ساختار پا و مچ پا به صورت شگفت انگیزی پیچیده است. این ساختارحاوی انواع مختلفی از استخوان،رباط، تاندون و عضله میباشد. مچ پا مفصلی است که پا را به استخوان های پایینی پا متصل می کند و این امکان را به پا می دهد که به سمت بالا و پایین و به سمت طرفین حرکت کند.این مفصل، وزن بدن شما را تحمل می کند و هنگام راه رفتن، دویدن یا پریدن تحت تاثیر است.رباطها،تاندون ها و عضلات باعث ثبات و تعادل میشوند.هرگونه اسیب و نقصی به یکی از قسمتهای مچ پا باعث اختلال در حرکت و اختلال در حرکت روان و بدون درد میشود.
مچ پا
مچ پا شامل سه استخوان است که به عضلات،تاندون ها و رباطها وصل هستند.این استخوان ها قسمت پایین پا را به ساق پا متصل میکنند.در قسمت پایین پا دو استخوان به نامهای درشت نی(تیبیا) ونازک نی( فیبولا) وجود دارد.این استخوان ها به استخوان مچ پا یا تالوس در مفصل مچ پا وصل میشوند که امکان حرکت بالا و پایین را به پا میدهند.
- تیبیا(استخوان ساق پا)
- فیبولا
- تالوس
- قوزک خارجی
- قوزک داخلی
برامدگی استخوانی که ما میتوانیم ببینیم و ان را احساس میکنیم قوزک خارجی و داخلی هستند.
قوزک خارجی:استخوان بیرونی مچ پا است که توسط انتهای دیستال فیبولا تشکیل شده است.
قوزک داخلی: استخوان داخلی مچ پا است که توسط انتهای دیستال تیبیا تشکیل شده است.
پشت پا:
از نظر ساختاری میتوان پا را به سه قسمت تقسیم کرد:پشت پا،میان پا و جلوی پا.پشت پا شامل استخوان تالوس یا مچ پا و کالکانه یا استخوان پاشنه پا میباشد.کالکانه بزرگترین استخوان پای شماست درحالیکه تالوس بلندترین استخوان پای شماست.کالکانه به استخوان تالوس در مفصل ساب تالار وصل است که اجازه حرکت چرخشی را به پا میدهد.
پشت پا،میان پا را در مفصل تارسال عرضی به مچ پا متصل میکند.
- تالوس
- کالکانه
میان پا:
میان پا شامل پنج استخوان مچ پایی میباشد:استخوان نویکولار،کیوبیدو سه استخوان کیونیفرم. میان پا،از طریق عضلات و رباطها،جلوی پا را به پشت پا متصل میکند. رباط پلانتار فاشیا رباط اصلی است.. میان پا،قوس کف پا را شکل میدهد و هنگام راه رفتن یا دویدن بعنوان ضربه گیر عمل میکند.میان پا از طریق پنج مفصل کف پایی به جلوی پا متصل است.
- نویکولار
- کیوبید
- استخوانهای کونیفرم
جلوی پا:
جلوی پا شامل استخوانهای انگشتان میباشد از جمله:استخوانهای بند انگشت،استخوانهای کف پا و استخوانهای بلند.استخوانهای بند انگشت در قسمت پنجه پا به استخوانهای کف پا از طریق مفاصل انگشت بهم وصل میشوند.هر انگشتی سه استخوان بند انگشت و دوتا مفصل دارد اما شست پا دو استخوان بند انگشت،دو مفصل و دو استخوان کوچک گرد کنجدی دارد که باعث حرکت بالا و پایین انگشت میشوند.استخوانهای سزامویید یا کنجدی استخوانهایی هستند که در درون یک تاندون روی یک برجستگی استخوانی رشد میکنند.
اولین استخوان کف پا که به شست پا متصل میشود کوتاهترین و کلفت ترین استخوان کف پا میباشد.این استخوان مکان اتصال چندین تاندون میباشد.این استخوان،بعلت تحمل وزن بدن استخوان مهمی محسوب میشود.
- استخوان بند انگشت
- استخوان کف پا
اناتومی بافت نرم
استخوانهای پا و مچ پای ما در جایی قرار داده شده اند که توسط بافت های نرم متفاوتی محافظت شده اند.
غضروف
غضروف حرکت دو استخوان را در ارتباط با یکدیگر را روان میکند.
تاندونها:
تاندون بافت نرمی است که عضلات را به استخوانها متصل میکند. تاندون آشیل یا تاندون مچ پا بزرگترین و قوی ترین تاندون در بدن است.این تاندون در پشت قسمت پایینی پا قرار دارد که به دور کالکانه یا استخوان پاشنه پیچیده شده است. وقتی این تاندون ملتهب میشود شرایط بسیار دردناکی را ایجاد میکند که تاندونیت آشیل نامیده میشود.درد ناشی از این التهاب راه رفتن را غیرممکن میکند.
رباطها:
رباطها طنابی بسیار محکم هستند که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند و به تاندونها کمک میکنند که مقاوم باشند.پلانتارفاشیا بلندترین رباط در پاست که از کالکانه شروع میشود و تا جلوی پا ادامه دارد. پلانتارفاشیا مسئول قوس کف پا میباشد و مانند ضدضربه عمل میکند.علت شایع درد پاشنه در بزرگسالان
پلانتار فاشیاست.علت ایجاد پلانتار فاشیا پارگی های کوچک و مکرر در پلانتار فاشیا به علت استفاده زیاد از این رباط می باشد.پیچ خوردگی های مچ پا از جله پیچ خوردگی زباط به عنوان شایع ترین اسیب به ناحیه پا و مچ پا گزارش شده است. این پیچ خوردگی معمولا بر روی رباط تالوفیبولار و کالکانوفیبولار به وجود می اید.
عضلات:
عضلات بافت فیبری هستند که توانایی منقبض شدن دارند که باعث حرکت بدن میشود.بیست عضله در پا وجود دارد و به دونوع درونی و بیرونی تقسیم میشوند.عضلات درونی عضلاتی هستند که داخل پا قرار دارند و مسئول حرکت انگشتان هستند.عضلات بیرونی در بخش خارجی پا و در قسمت پایینی پا قرار دارند. عضله گاستروکنمیوس بلندترین عضله بیرونی است و به حرکت پا کمک میکند.کشیدگی عضلانی معمولا به علت استفاده بیش از حد از عضله اتفاق می افتد که در ان عضله بدون اینکه به درستی گرم شود کشیده میشود.
بورس
بورس کیسه های کوچکی هستند که از مایعی پر شده اند که اصطکاک بین تاندون ها و استخوان یا پوست را کاهش میدهند.بورس حاوی سلولهای خاصی است که سلولهای سینوویال نامیده میشوند. این سلولها مایعی روان کننده ترشح میکنند.وقتی این مایع عفونی میشود شرایط دردناکی ایجاد میشود که بورسیت نامیده میشود.
بیومکانیک یا ساختار پا و مچ پا
بیومکانیک کلمه ای است که حرکت بدن را توصیف میکند.
حرکات مفصل مچ پا
- مچ پا به خودی خود اجازه دو حرکت را میدهد:
- پلانتار فلکشن:حرکت پا به سمت پشت ساق. این حرکت معمولا به همراه وارونگی پا میباشد.
- دورسی فلکشن:بالا اوردن پا به سمت جلوی ساق ا.این حرکت معمولا به همراه برگرداندن پا میباشد.
حرکات پا
- پا اجازه دو حرکت را میدهد.
- اینورژن:حرکت کف پا به سمت داخل بدن
- اورژن:حرکت کف پا به سمت خارج بدن
حرکات انگشتها
- انگشتها اجازه چهار حرکت متفاوت را میدهند:
- پلنتارفلکشن:خم کردن انگشتان به سمت کف پا
- دورسی فلکشن:خم کردن انگشتان به طرف نوک پا
- ابداکشن:جدا کردن انگشتان از یکدیگر.این حرکت معمولا به همراه پلانتار دورسی فلکشن میباشد.
- اداکشن:جمع کردن انگشتان.این حرکت معمولا به همراه پلانتار فلکشن میباشد.
شرایط مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا
اسیب به یکی از رباطهای موجود در مچ پا باعث پیچ خوردگی مچ پامیشود. معمولا پیچ خوردگی ناشی از پیچ خوردن اتفاقی یا برگشتن پا میباشد. توان بخشی میتواند درد را تسکین دهد و مانع ایجاد یک مشکل درازمدت شود.
پیچ خوردگی شدید مچ پا
رباطی که دو استخوان قسمت پایینی پا (تیبیا و فیبولا)را بهم متصل میکند رباط سین دسموز نام دارد. در پیچ خوردگی شدید مچ پا این رباط اسیب میبیند. این بیماری درد و تورمی شبیه به پیچ خوردگی مچ پا دارد اما مدت درمانش طولانی تر است.
شکستگی مچ پا
به هرگونه شکستگی در هر کدام از سه استخوان موجود در مچ پا شکستگی مچ پا گفته می شود.معمولا استخوانهای قسمت پایینی پا(تیبیا یا فیبولا) دچار شکستگی میشوند.
ارتروز مچ پا
استوارتریت شایع ترین نوع ارتروز می تواند مچ پا را تحت تاثیر قرار میدهد.
روماتیسم مفاصل
نوع خودایمن ارتروزکه بدن به بافت مفاصل حمله میکند باعث التهاب،درد و تورم میشود.هر مفصلی از جمله مفصل مچ پا تحت تاثیر روماتیسم مفاصل قرار میگیرند.
نقرس
نقرس نوعی ارتروز است که در ان کریستالها به طور متناوب در مفاصل رسوب میکنند و باعث ایجاد دردی شدید و تورم میشود. گاهی اوقات ممکن است مچ پا تحت تاثیر قرار بگیرد.
ارتریت سوریاتیک
این نوع از ارتروز که همراه با تورم ودرد است با بیماری پوستی سوریاسیس همراه است. بسیاری از مفاصل از جمله مفصل مچ پا ممکن است تحت تاثیر سوریاسیس قرار گیرد.
ارتریت سپتیک یا عفونی
این نوع از ارتروز ناشی از عفونتهای باکتریایی میباشد که ممکن است در مچ پا نیز ایجاد شود.این ارتروز سریعا پیشرفت میکند که موجب درد شدید،تورم،تب و حرکت سخت مچ پا میشود.
تست های مچ پا
معاینات فیزیکی
معاینه ی یک مراقب سلامت مچ پا مشکل مچ پا از جمله شکستگی، پیچ خوردگی یا هرنوع مشکل دیگری را مشخص میکند.
اشعه ایکس مچ پا
فیلم اشعه ایکس مچ پا اغلب برای تشخیص شکستگی، ارتریت یا سایر مشکلات استفاده میشود.
تست استرس اشعه ایکس
پزشک بر روی مچ پای اسیب دیده فشار وارد میکند و فیلم اشعه ایکس را میگیرد. این فرایند تست استرس نامیده میشود.این تست مشکلات نامشخص را بر وی اشعه ایکس نشان میدهد.
ام ار ای یا تصویربرداری با تشدید مغناطیس
اسکنر ام ار ای از مغناطیس قوی و کامپیوتر برای ساخت عکسهای مچ پا با کیفیت بالا استفاده میکند.
درمانهای مچ پا
رایس تراپی
رایس مخفف کلمات استراحت،یخ،فشرده سازی(مانند باند ورزشی) و بالا بردن است. رایس تراپی برای اکثر مشکلات مچ پا درمان اولیه خوبی است.
داروهای ضد درد
داروهای ضد درد با نسخه یا بدون نسخه مانند استامینوفن(تایلینول)، ایبوپروفن(موترین) و ناپروکسن(الیو) اکثر دردهای مچ پا را تسکین میدهند.
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون به مچ پا میتواند به برخی از انواع ارتروز کمک کند.کورتیزون،التهاب مفصل مچ پا را از بین میبرد و تورم و درد را کاهش میدهد.
گچ گرفتن مچ پا
برای اکثر شکستگی های مچ پا گچ گرفتن لازم است. بعضی از مراقبین سلامت معتقدند که گچ گرفتن برای پیچ خوردگی هم مفید است.
جراحی مچ پا
برای بسیاری از وضعیت های خطرناک مچ پا جراحی نیاز است.به طور کلی، جراحی مچ پا برای ثابت کردن مچ پا انجام میشود.روشهای مختلفی برای نگه داشتن مچ پا در محل موردنظر انجام میشود.
پیچ سندزموز
جراح پیچی را در مچ پا قرار میدهد که استخوانهای قسمت پایینی پا را بهم متصل میکند.این پیچ استخوانها را کنار هم قرار میدهد و به پیچ خوردگی زمان میدهد تا درمان شود. بعد از درمان این پیچ برداشته میشود.
جراحی ارتروسکوپی پا
در این جراحی از وسایلی استفاده میشود که این وسایل داخل شیافهای کوچکی در مچ پا قرار داده میشوند.یکی از این وسایل،اندوسکوپ است که به جراح کمک میکند که داخل مفصل مچ پا را بر روی یک صفحه ویدئویی ببیند.
جراحی جوش دادن یا فیوزن مچ پا
در این جراحی استخوانهای مچ پا به هم جوش داده میشوند به همین علت حرکت مچ پا محدود میشود.این جراحی درد ناشی از ارتریتهای دردناک مچ پا را تسکین میدهد.
جراحی تعویض مفصل پا
اگرچه بعضی از جراحان این جراحی را انجام میدهند اما نسبت به جراحی تعویض زانو نتیجه بخش نیست.
