بروسیت پشت پاشنه پا (بورسیت رتروکالکانه) و بورسیت پشت آشیل پا هر دو انواع شایعی از بورسیت هستند که می‌توانند باعث درد در پشت پا، درست بالای پاشنه پا شوند. این درد، که غالبا با تورم همراه است، هنگامی رخ می دهد که یک یا هر دو بورس (یا کیسه سینوویال) پشت پاشنه تحریک و ملتهب شوند.
از آنجا که بوروسیت پاشنه پا با مشکلات مربوط به تاندون آشیل (که نوار بلندی از بافت فیبری است که پشت پاشنه پا را به عضله ساق پا متصل می‌کند) علائم مشابهی دارند، این دو مشکل گاهی اوقات با هم اشتباه گرفته می‌شوند.
گاهی اوقات هم، مشکلات تاندون آشیل ممکن است باعث بورسیت شود. به عنوان مثال، گرفتگی عضلات ساق پا ممکن است باعث شود که نقطه‌ای که تاندون آشیل وارد پاشنه پا می‌شود برای مدتی طولانی کشیده شود. این کشیدگی می‌تواند منجر به اصطکاک و تحریکی شود که در نهایت منجر به بورسیت می‌شود.
بورسیت پشت پاشنه پا معمولا به درمان‌های خانگی پاسخ می‌دهد. این درمان‌ها شامل:
• بستن پاشنه پا و مچ پا
• بالا نگه داشتن پا
• قرار دادن یخ در ناحیه پاشنه پا برای چندین بار در روز
• استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نیاز به نسخه
• پوشیدن کفشی که اندکی پاشنه دارد
متخصصین کلینیک چند تخصصی پای (پدورتیک) امید همچنین ممکن است به شما پیشنهاد کنند که از از کفی‌های پاشنه آماده در بازار یا کفی‌های کفش سفارشی استفاده کنید. اگر درمان‌های خانگی و کفی کفش کمکی نکند، و در صورتی که خطری ایجاد نشود، ممکن است پزشک توصیه کند تزریق استروئید انجام دهید. همچنین در صورتی که تاندونیت اشیل داشته باشید ممکن است پزشک از شما بخواهد که از بریس استفاده کنید یا مدتی پایتان را گچ بگیرید. فیزیوتراپی نیز می‌تواند به تقویت نواحی اطراف پاشنه و مچ پا کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفن‌های02188801800 و 09107803155 تماس حاصل فرمایید.
علت بورسیت پاشنه پا
علل و عوامل خطر بورسیت پشت پاشنه پا در زیر آورده شده است. شناسایی علت زمینه‌ای تورم بورس به انتخاب راهکارهای مناسب برای درمان کمک می‌کند .
استفاده مکرر از مچ پا
بورسیت پشت پاشنه پا اغلب ناشی از “آسیب‌دیدگی‌های جزئی” مکرر است. این آسیب‌دیدگی‌های جزئی اغلب به خاطر راه رفتن، پریدن و یا دویدن بیش از حد اتفاق می‌افتند. دویدن روی سربالایی، که باعث می‌شود پا خیلی خم شود، به خصوص می‌تواند باعث تحریک بورس پشت پاشنه پا شود. افرادی که به طور ناگهانی برنامه‌های ورزشی خود را بدون انجام حرکات کششی مناسب و آمادگی عضلات تشدید می‌کنند، ممکن است دچار بورسیت پشت پاشنه پا شوند. به طور کلی، این مشکل اغلب با استفاده بیش از حد از محل اتصال تاندون آشیل، یعنی جایی که بافت رشته‌ای تاندون آشیل به پاشنه پا متصل می‌شود ارتباط دارد.
کفش نامناسب
پوشیدن کفش‌های نامناسب و یا تنگ ممکن است موجب تحریک و التهاب پاشنه پا شود. کفش‌هایی که به پشت پاشنه فشار وارد می‌کنند، علت اصلی بروز بورسیت پشت آشیل هستند.
ناهنجاری‌های پا یا مچ پا
ناهنجاری در پا یا مچ پا احتمال بروز بورسیت پشت پاشنه پا را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، در برخی از افراد ممکن است برجستگی غیر طبیعی بالای پاشنه خود داشته باشند، که با عنوان ناهنجاری هاگلند شناخته می‌شود؛ این وضعیت احتمال تحریک بورس را زیادتر می‌کند.
آسیب‌دیدگی‌های قبلی
وارد آمدن یک ضربه یا جراحت به پاشنه پایی که از قبل آسیب دیده، مانند برخورد ناگهانی پشت پاشنه پا با یک جسم سخت، می‌تواند باعث شود بورس (کیسه سینوویال) پر از مایع شود، که این به نوبه خود می‌تواند باعث تحریک و التهاب غشای سینوویال شود. با وجود این که بدن معمولا مایع را دوباره جذب می‌کند، اما غشا ممکن است ملتهب باقی مانده و باعث بروز علائم بروسیت شود.
مشکلات زمینه‌ای دیگر
بورس پشت پاشنه پا ممکن است در اثر مشکل دیگری مانند آسیب‌دیدگی تاندون آشیل، استئوارتریت، آرتریت روماتوئید، نقرس بیماری شبه نقرس (نقرس کاذب )، ملتهب شود. در این موارد، درمان بورسیت باید همراه با درمان بیماری زمینه‌ای انجام شود.
عفونت
بورسیت چرکی پشت پاشنه پا، که به علت عفونت ایجاد می‌شود، چندان معمول نیست. عفونت ممکن است از طریق یک بریدگی ، سوراخ ، تاول و حتی نیش حشرات به بورس برسد. گاهی ممکن است بورسیت عفونی باشد اما باز نباشد ( راهی برای خروج عفونت نداشته باشد). در این موارد ممکن است سطح زخم به سرعت بهبود یابد، اما باکتری‌ها هنوز در بورس فعال باشند.
برخی از بیماری‌ها و داروها سیستم ایمنی افراد را سرکوب کرده و باعث می‌شوند آنها بیشتر مستعد ابتلا به بورسیت عفونی باشند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به سرطان، اچ آی وی یا ایدز، لوپوس، اعتیاد به الکل، بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD) و دیابت، بیشتر احتمال دارد که به بورسیت چرکی مبتلا شوند.
سابقه التهاب بورس
بیمارانی که در گذشته به بورسیت مبتلا شده باشند، بیشتر احتمال دارد که مجددا دچار آن شوند.
گاهی ممکن است بورس پشت پاشنه پا در اثر چند علت متفاوت ایجاد شده باشد. در چنین مواردی، درمان باید همه علل را مورد توجه قرار دهد.
علائم بورسیت پاشنه پا
در اینجا فهرستی از علائم و نشانه‌های شایع بورسیت پشت پاشنه پا را ارائه می‌کنیم. تشخيص و درمان زود هنگام علائم مي‌تواند از مزمن شدن بورسیت پشت پاشنه پا جلوگيري کند.
تورم
بورس پشت پاشنه پا ، پشت تاندون آشیل واقع شده است، درست بالای جایی که تاندون به استخوان پاشنه متصل می‌شود. التهاب بورس، باعث می‌شود بافت نرم قابل رویت نزدیک بالای استخوان پاشنه دچار تورم شود.
شایان ذکر است که علائم بورسیت پشت آشیل ، که بین تاندون آشیل و پوست قرار دارد، ممکن است کمی متفاوت باشد: در این حالت ممکن است تورم چشمگیرتر بوده، و مثل یک توده سخت در پشت پاشنه به نظر برسد. همچنین بورسیت پشت آشیل بیشتر از بورسیت پشت پاشنه پا باعث قرمزی پوست پشت پاشنه می‌شود.
درد و تحریک‌پذیری
درد و تحریک‌پذیری معمولا به مرور زمان و به آرامی ایجاد می‌شود. وارد کردن فشار به پشت پاشنه می‌تواند موجب درد شود. پوشیدن کفش ممکن است آزار دهنده باشد. ممکن است پشت پاشنه دردناک باشد. زمانی که پا به سمت جلو یا عقب خم شود ، درد افزایش می‌یابد ، زیرا این کار باعث می‌شود بورس متورم فشرده شود. فرد مبتلا به بورسیت پشت پاشنه پا ممکن است هنگامی که روی پنجه پا می‌ایستد احساس درد داشته باشد.
تب
تب و یا لرز علاوه بر علائم دیگر بورسیت می‌توانند نشانه‌ای از عفونت باشند. اگرچه بورسیت به ندرت عفونی می‌شود، اما مشکلی جدی است و بیماران لازم است برای درمان ان به دقت مراقبت‌های پزشکی لازم را دنبال کنند تا از پخش شدن عفونت جلوگیری شود.
بیمارانی که دچار تورم، درد و حساسیت و تحریک‌پذیری بورس هستند باید علائم را درمان کنند تا از بروز مشکلات بیشتر در اینده جلوگیری کنند. اگر بیماری احتمال می‌دهد که علائم او نشانگر بورسیت عفونی است، لازم است فورا با پزشک خود تماس بگیرد.
تشخیص
قبل از تشخیص بورسیت پشت پاشنه پا، پزشک باید احتمال وجود سایر مشکلات مانند آرتروز، شکستگی یا تومور را بررسی کند. یک پزشک همچنین باید بفهمد آیا خود تاندون آشیل منبع درد هست یا نه. برای تشخیص، پزشک از بعضی یا تمام روش‌های تشخیصی زیر استفاده خواهد کرد:
صحبت کردن با بیمار
پزشک از بیمار در مورد سابقه پزشکی او سوال کرده و از او می‌خواهد تا درباره علائم و نشانه‌ها، الگوی درد و تورم و نحوه تاثیر آن بر شیوه زندگی خود توضیح دهد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است از خانم‌ها درباره نوع کفش‌هایی که می‌پوشند و ورزش‌هایی که انجام می‌دهند سوال کند. علائم گزارش شده توسط بیمار برای تشخیص و درمان مهم هستند. پزشک همچنین درباره درمان‌های خانگی که به تخفیف علائم بیماری کمک کرده‌اند سوال می‌کند.
معاینه بالینی
پزشک پای بیمار را برای بررسی وجود تورم، حساسیت به لمس و درد و نیز دامنه حرکتی آن معاینه می‌کند. همچنین ممکن است از بیمار بخواهد تا پنجه پای خود را کشیده ، پا را به سمت بالا خم کند و روی پنجه پایش بایستد.
آزمایش‌های تصویربرداری مانند تصیربرداری با اشعه ایکس، ام آر آی و سونوگرافی
اگر درد پاشنه به درمان‌های خانگی پاسخ ندهد، ممکن است پزشک تصویربرداری اشعه ایکس را تجویز کند. این تصاویر می‌توانند ناهنجاری‌های استخوانی پاشنه و استخوان‌رست‌هایی که در ناحیه اتصال تاندون آشیل ایجاد شده‌اند را نشان دهند. اگردرد و/ یا تورم کمی بالاتر ( از پاشنه) و در داخل تاندون آشیل باشد، ممکن است لازم باشد ام آر آی انجام شود تا بفهمند آیا تاندون فقط دچار التهاب است و یا پارگی مزمنی نیز در تاندون وجود دارد.
آسپیراسیون و آزمایش‌های دیگر
اگر پزشک به شدت به عفونی شدن بورسیت مشکوک باشد، ممکن است آسپیراسیون انجام دهد، که طی آن مقداری از مایع داخل بورس با سوزن و سرنگ کشیده می‌شود. این کار هم باعث کاهش فشار و ایجاد راحتی برای بیمار شده و هم می‌توان مایع به دست آمده را آزمایش کرد تا احتمال عفونی بودن آن بررسی شود.
آزمایش‌های معمول برای تشخیص عفونت عبارتند از:
• رنگ آمیزی گرم. ازمایش رنگ‌آمیزی گرم برای این انجام می‌شود که بفهمند آیا باکتری‌های مضر خاصی در نمونه تحت ازمایش وجود دارند یا خیر. با این حال، این ازمایش قابلیت تشخیص تمام باکتری‌ها را ندارد، و بنابراین حتی اگر جواب آن منفی باشد، به این معنا نیست که احتمال بورسیت عفونی کاملا منتفی شده باشد.
• شمارش گلبول‌های سفید. بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید خون در مایع سینوویال بورس نشانه عفونت است.
• آزمایش سطح گلوکز. پایین‌تر بودن زیاد سطح گلوکوز از حد طبیعی ممکن است نشانه عفونت باشد.
درمان خانگی بیماری بورسیت پاشنه پا
در بسیاری از موارد بورسیت پشت پاشنه پا و بورسیت پشت اشیل را می‌توان در خانه درمان کرد. اگر درمان‌های خانگی پاسخگو نباشند ، پزشک می‌تواند یک یا چند درمان دیگر را (که در زیر شرح داده شده ) توصیه نماید. به افرادی که می‌خواهند بورسیت پاشنه پای خود را در خانه درمان کنند توصیه می‌شود:
کفش‌های راحتی بپوشند که به خوبی از پا محافظت می‌کنند
با اجتناب از پوشیدن کفش‌هایی که به پشت پاشنه فشار وارد می‌کنند و انتخاب کفش‌های راحتی که به خوبی از پا محافظت می‌کنند می‌توان اصطکاک را در پاشنه به حداقل رساند. به ویژه استفاده از کفش‌هایی که “Achilles punch” دارند، شیاری ( فرورفتگی‌ای) در لبه پشت کفش برای محافظت از تاندون آشیل، می‌تواند مفید باشد. (“Achilles punch” تقریبا در تمام کفش‌هایی که برای دویدن طراحی شده‌اند وجود دارد.)
استراحت
برای کاهش التهاب استراحت دادن به پا به طور مکرر ضروری است. پزشکان معمولا به مریض‌ها توصیه می‌کنند که این چهار راه کاریعنی : استراحت، استفاده از یخ، بستن پا و بالا بردن پا را به کار ببرند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نیاز به نسخه، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز می‌توانند به کاهش درد پاشنه و التهاب ناشی از بورسیت پشت پاشنه پا کمک کنند.
داروهایی که نیاز به تجویز پزشک دارند
هنگامی که بورسیت با روش‌های خانگی درمان نشود، ، یا علائم بورسیت عفونی وجود داشته باشد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است احتمال وجود مشکلات دیگر را بررسی کرده و یک یا چند درمان دیگر که در زیر توضیح داده شده است را به بیمار توصیه نماید.
استفاده از آرتز
استفاده از یک ارتز مانند یک کفی پاشنه پا، مکانیزم حرکتی پا را بهبود داده و باعث کاهش ناراحتی بورس پشت پاشنه پا شود.(بسیاری از مردم نیاز به استفاده از آرتز خاصی ندارند، بلکه کافی است پوشیدن کفش‌هایی که ساختاری سفت در ناحیه پاشنه و مچ پا دارند را کنار گذاشته و در عوض از کفش‌های راحتی که به خوبی از پاها محافظت می‌کنند استفاده کنند.)
حرکات کششی و فیزیوتراپی
فیزیوتراپی درمان بسیار موثری برای درمان بورسیت پاشنه است. این روش نه تنها به کاهش درد کمک می‌کند، بلکه باعث تقویت پاشنه پا شده و بدین طریق از بروز مجدد التهاب در آینده جلوگیری می‌کند. بیمار باید حتما پس از برطرف شدن درد، به صورت منظم انجام یک سری حرکات کششی را ادامه دهد .
داروهای موضعی
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موضعی و چسب‌های لیدوکائین به اندازه داروهای خوراکی معمول نیستند، اما گاهی تجویز می‌شوند، مخصوصا برای بیمارانی که می‌خواهند عوارض جانبی ایجاد شده از داروها برای دستگاه گوارش را به حداقل برسانند. استفاده از داروهای موضعی رو به افزایش است، هرچند هنوز درباره توانایی آنها در درمان بورسیت به خوبی تحقیق نشده است.
آسپیراسیون
آسپیراسیون برای خارج کردن مایع از بورس متورم، با استفاده از سوزن و سرنگ انجام شده و اغلب می‌تواند فشار را در آن ناحیه کاهش دهد.
تزریق کورتیکواستروئید (کورتون)
تزریق کورتون اگرچه برای همه بیماران استفاده نمی‌شود، اما می‌تواند علائم را به سرعت کاهش دهد. این روش اگرچه موثر است، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که انجام این تزریقات با تحلیل تاندون آشیل ارتباط دارد ، بنابراین پس از تزریق برای جلوگیری از آسیب دیدن تاندون، باید از انجام حرکات کششی و پیاده‌روی اجتناب کرد. معمولا به عنوان یک اقدام احتیاطی، برای محافظت از تاندون آشیل، پس از تزریق برای مدتی باید پا را بی‌حرکت نگه داشت.
امواج ماوراء صوت
استفاده از امواج صوتی و امواج ماورائ صوت می‌تواند باعث به وجود آمدن لرزش در پوست شود که ممکن است جریان خون و روند بهبودی را تقویت کند. بیماران در طول انجام این درمان که معمولا در کلینیک فیزیوتراپی انجام می‌شود احساس ناراحتی نخواهند داشت.
آنتی‌بیوتیک
فقط برای درمان بورسیت عفونی نیاز به استفاده از انتی‌بیوتیک است. نوع آنتی‌بیوتیکی که برای درمان انتخاب می‌شود، بستگی به نوع میکروبی دارد که باعث عفونت بورس شده است. انتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای درمان اکثر افرادی که به بورسیت عفونی مبتلا شده‌اند بسیار موثرند. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و تزریق داخل وریدی انتی‌بیوتیک باشد.
ورزشی که می‌تواند به بهبود بورسیت پاشنه پا کمک کند
در اینجا حرکتی کششی را به شما معرفی می‌کنیم که میتوانید برای بهبود بورسیت پاشنه پای خود انجام دهید. با این حال، پیش از انجام آن، حتما با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید چرا که ورزش کردن بدون نظارت یک شخص حرفه‌ای ممکن است شرایط شما را بدتر کند:
- روبروی یک دیوار بایستید در حالی که کف پایی که دچار مشکل بورسیت پاشنه است کاملا روی زمین قرار گرفته است. به سمت دیوار مایل شوید تا جایی که کشش خفیفی را در تاندون اشیل همان سمت بدن احساس کنید.
- برای 20 تا 60 ثانیه در حالت کشش باقی مانده و سپس به موقعیت اولیه برگردید.
- کشش را در حالتی که زانوها را از هم باز کرده‌اید و سپس با زانوهای خمیده نیز انجام دهید.
- برای به حداکثر رساندن سود این تمرینات کششی، مراحل بالا را به دفعات در چندین ست، چندین بار در طول روز انجام دهید. از کشش‌های تکانه‌ای، یعنی ناگهانی و تند و سریع پرهیز کنید.
جراحی
اگرچه این حالت نادر است، اما در بعضی موارد حاد بورسیت پشت پاشنه پا، شاید لازم باشد برای درمان جراحی بورسکتومی انجام شود که در آن بورس مشکل دار از پشت قوزک پای بیمار برداشته می‌شود. جراحی می‌تواند موثر باشد، اما عمل کردن روی این ناحیه استخوانی ممکن است باعث بروز عوارضی مثل مشکلاتی در بهبود یافتن پوست در ناحیه برش جراحی شود.
علاوه بر خارج کردن بورس، پزشک ممکن است از جراحی برای درمان مشکلات دیگری که به نحوی با بورسیت پشت پاشنه پا مرتبطند استفاده کند. به عنوان مثال، جراح یک لایه استخوان از پشت پاشنه برمی‌دارد تا مکانیزم پا را تغییر داده و در اینده از اصطکاک کاسته شود. هرگونه خار استخوانی ( استخان‌رست) که در ناحیه اتصال تاندون آشیل به پاشنه وجود داشته باشد نیز برداشته می‌شود.
چه زمانی فعالیت عادی زندگی را از سر بگیریم؟
فارغ از این که چه درمان محافظه‌کارانه‌ای انجام شده باشد، بیمار حتما باید تا زمانی که درد و تورم اطراف پشت پاشنه پا کاملا برطرف شود صبر کند و سپس فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرد. این زمان ممکن است هفته‌ها طول بکشد. پس از آن که عوارض برطرف شدند، بیمار می‌تواند به تدریج به سطح فعالیتی که پیش از بروز بورسیت پاشنه پا داشته برگردد.
بازگشت به فعالیت‌هایی که باعث اصطکاک و یا فشار روی بورس می‌شوند تا قبل از بهبود آن باعث می‌شوند عوارض بورسیت مجددا عود کنند.
