بررسی نحوه راه رفتن

نحوه ی راه رفتن عبارت است از تمامی حرکاتی که فرد برای رساندن بدن خود از یک نقطه به نقطه ای دیگر، انجام می دهد. معمولا افراد به وسیله ی راه رفتن این کار را انجام می دهند ولی می توان برای رفتن به نقطه ای دیگر، از دویدن، پریدن، و غیره استفاده کرد. تحلیل نحوه ی راه رفتن، روشی برای ارزیابی چگونگی قدم برداشتن و دویدن افراد است که می تواند اختلالات بیومکانیکال را آشکار کند.

اختلالات بیومکانیکی چیست؟

توانایی راه رفتن صحیح، برای جلوگیری از ایجاد آسیب ضروری است. داشتن مفاصل با تحرک پذیری لازم و عضلات قدرتمند برای تامین نیروی مورد نیاز، برای ایجاد یک چرخه ی قدم برداشتن کارآمد و مناسب، ضروری اند. در صورت خشک بودن مفاصل (که معمولا به علت سفتی عضلات ایجاد می شود)، کم بودن دامنه ی حرکتی و یا ضعف در عضلات، بدن مجبور است به نحوی این مشکلات را جبران کند که این امر باعث ایجاد اختلالات بیومکانیکی می شود.

نمونه هایی از این اختلالات بیومکانیکال عبارت اند از :

• چرخیدن مچ پا به داخل
• چرخیدن مچ پا به خارج
• افزایش زاویه ی Q
• گیر افتادگی مفصل ران (بالا تر بودن یکی از دیگری)
• محدودیت حرکتی در مچ پا، مثلا کوتاه بودن تاندون پشت ساق پا
• کجی استخوان لگن که ممکن است به صورت قدامی،خلفی و یا جانبی  باشد

مشکلات بیومکانیکال مانند آن چه گفته شد، معمولا به دلیل عدم تعادل عضلات به وجود می آیند (عضلات سفت شده در مقابل عضلات ضعیف)، همچنین مشکلات ساختاری نیز می توانند منجر به این عوارض شوند؛ از جمله تفاوت در طول پاها که باعث بالا افتادگی مفصل یکی از ران ها می شود.

تحلیل نحوه راه رفتن

آنالیز نحوه راه رفتن معمولا توسط یک فرد متخصص انجام می شود، مانند متخصص بیماری های پا و یا فیزیوتراپیست، اگر چه امروزه این روش در حال گسترش بوده و متخصصین تربیت بدنی و فروشگاه های ورزشی نیز در حال توسعه ی  تجهیزات خود و فراهم کردن امکانات مورد نیاز برای انجام این روش می باشند.

تحلیل نحوه ی راه رفتن معمولا در حالی انجام می شود که فرد در حال راه رفتن یا دویدن بر روی تردمیل است. در برخی موارد، فرد متخصص تحلیل خود را تنها با مشاهده ی فرد انجام داده و تمرکز او بر روی پا ها، مچ پا، زانو ها و ران های او خواهد بود. در موارد حرفه ای در، یک دوربین فیلم برداری در پشت تردمیل نصب می شود که با کمک آن چرخه ی گام برداری فرد را ضبط می کنند. بدین صورت پس از انتقال فیلم به رایانه، می توان از حرکت آهسته و یا نگه داشتن فیلم برای ارزیابی دقیق تر الگوی راه رفتن یا دویدن فرد استفاده کرد. این روش از آنالیز نحوه ی راه رفتن، معمولا بر روی کف و مچ پا ها متمرکز است.

ضعف های بیومکانیکال باعث آسیب های زیادی می شوند. دونده ها و دیگر ورزشکارانی که زیاد می دوند یا می پرند، باید با استفاده از تحلیل نحوه ی راه رفتن، مطمئن شوند که در روش راه رفتن آن ها مشکلی نبوده و همچنین از کفش های مناسب استفاده کنند تا از آسیب های احتمالی ناشی از استفاده ی بیش از حد از پا ها، تا حد امکان جلوگیری شود. در زیر به تعدادی از آسیب های ناشی از استفاده ی بیش از حد از پا ها که با نحوه ی غلط راه رفتن ارتباط دارند اشاره می شود :

• درد ساق پا
• فاسئیت پلانتار (التهاب نیام کف پایی)
• سندرم نوار ایلیوتیبیال (زانوی دوندگان)
• تاندونیت کشکک زانو (زانوی پرشگران)
• درد پاتلوفمورال (کشککی رانی) زانو
• تاندونیت آشیل
• کمر درد

یک راه برای تشخیص پیچیدگی مچ پا به داخل یا خارج و یا صاف بودن آن، بررسی کفش های تمرینی است. این کفش ها باید مدت زمان زیادی پوشیده شده باشند تا الگویی از پای شما در کف آن ایجاد شده باشد.

چرخه گام برداری در راه رفتن و دویدن

چرخه ی گام برداری، الگوی تکراری و متوالی راه رفتن و یا دویدن است. این چرخه به دو مرحله اصلی تقسیم می شود، مرحله ثابت و مرحله حرکتی، که هر چرخه ی کامل شامل هر دوی این مرحله ها می باشد.

مرحله ثابت هنگامی است که پا در تماس با زمین است و هنگام راه رفتن حدود 60 درصد چرخه ی گام برداری را تشکیل می دهد. مرحله متحرک نیز 40 درصد دیگر چرخه را پر می کند. در طول راه رفتن، بازه ی زمانی وجود دارد که هر دو پا با زمین در تماس اند، به این بازه، ثابت دوگانه گویند. می توان برای مراحل ثابت و متحرک، به صورت زیر تقسیم بندی دقیق تری انجام داد :

ثابت

• برخورد پاشنه : زمانی که پاشنه ی پا زمین را لمس می کند.
• پای صاف : زمانی که کف پا به طور کامل روی سطح زمین قرار گرقته است.
• حالت میانه ایستایی : زمانی که وزن در حال انتقال از عقب پا به جلوی آن است.
• فشار با انگشتان : زمانی که به کمک انگشتان پا به زمین نیرو وارد شده و بدن به جلو هل داده می شود.

متحرک

• شتاب گرفتن : از زمان جدا شدن انگشتان از زمین، تا رسیدن زانو به حداکثر خمیدگی.
• حالت میانه حرکتی : از زمان بیشترین خمیدگی زانو تا زمانی که استخوان ساق به جلو رفته و در حالت عمودی قرار بگیرد.
• کاهش سرعت : آخرین مرحله از فاز حرکتی و قبل از برخورد پاشنه ی پا با زمین.

هنگام دویدن، سهم مرحله متحرک از چرخه ی گام برداری بیشتر می شود چرا که پا برای مدت زمان کوتاه تری با زمین در تماس خواهد بود. به همین دلیل، در طول دویدن بازه ی متحرک دوگانه وجود نداشته و در عوض مرحله ای وجود دارد که هیچ یک از پا ها با زمین در تماس نبوده و به این مرحله، فاز پروازی می گویند. با افزایش سرعت دویدن، مدت زمان فاز ثابت کوتاه تر و کوتاه تر می شود.

اصلاحات نحوه راه رفتن

اگر در چرخه ی راه رفتن شما اختلالی یافت شود، می توان آن را به کمک کفش مناسب، استفاده از ارتز های مختلف و برنامه های ورزشی، اصلاح کرد.

کفش های مخصوص دویدن معمولا برای افراد با پیچیدگی مچ پا به داخل و خارج و یا مچ بدون پیچیدگی، جداگانه طراحی و ساخته می شوند و لازم است که قبل از خریداری کفش به الگوی دویدن خود توجه کرده و بر اساس آن کفش مناسب خود را انتخاب کنید.