درمان چرخش پنجه پا به داخل در کودکان

چرخش پا به داخل زمانی ایجاد می شود که یک کودک هنگام راه رفتن یا دویدن، پای خود را به جای سمت جلو به داخل بچرخاند. در اصطلاح به این شرایط «پنجه خمیده به داخل» گفته می شود. چرخش پا به داخل اغلب توسط والدین در هنگام راه افتادن بچه مشاهده می شود، اما کودکان در سنین مختلف و به دلایل متعدد ممکن است به این مشکل دچار شوند.

گاهی اوقات، چرخش شدید پا به داخل می تواند باعث شود کودکان تلوتلو خورده یا در هنگام راه رفتن انگشتان پای آنها به پاشنه پای دیگر گیر کند. چرخش پنجه پا به داخل معمولاً باعث ایجاد درد نمی شود، و این شرایط نمی تواند باعث ابتلای فرد به آرتروز شود.

در اکثر کودکان کمتر از 8 سال، چرخش پا به داخل بطور خودکار بدون نیاز به استفاده از آتل، بریس، عمل جراحی، یا سایر روش های درمانی بر طرف می شود. به هر حال در صورتی که کودک به خاطر چرخش پا به داخل با درد، ورم یا لنگیدن مواجه شود، این شرایط می بایست توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.

علت ها و دلایل

دلایلچرخش پنجه پا به داخل در کودکان بستگی به محل تمرکز تغییر ایجاد شده دارد. شرایط زیر می تواند باعث ایجاد مشکل چرخش پا به داخل شود:

• چرخش پا (متاتارسوس ادکتوس)
• چرخش استخوان درشت نی (تورشن تیبیا)
• چرخش استخوان ران (آنته ورژن فیمورال)

هر یک از این شرایط می توانند ریشه فامیلی داشته باشند. علاوه بر این مشکلات مشاهده شده در این حالت می توانند به سادگی به صورت خود به خود یا به همراه سایر مشکلات ارتوپدی ایجاد شوند. پیش گیری از ایجاد این مشکل معمولاً ممکن نیست، زیرا این مشکل ریشه ژنتیک دارد که کنترل آن امکان پذیر نیست.

متاتارسوس ادکتوس 

متاتارسوس ادکتوس زمانی ایجاد می شود که پای کودک به سمت داخل از قسمت میانی پا تا ناحیه انگشتان خم شود. بعضی از موارد ایجاد این مشکل خفیف و قابل انعطاف است، در حالی که سایر موارد آن می تواند واضح تر و شدید تر باشد. موارد شدید این مشکل می تواند با مشکل پا چنبری شباهت داشته باشد.

مشکل متاتارسوس ادکتوس در اکثر موارد به خودی خود در طول 4 تا 6 ماه بهبود پیدا می کند. برای کودکانی که در سنین 6 تا 9 ماهگی با مشکلات شدید در این رابطه مواجه باشند، می توان از آتل یا کفش های خاص با نسبت موفقیت بالا استفاده کرد. در این شرایط به ندرت نیاز به عمل جراحی برای درمان مشکل کودک وجود دارد.

تورشن تیبیا

تورشن تیبیا زمانی ایجاد می شود که بخش پایین پا (استخوان تیبیا) به سمت داخل چرخش کند. این شرایط می تواند قبل از تولد با تطبیق حالت پا با وضعیت رحم مادر ایجاد شود. پس از تولد، پای کودک باید به تدریج چرخش کند تا به محل صحیح خود برسد. در صورتی که ناحیه پایین پا صاف نشود، نتیجه حاصل از این شرایط می تواند ایجاد مشکل تورشن تیبیا باشد.

هنگامی که کودک راه رفتن خود را آغاز می کند، به این دلیل که استخوان تیبیا به سمت داخل چرخش کرده، پای کودک نیز به سمت داخل چرخش خواهد کرد. به تدریج با بلندتر شدن استخوان تیبیا، این مشکل معمولاً بر طرف می شود.

در اکثر موارد تورشن تیبیا بدون نیاز به استفاده از درمان های خاص بر طرف می شود و وضعیت آن بطور کامل قبل از رسیدن به سن وارد شدن کودک به دبستان درمان می گردد. توجه داشته باشید که استفاده از اسپلینت، کفش های مخصوص، و برنامه های حرکتی نمی تواند به رفع این مشکل کمک کند. در صورتی که مشکل کودک بر طرف نشد، ممکن است از عمل جراحی در سنین حداقل 8 تا 10 سالگی برای موارد شدید چرخش که باعث ایجاد مشکل در راه رفتن کودک شده، استفاده شود.

آنته ورژن فیمورال 

آنته ورژن فیمورال (که گاهی اوقات به عنوان تورشن شدید فیمورال نیز شناخته می شود) زمانی ایجاد می گردد که استخوان ران (فیمور) به سمت داخل چرخش کند. این مشکل معمولاً در حدود سنین 5 یا 6 سالگی نمایان می شود. در این حالت بخش انتهای بالای استخوان ران (نزدیک لگن) چرخش کرده و امکان حرکت لگن به سمت داخل را بیشتر از حرکت آن به سمت خارج فراهم می کند. این شرایط باعث می شود که زانو و پا در زمان راه رفتن به سمت داخل چرخش داشته باشند. کودکان مبتلا به این مشکل معمولاً در یک حالت خاص می نشینند که در این حالت زانوهای آنها خم شده و پاها از پشت سر دیده می شود(حالت w).

آنته ورژن فیمورال در اکثر کودکان با افزایش سن به صورت خود به خود درمان می شود. مطالعات انجام شده در این حوزه نشان می دهد استفاده از کفش های مخصوص، بریس، و تمرین های حرکتی نمی تواند به بر طرف شدن این مشکل کمک نماید. همچنین استفاده از عمل جراحی معمولاً زمانی در نظر گرفته می شود که کودک به سنین بالاتر از 9 یا 10 سال رسیده باشد و شدت مشکل به حدی باشد که باعث ایجاد اختلال در وضعیت راه رفتن و قدم زدن عادی شود. مشابه استفاده از عمل جراحی برای تورشن تیبیا، برای درمان آنته ورژن فیمورال، استخوان فیمور بریده شده و به محل مناسب آن باز گردانده می شود.

راه ها و روش های درمان

روش های درمانی قابل استفاده برای متاتارسوس ادکتوس

برای درمان چرخش پنجه پا به داخل در کودکان، پزشک خانوادگی، متخصص کودکان یا پزشک عمومی، متخصص بیماری های پا می توانند به شما توصیه کنند کودک خود را از نشستن در حالت غیر عادی منع کنند، زیرا این شرایط می تواند باعث تشدید مشکل شود. در صورتی که کودک در هنگام راه رفتن مشکل دارد، استفاده از گیت پلیت می تواند به کاهش علائم مربوط به این مشکل کمک نماید. استفاده از این ابزار برای کودکان بزرگتر می تواند وضعیت چرخش پا به داخل را کاهش دهد. علاوه بر این استفاده از بریس و کفش های مخصوص نیز می تواند تاثیرات محدود بر وضعیت مشکل داشته باشد. برای کودکانی که با مشکل شدید چرخش پا به داخل مواجه هستند، می توان از عمل جراحی استفاده کرد. در این حالت جراح از روش استئوتومی برای بریدن استخوان فیمور یا استخوان ران و چرخش آن به سمت خارج استفاده می کند. به این ترتیب جهت پا به سمت جلو قرار گرفته و مشکل بر طرف می شود.

روش های درمانی قابل استفاده برای تورشن تیبیا

در صورتی که وضعیت راه رفتن کودک باعث نگرانی والدین شود، می توان از گیت پلیت برای کاهش علائم مشکل چرخش پنجه پا به داخل در نتیجه تورشن داخل استخوان فیمورال استفاده کرد. استفاده از گیت پلیت کودک را مجبور می کند که در حالت عادی راه رود. همچنین استفاده از بریس ها و کفش های مخصوص می تواند تاثیرات محدود بر رفع مشکل داشته باشد. یکی از روش های درمانی که برای چند دهه در این رابطه استفاده می شود، استفاده از میله فلزی است که به هر دوی کفش ها متصل می شود. در این حالت کفش ها به خاطر میله قرار گرفته در آنها به صورتی بر روی زمین قرار می گیرند که پای کودک به سمت جلو باشد. به هر حال استفاده از این نوع بریس می تواند گران باشد و اغلب کودکان علاقه ای به استفاده از آن ندارند. معمولاً پزشکان از روش های درمانی خاص برای تورشن داخلی تیبیا استفاده نمی کنند و این مشکل با گذشت زمان خود به خود درمان می شود. به هر حال در تعداد کمی از کودکان، چرخش ایجاد شده هیچگاه بر طرف نمی شود. در صورتی که چرخش استخوان تیبیا شدید باشد، می توان با استفاده از روش های جراحی، استخوان تیبیا را بریده و زاویه آن را به سمت خارج اصلاح نمود. به این ترتیب پای فرد وضعیت عادی خود را به دست خواهد آورد. توجه داشته باشید که در موارد نادر از این عمل جراحی استفاده می شود. برای انجام این عمل جراحی لازم است با پزشک خانوادگی کودک یا جراح متخصص پا به دقت مشورت شود.

روش های درمان قابل استفاده برای آنته ورژن فیمورال

موارد ساده آنته ورژن فیمورال در کودکان می تواند با استفاده از تمرین های حرکتی کششی غیر فعال درمان شود. در صورتی که مشکل آنته ورژن فیمورال بهبود پیدا نکرد (به این معنی که پای بیمار صاف نشده یا به موقعیت طبیعی باز نگشت)، ممکن است نیاز به استفاده از اسپلینت و یا آتل برای فرد وجود داشته باشد. پزشک متخصص در این رابطه می تواند اطلاعات لازم را درباره زمان استفاده از این ابزارها در اختیار شما قرار دهد و این موضوع در حالی است که بسیاری از افراد تصور می کنند اگر پاهای کودک در سنین 4 تا 6 ماهگی به سمت داخل چرخش داشت، لازم است استفاده از این ابزارها شروع شود. به هر حال استفاده از این ابزارها باید قبل از رسیدن کودک به سنین عادی راه رفتن متوقف شود. در صورتی که کودک پس از استفاده از این ابزارها نیز با مشکل مواجه بود، این شرایط نباید هیچ اختلالی در ارتباط با دویدن و بازی کردن کودک ایجاد کرده و کودک نباید هیچگاه احساس درد داشته باشد. یک روش جایگزین برای این ابزارها استفاده از چکمه های مخصوص است که کودک را مجبور می کند پای خود را به سمت جلو بگیرد. به هر حال توجه داشته باشید که چرخش بیش از حد پا می تواند با پوشیدن این کفش ها تشدید شود و این موضوع دلیل اصلی استفاده از ابزارهای ارتوپدی است. اما در اکثر موارد معمولاً نیازی به انجام عمل جراحی نیست.