در بدن شما آسیب عصبی رخ دهد. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از مبتلایان به دیابت، به شکلی از نوروپاتی یا آسیب عصبی مبتلا هستند. اگر دارای شرایط زیر باشید، احتمال خطر نوروپاتی در شما بیشتر می‌شود:

• اگر چاق هستید
• فشار خون بالا دارید
• سیگار می کشید

هنگامی که آسیب عصبی در پاهای شما وجود داشته باشد، نوروپاتی محیطی نامیده می‌شود. نوروپاتی محیطی شایع‌ترین نوع نوروپاتی دیابت است. این نوع از نوروپاتی می‌تواند باعث ایجاد حرارت و سوزش در پاهای شما شود. درد محیطی به ندرت می‌تواند بر بازوها و دستها تاثیر بگذارد.

علائم دیگر نوروپاتی محیطی شامل موارد زیر است:

• احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها یا پاها
• احساس مشابه پوشیدن جوراب تنگ
• دردهای تیز و ضربه زننده
• ضعف یا احساس سنگینی در پاها یا دست‌ها
• تعریق بیش از حد

در صورت مشاهده هر یک از علائم نوروپاتی، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. کنترل قند خون می‌تواند از آسیب عصبی جلوگیری کرده یا سرعت ایجاد آن را آهسته‌تر کند.

در یکی از پژوهش‌ها اشاره شده است که نوروپاتی محیطی غیرقابل توضیح، می‌تواند نشانه‌ای از دیابت تشخیص داده نشده یا قرار داشتن بیمار در مرض دیابت باشد.

نوروپاتی حسی فیبرهای کوچک ‏(SFSN)

‏SFSN یک اختلال نوروپاتی دردناک است که اغلب منجر به حرارت و سوزش دردناک در پاها می‌شود. علائم دیگر آن شامل از بین رفتن احساس در پا و هجوم کوتاه مدت درد است. این بیماری در اثر از بین رفتن غلاف میلین رخ می‌دهد که پوشاننده فیبرهای عصبی است و از آنها محافظت می‌کند. اگرچه علت اصلی آن مشخص نیست اما دیابت در آن دخیل است.

بیماری نوروپاتی شارکوت ماری توث (CMT)

CMT یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی ارثی است. این بیماری، اعصاب کنترل کننده عضلات را تحت تاثیر قرار می‌دهد و یک بیماری پیشرونده می‌باشد؛ به این معنا که علائم آن با گذشت زمان بدتر می‌شوند. یکی از اولین نشانه‌های آن، سوزش یا سوزن سوزن شدن پاها یا دست ها است. علائم دیگر شامل گرفتگی و آتروفی عضلانی می‌باشد. نام‌های دیگر این بیماری، آتروفی عضلانی پرونئال و نوروپاتی ارثى حرکتی و حسی است.

سندروم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS)

CRPS معمولاً پس از یک آسیب یا عمل جراحی در دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود. این بیماری شامل آسیب عصبی است که انتقال سیگنال بین مغز و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم آن عبارتند از:

• درد سوزشی
• ورم
• تغییر در رنگ یا بافت پوست

CRPS می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد و ممکن است تحت تاثیر ژنتیک باشد.

اریتروملالژیا

اریتروملالژیا یک بیماری نسبتاً نادر است که باعث سرخی، حرارت و دردناک شدن پاها می‌شود و علت مشخصی ندارد. شدت این بیماری در افراد مختلف متفاوت است . درد می‌تواند پس از موارد زیر بدتر شود:

• ورزش کردن
• پیاده روی
• ایستادن
• قرار گرفتن در معرض گرما

نواقص و کمبودهای تغذیه

داغ شدن کف پا ناشی از تغذیه، در زمان‌های گذشته شایع‌تر بوده است اما هنوز هم در نواحی که قحطی یا بلایای دیگری تجربه می‌گردد، دیده می‌شود.

در جمعیت انسانی امروزی، به ویژه در میان سالمندان، ممکن است آسیب عصبی مربوط به کمبود تغذیه، در موارد زیر باشد:

• ویتامین ب- ۱۲
• ویتامین ب- ۶
• ویتامین ب- ۹ (فولات)

کمبود ویتامین‌های گروه b می‌تواند باعث داغ شدن کف پا و مشکل در هماهنگی عضلات شود.

کم خونی کمبود در گلبولهای قرمز سالم خون نیز ممکن است به علت کمبود ویتامین b باشد. از دیگر علائم کم خونی کمبود ویتامین، می‌توان به خستگی، سرگیجه و تنگی نفس اشاره کرد.

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید باعث تغییر تعادل هورمون‌ها در بدن شما می‌شود. این امر می‌تواند باعث ایجاد تورم شود که به اعصاب شما فشار وارد می‌کند. علائم تیروئید کم کار علاوه بر داغ شدن کف پا شامل خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست هستند.

بیماری‌های عفونی

داغ شدن کف پا می‌تواند یکی از علائم عفونت‌های مختلف باشد از جمله:

• بیماری لایم
• HIV
• سفلیس
• بیماری شینگل

اگر فکر می‌کنید دچار عفونت هستید و داغی کف پاها را تجربه می‌کنید، از پزشک خود درباره آزمایش‌های مربوطه سوال کنید.

پای ورزشکار

پای ورزشگاه یک عفونت قارچی مسری است که اغلب در ورزشکاران مشاهده می‌شود. همچنین با عنوان تینه آ پدیس نیز شناخته می‌شود و می‌تواند روی ناخن‌های پا و دست‌ها نیز اثر بگذارد.

یکی از شایع‌ترین علائم پای ورزشکار، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا احساس خارش بین انگشتان پا یا کف پا است. شما همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• تاول‌های ایجاد کننده خارش روی پاها
• ترک خوردگی و لایه لایه شدن پوست بین انگشتان پا یا کف پا
• خشکی پوست روی طرفین یا کف پاها
• جراحت پوست روی پا
• جدا شدن ناخن از بستر آن یا تغییر رنگ، ضخیم شدن و شکستن ناخن

بیماری کلیوی

وقتی عملکرد صحیح کلیه‌های شما متوقف شود، باعث ایجاد سموم در خون شما می‌گردد. این وضعیت منجر به تورم و خارش پاها می‌شود. همچنین می‌تواند موارد زیر را به دنبال داشته باشد:

• کاهش خروجی ادرار
• تنگی نفس غیر قابل انتظار
• بی‌حسی
• گیجی
• تشنج
• خستگی
• بیهوشی

بیماری شریان محیطی (PAD)

‏PAD شامل باریک شدن عروق خونی است که خون را به پاها می‌رسانند. علائم آن می‌تواند مشابه علائم نوروپاتی محیطی باشد؛ مانند داغ شدن کف پاها. این درد اغلب با راه رفتن یا ورزش کردن شروع می‌شود.

سندروم تونل تارسال

سندروم تونل تارسال به شرایطی گفته می‌شود که در آن عصبی که از مچ پا به سمت پایین کشیده می‌شود به دلیل تورم یا آسیب دیدگی، فشرده شود. این وضعیت می‌تواند باعث درد و سوزش در پا شود و تا قسمت بالای پاها انشعاب پیدا کند.

مهم است که قبل از دائمی شدن این آسیب عصبی، درمان سریع برای آن انجام شود.

قرار گرفتن در معرض سموم

قرار گرفتن در معرض سموم، فلزات سنگین و سایر مواد شیمیایی صنعتی برای طولانی مدت می‌تواند منجر به علائم نوروپاتی محیطی شود. داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری‌هایی مانند HIV یا تشنج نیز می‌توانند آسیب عصبی ایجاد کنند.

 شیمی درمانی

مواد داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای از بین بردن سلول‌های سرطانی نیز ممکن است عوارض جانبی، از جمله نوروپاتی محیطی داشته باشند. سایر عوارض جانبی عصبی و عضلانی شیمی درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس خستگی، داشتن درد یا احساس لرزش در عضلات
• کند شدن واکنش‌ها یا مهارت‌های حرکتی
• مشکلات تعادل و هماهنگی
• ضعف عضلانی
• درد

بارداری

زنانی که باردار هستند نیز ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند، احساس سوزش و حرارت در پا را تجربه کنند.

افزایش وزن روی پاها، به دلیل افزایش وزن طبیعی و افزایش مایعات کل‌بدن نیز ممکن است باعث افزایش حرارت در پاها در دوره بارداری شود.

یائسگی

یائسگی باعث ایجاد تغییرات هورمونی در بدن می‌شود که منجر به افزایش دمای بدن و گرم شدن پاها می‌گردند. اکثر خانم‌ها در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند.

عفونت قارچی

عفونت قارچی پای ورزشکار، یک عفونت قارچی شایع است که تخمین زده می‌شود در هر زمان، حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد دچار آن باشند. درمان سریع این عفونت بسیار مهم است زیرا می‌تواند به سرعت به سایر نواحی بدن و همچنین به افراد دیگر انتقال پیدا کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که شرایط زیر را تجربه کردید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید:

• اگر احساس داغ شدن کف پا در پاهای شما به صورت ناگهانی به وجود آمده باشد؛ بخصوص اگر احتمال آنکه در معرض نوعی سم قرار گرفته باشید وجود داشته است.
• اگر روی پای خود یک زخم باز دارید که به نظر می‌رسد دچار عفونت شده باشد؛ به خصوص اگر مبتلا به دیابت هستید.

اگر دچار شرایط زیر هستید برای مراجعه به مطب یک پزشک برنامه‌ریزی کنید:

• اگر با وجود چند هفته مراقبت‌های شخصی، داغ شدن کف پاها ادامه پیدا کرد.
• اگر متوجه شده‌اید که علائم در حال شدیدتر شدن و دردناک تر شدن هستند.
• اگر احساس می‌کنید که حرارت شروع به پخش شدن در پاهای شما می‌کند.
• اگر احساس انگشتان یا پای خود را به تدریج از دست می‌دهید.

اگر داغ شدن کف پاهای شما مداوم باشد یا علت مشخصی نداشته باشد ، باید پزشک معایناتی را انجام دهد تا مشخص شود که آیا علت، ناشی از بیماری‌های مختلفی که باعث نوروپاتی محیطی می‌شوند است یا خیر.

تشخیص

در صورت داشتن حرارت و درد در پاها به پزشک مراجعه کنید . پزشک شما ابتدا معاینات بدنی را انجام می‌دهد. معاینه بدنی می‌تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

• وجود مشکلات ساختاری در پاها
• عفونت قارچی
• قرمزی یا رنگ پریدگی پوست
• رفلاکس‌ها
• عدم احساس

سپس پزشک درباره سابقه پزشکی شما، از جمله داروهایی که مصرف می‌کنید، از شما سوال خواهد پرسید. پزشک از شما می‌پرسد که علائم شما چه موقع رخ می‌دهند و تا چه مدت ادامه دارند.

احتمالا پزشک آزمایش دیابت را برای شما تجویز می‌کند؛ زیرا این یکی از شایع‌ترین دلایل داغ شدن کف پا  است. احتمالا پزشک درباره اینکه آیا سابقه مصرف بیش از حد الکل دارید یا خیر نیز از شما سوال خواهد پرسید ؛ زیرا این نیز یکی دیگر از دلایل عمده داغ شدن کف پا است. همچنین ممکن است پزشک آزمایش‌های زیر را از شما بخواهد:

• هورمون تیروئید
• عملکرد کلیه
• کمبود ویتامین
• بیماری HIV
• سایر عفونت‌ها

اگر پزشکی به سندروم تونل تارسال مشکوک باشد، ممکن است آزمایش‌های عکس برداری نیز انجام شوند. احتمالاً پزشک کفش‌های شما را بررسی کند و از شما بخواهد راه بروید تا تنگ نبودن کفش‌ها و مناسب بودن آن‌ها را تایید کند.

پزشک همچنین درباره سایر علائم از شما سوال خواهد پرسید تا مشخص کند که آیا درگیر عفونت یا آسیب دیگری هستید یا خیر.

درمان داغ شدن کف پا

درمان حرارت پاها بسته به علت اصلی علائم، متفاوت است. درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

پیگیری مشکلات پزشکی اصلی

به عنوان مثال هنگامی که حرارت و حرارت پاها در اثر نوروپاتی دیابتی ایجاد شده باشد، ممکن است تنظیم سطح قند خون آن را تسکین دهد.

حرارت و گرمای پاها ناشی از بیماری‌های التهابی و مزمن نیز ممکن است با مدیریت این وضعیت‌ها و بیماری‌ها و دنبال کردن برنامه درمانی مناسب، برطرف شود.

تغییر دارو

گاهی اوقات تغییر داروها می‌تواند کمک کننده باشد؛ به ویژه درباره داروهای بیماری HIV که منجر به نوروپاتی می‌شوند. مهم است که تنها با مشورت پزشک داروها را تغییر دهید.

درمان‌های خانگی برای کاهش درد

درباره این نوع از درد، مراجعه به پزشک اهمیت بسیاری دارد اما مواردی وجود دارند که می‌توانید برای بهبود موقت یا نسبی، در خانه امتحان کنید:

• برای چند دقیقه پاهای خود را در آب سرد یا یخ حمام قرار دهید. با این حال این کار برای افراد مبتلا به اریتروملالژیا توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است به پوست آنها آسیب برساند.
• پای خود را در نمک‌های اپسون یا یا محلول آب سیب بگذارید. اگر مبتلا به دیابت هستید، قبل از امتحان این روش درمانی از پزشک خود سوال کنید.
• مکمل زردچوبه مصرف کنید. کورکومین موجود در زردچوبه باعث تسکین دردهای عصبی می‌شود. کورکومین دارای اثرات محافظتی ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی است. همچنین تصور می‌شود که به علائم عصبی کمک کند.
• کرم موضعی حاوی لیدوکائین یا کپسایسین استفاده کنید . ممکن است یک محلول زنجبیل خانگی و زردچوبه نیز مفید باشد. یک پژوهش نشان داده است که چسب لیدوکائین در کاهش درد ناشی از اریتروملالژیا بسیار موثر است.
• برای کمک به بهبود جریان و گردش خون، خود را ماساژ دهید.